SIEDZIKÓWNA DANUTA
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
[[File:Danuta_Siedzikówna.jpg|thumb|Danuta Siedzikówna]] | [[File:Danuta_Siedzikówna.jpg|thumb|Danuta Siedzikówna]] | ||
| − | + | [[File: Siedzikówna_Danuta.jpg |thumb| Miejsce odnalezienia pochówku Danuty Siedzikówy i Feliksa Selmanowicza (Zagończyka) na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku]] | |
| − | '''DANUTA SIEDZIKÓWNA''', pseudonim Inka, nazwisko konspiracyjne Danuta Obuchowicz (3 IX 1928 Guszczewina koło Narewki, powiat Bielsk Podlaski – | + | '''DANUTA SIEDZIKÓWNA''', pseudonim Inka, nazwisko konspiracyjne Danuta Obuchowicz (3 IX 1928 Guszczewina koło Narewki, powiat Bielsk Podlaski – 28 VIII 1946 Gdańsk), sanitariuszka 4. szwadronu 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej (AK). Córka Wacława Siedzika, leśniczego, i Eugenii z domu Tymińskiej. W 1940, po zajęciu Podlasia przez Armię Czerwoną, ojciec został aresztowany przez NKWD, uznany za osobę niebezpieczną i wywieziony do kopalni złota na Syberii, zwolniony na mocy układu Sikorski–Majski, wraz z armią gen. Władysława Andersa dostał się do Teheranu (Iran), gdzie sprawował funkcję szefa obozu dla polskich uchodźców cywilnych. Zmarł przed końcem wojny. <br/><br/> |
| − | + | Podczas okupacji niemieckiej od 1941 matka współpracowała z polskim podziemiem, aresztowana przez Niemców jesienią 1942, 25 listopada osadzona w więzieniu w Białymstoku, w połowie 1943 została rozstrzelana. Jej trzema córkami: Wiesławą (ur. 1927), Danutą i Ireną (ur. 1932) opiekowała się babcia, matka ich ojca. Wraz z siostrą Wiesławą została zaprzysiężona jako żołnierze AK w ośrodku Hajnówka–Białowieża, w grudniu 1943 przyjęła pseudonim Inka. Była łączniczką po przeszkoleniu wojskowym, ukończyła też kursy sanitarne. Do połowy 1945 mieszkała w Narewce, pracowała jako urzędniczka w nadleśnictwie. W maju 1945 została aresztowana; udało jej się zbiec, kiedy konwój wiozący aresztantów został zaatakowany przez oddział AK dowodzony przez Stanisława Wołoncieja (pseudonim Konus). Trafiła do oddziału 5. Wileńskiej Brygady AK, którą dowodził mjr Zygmunt Szendzielarz (pseudonim Łupaszko). Na zimę oddział rozformowano,podczas której podjęła naukę w gimnazjum. <br/><br/> | |
| − | Urząd Bezpieczeństwa (UB) ponownie próbował aresztować Inkę, lecz tym razem zamiast niej zatrzymano omyłkowo jej siostrę Wiesławę. | + | Urząd Bezpieczeństwa (UB) ponownie próbował aresztować Inkę, lecz tym razem zamiast niej zatrzymano omyłkowo jej siostrę Wiesławę. Wróciła do lasu pod przybranym nazwiskiem Danuty Obuchowicz (nazwisko jej ojca chrzestnego Stefana Obuchowicza). Działała na obszarze Borów Tucholskich. Jako łączniczka i sanitariuszka otrzymała rozkaz udania się do Gdańska, gdzie miała między innymi zaopatrzyć się w materiały sanitarne. Skrzynką kontaktową AK w Gdańsku był adres we [[WRZESZCZ | Wrzeszczu]] przy ulicy Wróblewskiego 7 w mieszkaniu sióstr Mikołajewskich. Aresztowana 20 VII 1946 o godzinie trzeciej nad ranem przez funkcjonariuszy UB. Jako więzień specjalny została osadzona w pawilonie V więzienia przy ul. Kurkowej w Gdańsku ([[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU | areszt śledczy]]). Dochodzenie w jej sprawie prowadzili kierownik [[URZĄD BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA | Wydziału III Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego]] (WUBP) w Gdańsku Jan Wołkow i kierownik Wydziału Śledczego WUBP Józef Bik. W celu wymuszenia zeznań na temat jej dowódców z AK poddawano ją torturom, nie ujawniła żadnych istotnych wiadomości. Została skazana na karę śmierci przez sąd pod przewodnictwem mjr. Adama Gajewskiego. Na krótko przed egzekucją przesłała do swojej babci gryps o treści: „zachowałam się jak trzeba”. <br/><br/> |
| − | Egzekucja odbyła się 28 | + | Egzekucja odbyła się 28 VIII 1946 o godzinie 6.15 rano. Wraz z nią został rozstrzelany Feliks Selmanowicz (pseudonim Zagończyk). Spowiednikiem i świadkiem rozstrzelania był ks. Marian Prusak, zastępujący proboszcza Garnizonu Gdańsk, ks. [[ŻEBRACKI WŁADYSŁAW | Władysława Żebrackiego]]. Pluton egzekucyjny złożony z 10 żołnierzy oddał z odległości trzech metrów dziesięć serii strzałów, nie trafił jednak w skazanych. W tej sytuacji dowódca plutonu ppor. Franciszek Sawicki strzałem w głowę zabił ją oraz Zagończyka. Na chwilę przed śmiercią Inka krzyknęła „Niech żyje Polska” oraz „Niech żyje Łupaszko”. 1 III 2015 oficjalnie ogłoszono odnalezienie miejsca jej pochówku na [[CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA (Z ANIOŁKAMI). ZESPÓŁ PRZY GRODZISKU | Cmentarzu Garnizonowym]]. 28 VIII 2016 odbył się tam państwowy pogrzeb jej oraz Feliksa Selmanowicza. Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy została pośmiertnie awansowana do stopnia podporucznika. <br/><br/> |
| − | 30 VIII 2015 | + | 30 VIII 2015 w Gdańsku-[[ORUNIA | Oruni]] odsłonięto jej [[POMNIK DANUTY SIEDZIKÓWNY | pomnik]], 24 IX 2015 uchwałą Rady Miasta Gdańska jej imieniem nazwano skwer z pomnikiem, zlokalizowany między [[TRAKT ŚW. WOJCIECHA | Traktem św. Wojciecha]] a ul. Gościnną. 20 VII 2016, w 70-lecie aresztowania, odsłonięto poświęconą jej tablicę na budynku przy ul. Wróblewskiego 7, kolejną zawieszono w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY| kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]]. {{author: ZH}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Wersja z 14:13, 11 mar 2022
DANUTA SIEDZIKÓWNA, pseudonim Inka, nazwisko konspiracyjne Danuta Obuchowicz (3 IX 1928 Guszczewina koło Narewki, powiat Bielsk Podlaski – 28 VIII 1946 Gdańsk), sanitariuszka 4. szwadronu 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej (AK). Córka Wacława Siedzika, leśniczego, i Eugenii z domu Tymińskiej. W 1940, po zajęciu Podlasia przez Armię Czerwoną, ojciec został aresztowany przez NKWD, uznany za osobę niebezpieczną i wywieziony do kopalni złota na Syberii, zwolniony na mocy układu Sikorski–Majski, wraz z armią gen. Władysława Andersa dostał się do Teheranu (Iran), gdzie sprawował funkcję szefa obozu dla polskich uchodźców cywilnych. Zmarł przed końcem wojny.
Podczas okupacji niemieckiej od 1941 matka współpracowała z polskim podziemiem, aresztowana przez Niemców jesienią 1942, 25 listopada osadzona w więzieniu w Białymstoku, w połowie 1943 została rozstrzelana. Jej trzema córkami: Wiesławą (ur. 1927), Danutą i Ireną (ur. 1932) opiekowała się babcia, matka ich ojca. Wraz z siostrą Wiesławą została zaprzysiężona jako żołnierze AK w ośrodku Hajnówka–Białowieża, w grudniu 1943 przyjęła pseudonim Inka. Była łączniczką po przeszkoleniu wojskowym, ukończyła też kursy sanitarne. Do połowy 1945 mieszkała w Narewce, pracowała jako urzędniczka w nadleśnictwie. W maju 1945 została aresztowana; udało jej się zbiec, kiedy konwój wiozący aresztantów został zaatakowany przez oddział AK dowodzony przez Stanisława Wołoncieja (pseudonim Konus). Trafiła do oddziału 5. Wileńskiej Brygady AK, którą dowodził mjr Zygmunt Szendzielarz (pseudonim Łupaszko). Na zimę oddział rozformowano,podczas której podjęła naukę w gimnazjum.
Urząd Bezpieczeństwa (UB) ponownie próbował aresztować Inkę, lecz tym razem zamiast niej zatrzymano omyłkowo jej siostrę Wiesławę. Wróciła do lasu pod przybranym nazwiskiem Danuty Obuchowicz (nazwisko jej ojca chrzestnego Stefana Obuchowicza). Działała na obszarze Borów Tucholskich. Jako łączniczka i sanitariuszka otrzymała rozkaz udania się do Gdańska, gdzie miała między innymi zaopatrzyć się w materiały sanitarne. Skrzynką kontaktową AK w Gdańsku był adres we Wrzeszczu przy ulicy Wróblewskiego 7 w mieszkaniu sióstr Mikołajewskich. Aresztowana 20 VII 1946 o godzinie trzeciej nad ranem przez funkcjonariuszy UB. Jako więzień specjalny została osadzona w pawilonie V więzienia przy ul. Kurkowej w Gdańsku ( areszt śledczy). Dochodzenie w jej sprawie prowadzili kierownik Wydziału III Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Gdańsku Jan Wołkow i kierownik Wydziału Śledczego WUBP Józef Bik. W celu wymuszenia zeznań na temat jej dowódców z AK poddawano ją torturom, nie ujawniła żadnych istotnych wiadomości. Została skazana na karę śmierci przez sąd pod przewodnictwem mjr. Adama Gajewskiego. Na krótko przed egzekucją przesłała do swojej babci gryps o treści: „zachowałam się jak trzeba”.
Egzekucja odbyła się 28 VIII 1946 o godzinie 6.15 rano. Wraz z nią został rozstrzelany Feliks Selmanowicz (pseudonim Zagończyk). Spowiednikiem i świadkiem rozstrzelania był ks. Marian Prusak, zastępujący proboszcza Garnizonu Gdańsk, ks. Władysława Żebrackiego. Pluton egzekucyjny złożony z 10 żołnierzy oddał z odległości trzech metrów dziesięć serii strzałów, nie trafił jednak w skazanych. W tej sytuacji dowódca plutonu ppor. Franciszek Sawicki strzałem w głowę zabił ją oraz Zagończyka. Na chwilę przed śmiercią Inka krzyknęła „Niech żyje Polska” oraz „Niech żyje Łupaszko”. 1 III 2015 oficjalnie ogłoszono odnalezienie miejsca jej pochówku na Cmentarzu Garnizonowym. 28 VIII 2016 odbył się tam państwowy pogrzeb jej oraz Feliksa Selmanowicza. Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy została pośmiertnie awansowana do stopnia podporucznika.
30 VIII 2015 w Gdańsku- Oruni odsłonięto jej pomnik, 24 IX 2015 uchwałą Rady Miasta Gdańska jej imieniem nazwano skwer z pomnikiem, zlokalizowany między Traktem św. Wojciecha a ul. Gościnną. 20 VII 2016, w 70-lecie aresztowania, odsłonięto poświęconą jej tablicę na budynku przy ul. Wróblewskiego 7, kolejną zawieszono w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
