FUCHS GUSTAV ADOLF, wydawca, senator
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:1_Gustav_Adolf_Fusch.png |thumb|Gustav Adolf Fuchs]] | [[File:1_Gustav_Adolf_Fusch.png |thumb|Gustav Adolf Fuchs]] | ||
| − | '''GUSTAV ADOLF FUCHS''' (27 VI 1857 Heilbronn, Badenia-Wirtembergia – 8 III 1929 Gdańsk), kupiec, wydawca, [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | senator II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG). Studiował ekonomię w Strasburgu, specjalizował się w problematyce bankowej. | + | '''GUSTAV ADOLF FUCHS''' (27 VI 1857 Heilbronn, Badenia-Wirtembergia – 8 III 1929 Gdańsk), kupiec, wydawca, [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | senator II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG). Starszy syn Gustava (1830-1878), hurtowego pośrednika w handlu wyrobami z żelaza, i Luise (1833-1919), córki producenta kwasu siarkowego Michaela Münzinga (ur. 1807 Heilbronn) oraz Christiane Luise z domu Köber. Brat Alberta. Studiował ekonomię w Strasburgu u Gustava Schmollera (1838–1917), specjalizował się w problematyce bankowej. Po śmierci ojca wraz z bratem został prokurentem jego firmy, prowadzonej nadal przez matkę, w 1884 zostali jej właścicielami, w 1893 odstąpił swoją część bratu i zajął się wydawaniem prasy. Równolegle pracował w Wittenberdze, działał w partii narodowo-liberalnej |
| − | Przewodniczący związku wydawców prasy w Prusach Zachodnich, następnie jego prezes na terenie II WMG; wchodził w skład | + | stając nawet na jej czele i bez powodzenia kandydując w wyborach 1897 do Reichstagu. <br/><br/> |
| − | + | W Gdańsku od 1894, założył spółkę komandytową Fuchs & Cie., która od 15 października wydawała [[DANZIGER NEUESTE NACHRICHTEN | „Danziger Neueste Nachrichten”]]. Zamieszkał w kamienicy przy Breitgasse 90/94 (ul. Szeroka), gdzie mieściła się także część jego wydawnictwa. W wydawnictwie wprowadził świadczenie społeczne dla pracowników, takie jak urlop wypoczynkowy, dodatek urlopowy i dopłatę do czynszu. W latach 1900–1919 członek [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej Gdańska]], w 1920 poseł do [[ZGROMADZENIE KONSTYTUCYJNE II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | Zgromadzenia Konstytucyjnego II Wolnego Miasta Gdańska]], w okresie 1924–1926 senator.<br/><br/> | |
| + | Konsolidował i unowocześniał prasowy rynek wydawniczy Niemiec (między innymi w 1909 z Augustem Huckiem, od 1902 właścicielem „Stettiner Neueste Nachrichten”, z Augustem Madsackiem, z którymi od 1907 był współzałożycielem „Württemberger Zeitung”, oraz wydawcą „Stuttgarter Neues Tagblatt” Carlem Esserem utworzył holding Stuttgarter Zeitungverlag). Przewodniczący związku wydawców prasy w Prusach Zachodnich, następnie jego prezes na terenie II WMG; miedzy innymi wchodził w skład Zarządu Głównego Verein Deutscher Zeitungsverleger (Stowarzyszenie Wydawców Gazet Niemieckich) i rady nadzorczej „Münchener Zeitung“. Posiadał duże wpływy, miał konserwatywne zapatrywania, wielbiciel Ottona Bismarcka. Doktor inżynier honoris causa Technische Hochschule w Stuttgarcie za rozwój technologii druku prasy. <br/><br/> | ||
| + | Zasłużony dla życia teatralnego, szczególnie dla organizacji festiwali Danziger Waldspiele (1911-1912) w [[TEATR LEŚNY | Teatrze Leśnym]] (Waldtheater) w Gaju Gutenberga (Gutenberghain) we Wrzeszczu i spektakli w Operze Leśnej w Sopocie. W latach 1927–1929 członek Kaiser-Wilhelm-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften (Towarzystwo Postępu Naukowego im. Cesarza Wilhelma; po II wojnie światowej Towarzystwo im. Maxa Plancka).<br/><br/> | ||
| + | Od 1891 żonaty był z Clarą (ur. 1868), córką wittenberskiego generała Franza von Rölla (1832-1910), który w 1870 otrzymał szlachectwo, i Pauliny z domu Heinrich. Córka Hertha (zm. 20 VI 1932 Berlin) w 1900 ukończyła gdańskie Seminarium Nauczycielskie (zob. [[SZKOŁA ŚREDNIA DLA DZIEWCZĄT | Szkoła Średnia dla Dziewcząt]]), poślubiła śpiewaka koncertowego Kurta Lietzmanna (4 II 1876 Gdańsk – 15 VI 1918, poległ na froncie zachodnim) i wyjechała z Gdańska, w 1925 mieszkała w Berlinie-Steglitz. Syn Hans (6 II 1892 Heilbronn am Neckar – maj 1945 Greifswald) po maturze w Gdańsku i studiach na uniwersytetach w Monachium i Heidelbergu (od 1913 doktor) kontynuował wydawanie dziennika, po 1933 stopniowo tracą kontrole nad pismem, w 1939 odsunięty od pracy przez nazistów. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Andrzejewski Marek, ''Wolne Miasto Gdańsk (1920-1939). Leksykon Biograficzny'', Gdańsk 2009, s. 35-37.<br/> | ||
| + | Bahr Ernst, ''Fuchs Gustav Adolph'', w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 5, Berlin 1961, s. 679. | ||
Wersja z 10:10, 23 sty 2022
GUSTAV ADOLF FUCHS (27 VI 1857 Heilbronn, Badenia-Wirtembergia – 8 III 1929 Gdańsk), kupiec, wydawca, senator II Wolnego Miasta Gdańska (WMG). Starszy syn Gustava (1830-1878), hurtowego pośrednika w handlu wyrobami z żelaza, i Luise (1833-1919), córki producenta kwasu siarkowego Michaela Münzinga (ur. 1807 Heilbronn) oraz Christiane Luise z domu Köber. Brat Alberta. Studiował ekonomię w Strasburgu u Gustava Schmollera (1838–1917), specjalizował się w problematyce bankowej. Po śmierci ojca wraz z bratem został prokurentem jego firmy, prowadzonej nadal przez matkę, w 1884 zostali jej właścicielami, w 1893 odstąpił swoją część bratu i zajął się wydawaniem prasy. Równolegle pracował w Wittenberdze, działał w partii narodowo-liberalnej
stając nawet na jej czele i bez powodzenia kandydując w wyborach 1897 do Reichstagu.
W Gdańsku od 1894, założył spółkę komandytową Fuchs & Cie., która od 15 października wydawała „Danziger Neueste Nachrichten”. Zamieszkał w kamienicy przy Breitgasse 90/94 (ul. Szeroka), gdzie mieściła się także część jego wydawnictwa. W wydawnictwie wprowadził świadczenie społeczne dla pracowników, takie jak urlop wypoczynkowy, dodatek urlopowy i dopłatę do czynszu. W latach 1900–1919 członek Rady Miejskiej Gdańska, w 1920 poseł do Zgromadzenia Konstytucyjnego II Wolnego Miasta Gdańska, w okresie 1924–1926 senator.
Konsolidował i unowocześniał prasowy rynek wydawniczy Niemiec (między innymi w 1909 z Augustem Huckiem, od 1902 właścicielem „Stettiner Neueste Nachrichten”, z Augustem Madsackiem, z którymi od 1907 był współzałożycielem „Württemberger Zeitung”, oraz wydawcą „Stuttgarter Neues Tagblatt” Carlem Esserem utworzył holding Stuttgarter Zeitungverlag). Przewodniczący związku wydawców prasy w Prusach Zachodnich, następnie jego prezes na terenie II WMG; miedzy innymi wchodził w skład Zarządu Głównego Verein Deutscher Zeitungsverleger (Stowarzyszenie Wydawców Gazet Niemieckich) i rady nadzorczej „Münchener Zeitung“. Posiadał duże wpływy, miał konserwatywne zapatrywania, wielbiciel Ottona Bismarcka. Doktor inżynier honoris causa Technische Hochschule w Stuttgarcie za rozwój technologii druku prasy.
Zasłużony dla życia teatralnego, szczególnie dla organizacji festiwali Danziger Waldspiele (1911-1912) w Teatrze Leśnym (Waldtheater) w Gaju Gutenberga (Gutenberghain) we Wrzeszczu i spektakli w Operze Leśnej w Sopocie. W latach 1927–1929 członek Kaiser-Wilhelm-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften (Towarzystwo Postępu Naukowego im. Cesarza Wilhelma; po II wojnie światowej Towarzystwo im. Maxa Plancka).
Od 1891 żonaty był z Clarą (ur. 1868), córką wittenberskiego generała Franza von Rölla (1832-1910), który w 1870 otrzymał szlachectwo, i Pauliny z domu Heinrich. Córka Hertha (zm. 20 VI 1932 Berlin) w 1900 ukończyła gdańskie Seminarium Nauczycielskie (zob. Szkoła Średnia dla Dziewcząt), poślubiła śpiewaka koncertowego Kurta Lietzmanna (4 II 1876 Gdańsk – 15 VI 1918, poległ na froncie zachodnim) i wyjechała z Gdańska, w 1925 mieszkała w Berlinie-Steglitz. Syn Hans (6 II 1892 Heilbronn am Neckar – maj 1945 Greifswald) po maturze w Gdańsku i studiach na uniwersytetach w Monachium i Heidelbergu (od 1913 doktor) kontynuował wydawanie dziennika, po 1933 stopniowo tracą kontrole nad pismem, w 1939 odsunięty od pracy przez nazistów.
Bibliografia:
Andrzejewski Marek, Wolne Miasto Gdańsk (1920-1939). Leksykon Biograficzny, Gdańsk 2009, s. 35-37.
Bahr Ernst, Fuchs Gustav Adolph, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 5, Berlin 1961, s. 679.
