FÖRSTEMANN ERNST WILHELM, historyk, bibliotekarz
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | ''' ERNST WILHELM FÖRSTEMANN''' (18 IX 1822 Gdańsk – 4 XI 1906 Charlottenburg, Berlin), językoznawca, bibliotekarz, historyk. | + | ''' ERNST WILHELM FÖRSTEMANN''' (18 IX 1822 Gdańsk – 4 XI 1906 Charlottenburg, Berlin), językoznawca, bibliotekarz, historyk. |
| − | Od 1851 nauczyciel w liceum w Wernigerode, od 1865 dyrektor | + | Jeden z sześciorga dzieci Wilhelma Augusta (1791 Nordhausen – 1836 Gdańsk),profesora matematyki w [[GIMNAZJUM MIEJSKIE | Gimnazjum Miejskim]], w latach 1832–1836 dyrektora gdańskiego [[TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE | Towarzystwa Przyrodniczego]]. |
| + | W 1840 ukończył Gimnazjum Miejskie, do 1844 studiował językoznawstwo porównawcze na Friedrich-Wilhelms-Universität (obecnie Humboldt-Universität) w Berlinie u Karla Lachmanna (1793–1851), Franza Boppa (1791–1867), w 1844 doktoryzował się u Augusta Friedricha Potta (1802–1887) w Halle. W latach 1845–1851 uczył prywatnie oraz w gdańskim Gimnazjum Miejskim, prowadził amatorskie badania archeologiczne, głównie na terenie Gdańska oraz powiatu puckiego.<br/><br/> | ||
| + | Od 1851 nauczyciel, bibliotekarz i archiwista w liceum w Wernigerode, od 1865 dyrektor Królewskiej Biblioteki Publicznej w Dreźnie; w okresie 1887–1898 – już jako tajny radca dworu – kierował biblioteką króla Saksonii Wilhelma I, biblioteką następcy tronu, późniejszego króla Fryderyka III, oraz biblioteką drugiego w kolejce do tronu księcia (stąd łacińska nazwa budynku) Johanna Georga w gmachu drezdeńskiej Sekundogenitur (następnie Galeria Nowych Mistrzów). Jednocześnie zajmował się rozszyfrowywaniem kalendarzowej części Kodeksu Drezdeńskiego (Codex Dresdensis). W dowód zasług został umieszczony na Orszaku Książęcym (Fürstenzug), największym na świecie obrazie ceramicznym przy drezdeńskiej Augustusstraße, wykonanym w celu upamiętnienia 800–letniej historii dynastii Wettynów. W 1898 przeszedł na emeryturę, w 1900 przeniósł się do Charlottenburga.<br/><br/> | ||
| + | Prowadził badania nad językiem niemieckim, czego efektem były dwutomowe syntezy ''Altdeutsches Namenbuch'' (1856–1859), uznane za początek niemieckiej onomastyki, a dziełem ''Die deutschen Ortsnamen'' (1863) stworzył podwaliny niemieckiej toponimii. Dzięki rozprawie ''Geschichte des deutschen Sprachstammes'' (1874–1875, przedruk w 1966) oraz ''Systematische, alphabetische, chronologische Anordnung'' (1884) stał się prekursorem statystyki językowej i stylistyki kwantytatywnej. Wprowadził też pojęcie etymologii ludowej, która mocno zakorzeniła się w obszarze niemieckojęzycznym. Szczególnie zasłużył się jako badacz rękopisów Majów i ich kalendarza; pozostawił po sobie siedmiotomowe dzieło ''Zur Entzifferung der Mayahandschriften'' (1887–1898). <br/><br/> | ||
| + | Po raz pierwszy ożenił się w 1852 z Clarą, córką nauczyciela Schirrmachera z Drezna, zmarłą w 1853 po urodzeniu córki; po raz drugi – w 1856 – z Emilie (zm. 1898), córką okręgowego radcy sądowego Dette z Wernigerode, matką jego dwóch synów. Pochowany na ewangelickim cmentarzu Luisenfriedhof III w Berlin-Westend. {{author: EK}} {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 08:59, 30 lis 2021
ERNST WILHELM FÖRSTEMANN (18 IX 1822 Gdańsk – 4 XI 1906 Charlottenburg, Berlin), językoznawca, bibliotekarz, historyk.
Jeden z sześciorga dzieci Wilhelma Augusta (1791 Nordhausen – 1836 Gdańsk),profesora matematyki w Gimnazjum Miejskim, w latach 1832–1836 dyrektora gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego.
W 1840 ukończył Gimnazjum Miejskie, do 1844 studiował językoznawstwo porównawcze na Friedrich-Wilhelms-Universität (obecnie Humboldt-Universität) w Berlinie u Karla Lachmanna (1793–1851), Franza Boppa (1791–1867), w 1844 doktoryzował się u Augusta Friedricha Potta (1802–1887) w Halle. W latach 1845–1851 uczył prywatnie oraz w gdańskim Gimnazjum Miejskim, prowadził amatorskie badania archeologiczne, głównie na terenie Gdańska oraz powiatu puckiego.
Od 1851 nauczyciel, bibliotekarz i archiwista w liceum w Wernigerode, od 1865 dyrektor Królewskiej Biblioteki Publicznej w Dreźnie; w okresie 1887–1898 – już jako tajny radca dworu – kierował biblioteką króla Saksonii Wilhelma I, biblioteką następcy tronu, późniejszego króla Fryderyka III, oraz biblioteką drugiego w kolejce do tronu księcia (stąd łacińska nazwa budynku) Johanna Georga w gmachu drezdeńskiej Sekundogenitur (następnie Galeria Nowych Mistrzów). Jednocześnie zajmował się rozszyfrowywaniem kalendarzowej części Kodeksu Drezdeńskiego (Codex Dresdensis). W dowód zasług został umieszczony na Orszaku Książęcym (Fürstenzug), największym na świecie obrazie ceramicznym przy drezdeńskiej Augustusstraße, wykonanym w celu upamiętnienia 800–letniej historii dynastii Wettynów. W 1898 przeszedł na emeryturę, w 1900 przeniósł się do Charlottenburga.
Prowadził badania nad językiem niemieckim, czego efektem były dwutomowe syntezy Altdeutsches Namenbuch (1856–1859), uznane za początek niemieckiej onomastyki, a dziełem Die deutschen Ortsnamen (1863) stworzył podwaliny niemieckiej toponimii. Dzięki rozprawie Geschichte des deutschen Sprachstammes (1874–1875, przedruk w 1966) oraz Systematische, alphabetische, chronologische Anordnung (1884) stał się prekursorem statystyki językowej i stylistyki kwantytatywnej. Wprowadził też pojęcie etymologii ludowej, która mocno zakorzeniła się w obszarze niemieckojęzycznym. Szczególnie zasłużył się jako badacz rękopisów Majów i ich kalendarza; pozostawił po sobie siedmiotomowe dzieło Zur Entzifferung der Mayahandschriften (1887–1898).
Po raz pierwszy ożenił się w 1852 z Clarą, córką nauczyciela Schirrmachera z Drezna, zmarłą w 1853 po urodzeniu córki; po raz drugi – w 1856 – z Emilie (zm. 1898), córką okręgowego radcy sądowego Dette z Wernigerode, matką jego dwóch synów. Pochowany na ewangelickim cmentarzu Luisenfriedhof III w Berlin-Westend.
