PALEWICZ FRANCISZEK, adiunkt Akademii Medycznej w Gdańsku

Wersja z 16:12, 22 lut 2021

FRANCISZEK PALEWICZ (20 III 1911 Podgrusze, Litwa – 19 IX 1979 Gdańsk), biochemik, dydaktyk. Syn Józefa Palewicza, właściciela gospodarstwa rolnego, i Stefanii, z domu Godlejewskiej, gospodyni domowej. Brat: Czesława, Jana, Józefa, Kazimierza i Leona. Miał też siostrę Helenę.

W 1916 rozpoczął edukację w Szkole Powszechnej w Rudominie. Następnie, w 1920 podjął naukę w Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym imienia Joachima Lelewela w Wilnie. W 1929 zdał tam egzamin dojrzałości i w 1930 rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Po upływie dwóch lat przerwał je z powodu choroby płuc. We wrześniu 1933 został powołany do wojska i służbę tę odbywał w Szkole Podchorążych Rezerwy we Włodzimierzu Wołyńskim i w 33. Dywizjonie Artylerii Lekkiej w Wilnie. We wrześniu 1934 został zwolniony do rezerwy w stopniu wojskowym kaprala podchorążego. Powrócił wówczas na studia, podczas których odbył praktykę zawodową w zakładzie przemysłowym. Utrzymywał się z prywatnych lekcji chemii, których udzielał gimnazjalistom. W 1936 nadano mu stopień wojskowy podporucznika rezerwy w korpusie Oficerów Artylerii. W 1939, na podstawie pracy dyplomowej Szybkość redukcji azotanu rtęciowego rtęcią metaliczną, otrzymał tytuł magistra filozofii w zakresie chemii. Tym samym jako jedyny z siódemki rodzeństwa ukończył studia wyższe.

Podczas drugiej wojny światowej walczył pod Lwowem w 33. Pułku Artylerii Lekkiej w stopniu podporucznika. W tym czasie należał również do Armii Krajowej, walczył pod pseudonimem „Tadeusz”. W latach 1939–1944 pracował w gospodarstwie ojca. W 1941 został aresztowany na okres czterech i pół miesiąca przez Gestapo. Przebywał w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie, skąd udało mu się zbiec.

W 1945 przeszedł do rezerwy, a w następnym roku, dzięki pomocy kolegi ze studiów, pracującego w Urzędzie Głównego Pełnomocnika do Spraw Ewakuacji w Wilnie, udało mu się przyjechać do Gdańska, gdzie podjął pracę w Katedrze Chemii Farmaceutycznej Akademii Lekarskiej, na stanowisku starszego asystenta. Jeszcze w tym samym roku zorganizował Zakład Chemii Analitycznej, a w 1948 awansował na stanowisko adiunkta kontraktowego, którym był do 1953. Od 1950 pracował w Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Oddziale Biochemii na stanowisku starszego asystenta. W 1951, na podstawie pracy doktorskiej Mechanizm prątka gruźliczego na pożywce DNK, której promotorem był Antoni Dmochowski, nadano mu tytuł naukowy doktora nauk matematyczno-przyrodniczych w zakresie biologii ogólnej. W 1953 awansował na stanowisko adiunkta stabilizowanego, którym był do 1967. W 1955 przeszedł zawał mięśnia sercowego. W 1959 zorganizował Zakład Chemii Fizycznej Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG), a dwa lata później przebywał przez trzy miesiące u rodziny w Libanie, gdzie miał możliwość prywatnego doszkalania się z chemii analitycznej na Uniwersytecie Amerykańskim w Bejrucie. Od 1970 był starszym wykładowcą w Instytucie Chemii i Analityki Akademii Medycznej w Gdańsku. W latach 1974–1975 pracował w Medycznym Studium Zawodowym nr 2 w Gdańsku. W 1976 przeszedł na emeryturę, ale braki kadrowe sprawiły, że powrócił jeszcze na jeden rok akademicki do pracy w Akademii Medycznej w Gdańsku.

Pod względem naukowym interesował się mikrobiologią, biochemią, chemią analityczną i fizyczną. Był członkiem: Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia (od 1946), Polskiego Towarzystwa Chemicznego (od 1948), Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (1953), Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (od 1958). Został odznaczony i wyróżniony: Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (1955), Odznaką Honorową „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia” (1960), Nagrodą Indywidualną III stopnia Rektora Akademii Medycznej w Gdańsku (1965), Nagrodą Rektora Akademii Medycznej w Gdańsku za działalność dydaktyczno-wychowawczą i organizacyjną (1969), Odznaką Honorową Za Zasługi dla Miasta Gdańska (1973), Medalem 30-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku (1975).

W 1944 pojął za żonę Jadwigę, z domu Palecką-Wistę, urzędniczkę. Nie mieli dzieci. Pochowany został na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku. PPSeKo