KANIA HENRYK, profesor Akademii Medycznej

Wersja z 14:52, 13 wrz 2020

HENRYK KANIA (17 XI 1905 Mostki, okolice Cieszyna – 9 VII 1965 Gdańsk), lekarz ze specjalizacją I i II stopnia z chirurgii, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Syn Jana Kani, stolarza, i Marii z domu Kałuży, gospodyni domowej. Brat Leopolda, nauczyciela, i Marii.

Edukację rozpoczął w Szkole Powszechnej w Mostkach, kontynuował w Cieszynie. W dzieciństwie przeszedł operację resekcji stawu kolanowego z jego usztywnieniem i skróceniem kończyny dolnej, co miało wpływ na jego późniejsze życiowe wybory. W 1917 podjął naukę w Polskim Klasycznym Gimnazjum imienia Osuchowskiego w Cieszynie. Należał do organizacji młodzieżowej „Znicz”. W 1924 zdał egzamin dojrzałości i podjął studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Podczas studiów odbył praktyki w Szpitalu Śląskim w Cieszynie. W latach 1924–1931 pracował w Zakładzie Anatomii Opisowej Uniwersytetu Jagiellońskiego na stanowisku demonstratora. W 1927 wyjechał na dwumiesięczne stypendium naukowe do I Kliniki Chirurgicznej i Instytutu Rentgenologicznego w Wiedniu jako stypendysta fundacji hrabiny Krystyny Potockiej. W 1931 ukończył studia medyczne i otrzymał dyplom oraz tytuł doktora wszech nauk medycznych. W tym samym roku podjął praktykę w Klinice Chirurgicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Równolegle w latach 1931–1934 pracował w Zakładzie Anatomii Opisowej na tej uczelni na stanowisku młodszego asystenta. W 1932 odbył sześciomiesięczną obowiązkową praktykę lekarską w Państwowym Szpitalu Świętego Łazarza w Krakowie na oddziałach: Chorób Wewnętrznych i Ginekologiczno-Położniczym. Po jej ukończeniu powrócił do pracy w Klinice Chirurgicznej na stanowisko asystenta, a w 1934 awansował na stanowisko starszego asystenta. W latach 1935–1936 pracował w Sanatorium Dziecięcym w Zakopanem, dokąd został oddelegowany na okres jedenastu miesięcy. Pracował tam na stanowisku starszego asystenta i jednocześnie samodzielnie zarządzał Oddziałem Chirurgii Kostno-Stawowej. W 1938 pracował w Szpitalu Świętego Łazarza w Krakowie na stanowisku starszego asystenta. Z czasem awansował na stanowisko adiunkta i ordynatora Oddziału Chirurgicznego.

Po wybuchu II wojny światowej przebywał w Lublinie, gdzie podjął pracę w Szpitalu Miejskim Świętego Jana Bożego na stanowisku ordynatora Oddziału Chirurgicznego. Po niespełna miesiącu wrócił do Krakowa i pracy w opanowanym już prawie całkowicie przez nazistów Szpitalu Świętego Łazarza. W 1942 został usunięty stamtąd z powodu udzielania pomocy partyzantom, uniknął jednak zesłania do obozu koncentracyjnego. W 1942 podjął pracę w Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie, którą kontynuował do 1945. Wtedy to powrócił do pracy w Szpitalu Świętego Łazarza. Następnie, w 1946 podjął pracę w Państwowym Szpitalu w Cieszynie na Oddziale Chirurgicznym. W 1949 na podstawie pracy Operacyjne leczenie wrodzonych rozszczepów podniebienia na Uniwersytecie Jagiellońskim nadano mu tytuł naukowy docenta.

Od 1951 zamieszkał w Gdańsku. Podjął pracę jako kierownik I Kliniki Chirurgicznej Wydziału Lekarskiego AMG. W tym samym roku utworzył w tej Klinice Pododdział Chirurgii Wytwórczej (Plastycznej). Od 1954 profesor nadzwyczajny (tytularny). W latach 1955–1959 był prodziekanem Wydziału Lekarskiego AMG, w 1956–1958 pełnił funkcję konsultanta województwa koszalińskiego w zakresie chirurgii.

Zajmował się leczeniem pourazowej padaczki, zakażeń ropnych antybiotykami, stwardnienia tętnic kończyn dolnych, sutka mnogiego, porażenia spastycznego kończyn dolnych, a także postępowaniem w kauzalgii i wskazaniami do podwiązania tętnicy szyjnej wspólnej. W zakres jego badań wchodziły również zagadnienia traumatologiczne, schorzenia jamy brzusznej, zaburzenia ukrwienia kończyn górnych i dolnych, chirurgia onkologiczna oraz chirurgia plastyczno-rekonstrukcyjna ze szczególnym uwzględnieniem chirurgii ręki. Dziedziną, której poświęcił szczególnie wiele czasu, była chirurgia plastyczna (zwana wówczas chirurgią wytwórczą). Dodatkowo zajmował się leczeniem wad wrodzonych twarzy, rekonstrukcją twarzy i kończyn po urazach i nowotworach oraz leczeniem rozszczepów podniebienia.

Dzięki jego staraniom chirurgia plastyczna stała się w Polsce odrębną specjalizacją (w 1964 po raz pierwszy przyznano pięciu chirurgom specjalizację z tej dziedziny). Był autorem pierwszego wydanego w Polsce podręcznika do chirurgii plastyczno-rekonstrukcyjnej Zarys chirurgii wytwórczej (Warszawa 1960). Autor takich prac, jak: Odjęcie kończyny dolnej razem z miednicą („Polski Przegląd Chirurgiczny”, 1964), Obrażenia kończyn (w: Zarys chirurgii, pod red. S. Nowickiego i M. Stefanowskiego, Warszawa, 1963). Był konstruktorem argonometru, aparatu diagnostycznego wykonanego w Zakładzie Mechanicznej Obróbki Materiałów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w 1950.

Był członkiem Towarzystwa Chirurgów Polskich i założycielem Sekcji Chirurgii Wytwórczej (1957), Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego, Polskiego Towarzystwa Traumatologicznego, Związku Lekarzy Państwa Polskiego, Związku Zawodowego Służby Zdrowia (od 1945), Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgii Plastycznej, Międzynarodowego Towarzystwa Ortopedycznego i Międzynarodowego Towarzystwa Traumatologicznego.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Medalem 10-lecia Polski Ludowej, Nagrodą Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia”, Odznaką Honorową Polskiego Czerwonego Krzyża.

Od 1940 żonaty był ze Stanisławą z domu Wojciechowską. Ojciec Wojciecha (ur. 1943), ornitologa, Barbary (ur. 1945), okulistki, i Jana (ur. 1949), grafika.

W 1961 przeszedł zabieg operacyjny z powodu uporczywego bólu neuralgicznego nerwu trójdzielnego. Chorował także na marskość wątroby, spowodowaną powszczepiennym zapaleniem wirusowym wątroby oraz cukrzycę. W 1963 wyjechał do kliniki w Londynie, gdzie przeszedł kolejny zabieg. Zmarł na skutek powikłań pooperacyjnych. Pochowany został na cmentarzu Srebrzysko w Alei Zasłużonych. SeKoPP