BERTLING ERNST AUGUST, rektor Gimnazjum Akademickiego
(uzupełnienie BŚ (e-mail z 28.01.2019)) |
|||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
| − | '''ERNST AUGUST BERTLING''' (1 XII 1721 Osnabrück – 10 VIII 1769 Gdańsk), teolog, rektor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Syn kaznodziei Rudolfa Bertlinga z Osnabrück (1684–1730). W latach 1741–1743 studiował na uniwersytecie w Jenie prawo, matematykę i filozofię. Od roku 1748 profesor na uniwersytecie w Helmstedt. W Gdańsku od roku 1753 jako rektor Gimnazjum Akademickiego i pastor [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]]. Z okazji objęcia urzędów doczekał się utworu [[FREISLICH JOHANN BALTHASAR CHRISTIAN | Johanna Balthasara Christiana Freislicha]] ''Auf ihr muntren Musensöhne''. W latach 60. XVIII wieku zaproponował (niezrealizowaną) reformę Gimnazjum Akademickiego, polegającą na rozszerzeniu zajęć filologicznych. Pozostawał pod wpływem filozofa Christiana Wolffa i jego koncepcji godzenia myśli racjonalistycznej z objawieniem. W wygłaszanych kazaniach bronił luteranizmu przed katolicyzmem i kalwinizmem, krytykował | + | '''ERNST AUGUST BERTLING''' (1 XII 1721 Osnabrück – 10 VIII 1769 Gdańsk), teolog, rektor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Syn kaznodziei Rudolfa Bertlinga z Osnabrück (1684–1730). W latach 1741–1743 studiował na uniwersytecie w Jenie prawo, matematykę i filozofię. Od roku 1748 profesor na uniwersytecie w Helmstedt.<br/><br/> |
| − | Od 1749 roku był żonaty z Marią Dorothą (4 VII 1727 Hildesheim – pogrzeb 13 VIII 1788 Gdańsk), córką Möbiusa Sprengera. Dochowali się kilkoro dzieci. Najstarszy syn, Ernst August (31 VIII 1751 Hel – kwiecień 1775), zmarł jako student prawa uniwersytetu w Getyndze; [[BERTLING CARL FRIEDRICH THEODOR | Carl Friedrich Theodor]] był pastorem w Gdańsku; córka Carolina Renata (około 1766 Gdańsk – 1793 Gdańsk, pogrzeb 25 X 1793) była panną. {{author: PP}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | W Gdańsku od roku 1753 jako rektor Gimnazjum Akademickiego i pastor [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]]. Z okazji objęcia urzędów doczekał się utworu [[FREISLICH JOHANN BALTHASAR CHRISTIAN | Johanna Balthasara Christiana Freislicha]] ''Auf ihr muntren Musensöhne''. W latach 60. XVIII wieku zaproponował (niezrealizowaną) reformę Gimnazjum Akademickiego, polegającą na rozszerzeniu zajęć filologicznych. Pozostawał pod wpływem filozofa Christiana Wolffa i jego koncepcji godzenia myśli racjonalistycznej z objawieniem. W wygłaszanych kazaniach bronił luteranizmu przed katolicyzmem i kalwinizmem, krytykował między innymi papiestwo oraz ogłoszony na rok 1750 katolicki jubileusz. W jednym z pierwszych kazań wygłoszonych w Gdańsku w roku 1754 nazwał papieża antychrystem. Z tego powodu jego przeciwnicy zażądali od króla polskiego Augusta III usunięcia go z urzędu rektorskiego, do czego nie doszło po interwencji [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]]. Stanowisko rektora piastował do śmierci, a jego następcą został w 1770 roku [[VERPOORTENN WILHELM PAUL | Wilhelm Verpoortenn]].<br/><br/> |
| + | Zaprzyjaźniony z Justusem Möserem, konserwatywnym myślicielem, prowadził z nim obszerną korespondencję dotyczącą filozofii i teologii. Drukiem ukazało się kilka kazań Bertlinga, między innymi wygłoszone 7 IX 1764 z okazji wyboru króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. Zachowało się kilka kantat napisanych z okazji jego urodzin. <br/><br/> | ||
| + | Od 1749 roku był żonaty z Marią Dorothą (4 VII 1727 Hildesheim – pogrzeb 13 VIII 1788 Gdańsk), córką Möbiusa Sprengera. Dochowali się kilkoro dzieci. Najstarszy syn, Ernst August (31 VIII 1751 Hel – kwiecień 1775), zmarł jako student prawa uniwersytetu w Getyndze (Göttingen); [[BERTLING CARL FRIEDRICH THEODOR | Carl Friedrich Theodor]] był pastorem w Gdańsku; córka Carolina Renata (około 1766 Gdańsk – 1793 Gdańsk, pogrzeb 25 X 1793) była panną. {{author: PP}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 08:18, 7 paź 2019
ERNST AUGUST BERTLING (1 XII 1721 Osnabrück – 10 VIII 1769 Gdańsk), teolog, rektor Gimnazjum Akademickiego. Syn kaznodziei Rudolfa Bertlinga z Osnabrück (1684–1730). W latach 1741–1743 studiował na uniwersytecie w Jenie prawo, matematykę i filozofię. Od roku 1748 profesor na uniwersytecie w Helmstedt.
W Gdańsku od roku 1753 jako rektor Gimnazjum Akademickiego i pastor kościoła św. Trójcy. Z okazji objęcia urzędów doczekał się utworu Johanna Balthasara Christiana Freislicha Auf ihr muntren Musensöhne. W latach 60. XVIII wieku zaproponował (niezrealizowaną) reformę Gimnazjum Akademickiego, polegającą na rozszerzeniu zajęć filologicznych. Pozostawał pod wpływem filozofa Christiana Wolffa i jego koncepcji godzenia myśli racjonalistycznej z objawieniem. W wygłaszanych kazaniach bronił luteranizmu przed katolicyzmem i kalwinizmem, krytykował między innymi papiestwo oraz ogłoszony na rok 1750 katolicki jubileusz. W jednym z pierwszych kazań wygłoszonych w Gdańsku w roku 1754 nazwał papieża antychrystem. Z tego powodu jego przeciwnicy zażądali od króla polskiego Augusta III usunięcia go z urzędu rektorskiego, do czego nie doszło po interwencji Rady Miejskiej. Stanowisko rektora piastował do śmierci, a jego następcą został w 1770 roku Wilhelm Verpoortenn.
Zaprzyjaźniony z Justusem Möserem, konserwatywnym myślicielem, prowadził z nim obszerną korespondencję dotyczącą filozofii i teologii. Drukiem ukazało się kilka kazań Bertlinga, między innymi wygłoszone 7 IX 1764 z okazji wyboru króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. Zachowało się kilka kantat napisanych z okazji jego urodzin.
Od 1749 roku był żonaty z Marią Dorothą (4 VII 1727 Hildesheim – pogrzeb 13 VIII 1788 Gdańsk), córką Möbiusa Sprengera. Dochowali się kilkoro dzieci. Najstarszy syn, Ernst August (31 VIII 1751 Hel – kwiecień 1775), zmarł jako student prawa uniwersytetu w Getyndze (Göttingen); Carl Friedrich Theodor był pastorem w Gdańsku; córka Carolina Renata (około 1766 Gdańsk – 1793 Gdańsk, pogrzeb 25 X 1793) była panną.
