DEISCH MATTHAEUS, rytownik

Wersja z 08:57, 25 wrz 2019

Matthaeus Deisch według Jacoba Wessela, około 1760

Matthaeus Deisch z żoną, 1773, rysunek Daniela Chodowieckiego, który określał portretowanego jako „partacza”, autora „niedobrych rycin”

Frontyspis cyklu rycin 50 widoków Gdańska (50 Prospekte von Danzig)

Matthaeus Deisch (siedzi pośrodku ze szkicownikiem) Gdańsk w połowie XVIII wieku, 1761–1765, widok od strony obecnej ul. Chodowieckiego

Matthaeus Deisch, Widok z Biskupiej Górki, 1761–1765

Matthaeus Deisch Panorama miasta od strony Ogrodu Strzeleckiego, 1761–1765

Matthaeus Deisch Fontanna Neptuna, 1761–1765

Matthaeus Deisch Ratusz Starego Miasta, 1761–1765

Matthaeus Deisch Targ Maślany, 1761–1765

Matthaeus Deisch Targ Węglowy: po lewej fasada Zbrojowni, w środku Wieża Więzienna, po prawej widoczna Biskupia Górka, 1761–1765

Matthaeus Deisch Zbrojownia od strony wschodniej, 1761–1765

Matthaeus Deisch Zbrojownia od strony zachodniej, 1761–1765

Matthaeus Deisch Odwach
przy Przedbramiu ul. Długiej, 1761–1765

Matthaeus Deisch Ujście Motławy do Wisły, 1761–1765

Matthaues Deisch Żuraw nad Motławą i Długie Pobrzeże, 1761–1765

Matthaeus Deisch Piaskownia, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Długich Ogrodów. Widok od strony miasta, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Nizinna od południa, 1761-1765

Matthaeus Deisch Brama Oliwska z kościołem Bożego Ciała i Górą Gradową, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Oliwska i lazaret Pockenhaus – Dom Ospy, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama
św. Jakuba od strony fosy
i przedpola, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama
św. Jakuba od strony miasta, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Wyżynna, 1761–1765

Matthaeus Deisch, Ratusz Głównego Miasta i Długi Targ, 1761–1765

Matthaeus Deisch, Widok Gdańska z Grodziska, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Zielona od strony Długiego Targu, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Zielona od strony Motławy, 1761–1765

Matthaeus Deisch Złota Brama od strony ul. Długiej, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Żuławska, 1761–1765

Matthaeus Deisch Brama Żuławska i kościół św. Barbary, 1761–1765

Matthaeus Deisch Kościół
św. Barbary, 1761–1765

Matthaeus Deisch Kościół
św. Michała (Wszystkich Bożych Aniołów) na Aniołkach, 1761–1765

Matthaeus Deisch Widok klasztoru w Oliwie, 1761–1765

Matthaeus Deisch Widok Motławy z Mostu Krowiego
w stronę Targu Rybnego, 1761–1765

Matthaeus Deisch Polski Hak, 1761–1765

Matthaeus Deisch Skład drzewny w porcie, 1761–1765

Matthaeus Deisch, Stara Pakownia, 1761–1765

Matthaeus Deisch Stare Szkoty, 1761–1765

Matthaeus Deisch Dwór Artusa, 1761–1765

Matthaeus Deisch Dwór Bractwa św. Jerzego i Złota Brama, 1761–1765

Matthaeus Deisch Dwór Bractwa św. Jerzego, 1761–1765

Matthaeus Deisch Dwór
w Strzyży w Gdańsku, 1761–1765

Matthaeus Deisch Dwór Popielny na Wyspie Spichrzów, 1761–1765

Matthaeus Deisch Dwór Smolny na Wyspie Spichrzów, 1761–1765

Matthaeus Deisch Mała Zbrojownia, 1761–1765

Matthaeus Deisch Ogród Strzelecki, 1761–1765

Matthaeus Deisch Okulary Steinbock'a i fort Grodzisko, 1761–1765

Matthaeus Deisch Okolice Świętej Studzienki, 1761–1765

Matthaeus Deisch, Kunszt wodny, 1761–1765

MATTHAEUS DEISCH (18 VII 1724 Augsburg – 28 I 1789 Gdańsk), rytownik. Nauki w zakresie malarstwa i rytownictwa pobierał w rodzinnym mieście, utrzymywał się z prac dorywczych wykonywanych w czasie licznych podróży.

W Gdańsku w 1744 roku rytował portret Hieronima Floriana Radziwiłła, w 1749 związał się z miastem na stałe. Utrzymywał się z lekcji rysunku i grafiki, sprzedaży rycin na zamówienie (reklamował się w „Danziger Anzeigen”), komentując aktualne wydarzenia polityczne (na przykład Wykonanie wyroku na Robercie Damiens, zamachowcu na króla Francji Ludwika XV w 1757). W 1754 roku znajdował się na skraju bankructwa. W latach 1761–1775, na podstawie rysunków Friedricha Antona Augusta Lohrmanna (1735 Berlin – 1800 Warszawa, w Gdańsku 1759–1773), stworzył cykl rycin 50 widoków Gdańska (50 Prospekte von Danzig), dedykowanych Radzie Miejskiej, tworząc jeden na miesiąc na zamówienie subskrypcyjne. Przedstawiały panoramy Gdańska, reprezentacyjne gmachy, tereny przedmiejskie i przemysłowe. Nagrodzony pieniężnie przez Radę, w roku 1763 otrzymał obywatelstwo miejskie i w 1779 pracę w komorze podatkowej (pisarz akcyzowy).

We współpracy z Lohrmannem (z którym się pokłócił, nie umieszczając na sztychach jego nazwiska jako rysownika) w latach 1762–1765 stworzył serię 40 rycin Wywoływacze gdańscy (Danziger Ausrufer), przedstawiającą ulicznych handlarzy, dołączając do każdej zapis słowny i nutowy intonacji nawoływań przedstawianych osób (zob. ilustrację Społeczeństwo do końca I Wolnego Miasta Gdańska). Tworzył portrety gdańskich patrycjuszy, kaznodziejów, uczonych i władców (między innymi Karla Groddecka, Ernsta Augusta Bertlinga, Johanna Benedickta Hoffmana seniora, Petera Uphagena, Gottfrieda Lengnicha, Gottlieba Gabriela von Weickhmanna, Jacoba Wessela, Mathiasa Nathanaela Wolffa, Heinrich Zernecke, króla polskiego Stanisława Augusta, Fryderyka II (w sumie 25 osób)).

W okresie 1766–1767 wydał dwa herbarze Gdańska, w 1769 ryciny przedstawiające gobeliny wystawiane corocznie w Dworze Artusa, a projektowane przez Andreasa Stecha; ryciny do książki dla dzieci o tematyce biblijnej (wyd. 1780). Pozostawił około 200 prac. Mieszkał przy Poggenpfuhl (ul. Żabi Kruk). Żonaty był z gdańszczanką Philippinen Agate z domu Pollet, promo voto Pfundkeller (zm. 1781), bezdzietny. RED