WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA''' (WZZ), opozycyjna organizacja antykomunistyczna; niezależna organizacja pracownicza; założona w Gdańsku w kwietniu 1978 roku przez [[GWIAZDA ANDRZEJ | Andrzeja Gwiazdę]], [[WYSZKOWSKI KRZYSZTOF | Krzysztofa Wyszkowskiego]] i Antoniego Sokołowskiego. Organizacja powstała jako alternatywa dla zdominowanych przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą oficjalnych związków zawodowych, skupionych w Centralnej Radzie Związków Zawodowych (CRZZ). Zasadniczym celem WZZ była walka o podstawowe prawa pracownicze. Według wspomnień A. Gwiazdy: „Startowaliśmy z parteru, na spotkaniach nie mówiło się o patriotyzmie, ale o braku rękawic roboczych, o tym, czy kaszanka jest w bufecie, o sytuacji ekonomicznej poszczególnych zakładów”. Dzięki takiemu podejściu program WZZ trafiał do zwykłych ludzi skuteczniej niż przesłanie intelektualistów z Komitetu Obrony Robotników (KOR). Związkowcy odwoływali się też do tradycji przedwojennej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). WZZ Wybrzeża wzorowane były na – założonych dwa miesiące wcześniej przez Kazimierza Świtonia – Wolnych Związkach Zawodowych Górnego Śląska. W przeciwieństwie do organizacji katowickiej WZZ Wybrzeża – choć inwigilowane – nie zostały rozbite przez Służbę Bezpieczeństwa. Oprócz wspomnianych założycieli, do gdańskich WZZ należeli m.in. [[BOROWCZAK JERZY | Jerzy Borowczak]], Andrzej Bulc, Andrzej Butkiewicz, [[BORUSEWICZ BOGDAN | Bogdan Borusewicz]], Bogdan Felski, [[DUDA-GWIAZDA JOANNA | Joanna Duda-Gwiazda]], Antoni Mężydło, Róża i Janusz Jancowie, Władysław Buszkiewicz, [[KACZYŃSKI LECH | Lech Kaczyński]], Mieczysław Kamrowski, Jan Karandziej, Andrzej Kołodziej, [[LIS BOGDAN | Bogdan Lis]], Mariusz Muskat, [[PIENKOWSKA ALINA | Alina Pienkowska]], Maryla Płońska, Tadeusz Szczepański, Kazimierz Szołoch, [[TAYLOR JACEK | Jacek Taylor]], [[WAŁĘSA LECH | Lech Wałęsa]], [[WALENTYNOWICZ ANNA | Anna Walentynowicz]], Błażej Wyszkowski i Jan Zapolnik. WZZ Wybrzeża blisko współpracowały z KOR oraz [[RUCH MŁODEJ POLSKI | Ruchem Młodej Polski]] (RMP). Organizowały też uliczne manifestacje. Jedna z największych miała miejsce 18 XII 1979. Pod historyczną bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina zebrało się wówczas kilka tysięcy ludzi, by uczcić pamięć ofiar masakry robotników z [[GRUDZIEŃ 1970 | grudnia 1970]]. WZZ Wybrzeża wydawały pismo [[ROBOTNIK WYBRZEŻA | „Robotnik Wybrzeża”]] oraz ulotki. W roku 1980 w niewyjaśnionych okolicznościach zginął dwudziestoletni działacz WZZ Tadeusz Szczepański. Według oficjalnego komunikatu utopił się w Motławie, istnieje podejrzenie, że za jego śmierć odpowiadają funkcjonariusze SB. Powstanie w sierpniu 1980 roku Solidarności oraz jej późniejszy program były w dużej mierze inspirowane programem wypracowanym przez WZZ. We władzach związku znalazło się też wielu czołowych działaczy WZZ. {{author: PB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | + | '''WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA''' (WZZ), opozycyjna organizacja antykomunistyczna; niezależna organizacja pracownicza; założona w Gdańsku w kwietniu 1978 roku przez [[GWIAZDA ANDRZEJ | Andrzeja Gwiazdę]], [[WYSZKOWSKI KRZYSZTOF | Krzysztofa Wyszkowskiego]] i Antoniego Sokołowskiego. Organizacja powstała jako alternatywa dla zdominowanych przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą oficjalnych związków zawodowych, skupionych w Centralnej Radzie Związków Zawodowych (CRZZ). Zasadniczym celem WZZ była walka o podstawowe prawa pracownicze. Według wspomnień A. Gwiazdy: „Startowaliśmy z parteru, na spotkaniach nie mówiło się o patriotyzmie, ale o braku rękawic roboczych, o tym, czy kaszanka jest w bufecie, o sytuacji ekonomicznej poszczególnych zakładów”. Dzięki takiemu podejściu program WZZ trafiał do zwykłych ludzi skuteczniej niż przesłanie intelektualistów z Komitetu Obrony Robotników (KOR). Związkowcy odwoływali się też do tradycji przedwojennej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). WZZ Wybrzeża wzorowane były na – założonych dwa miesiące wcześniej przez Kazimierza Świtonia – Wolnych Związkach Zawodowych Górnego Śląska. W przeciwieństwie do organizacji katowickiej WZZ Wybrzeża – choć inwigilowane – nie zostały rozbite przez Służbę Bezpieczeństwa. Oprócz wspomnianych założycieli, do gdańskich WZZ należeli m.in. [[BOROWCZAK JERZY | Jerzy Borowczak]], Andrzej Bulc, Andrzej Butkiewicz, [[BORUSEWICZ BOGDAN | Bogdan Borusewicz]], Bogdan Felski, [[DUDA-GWIAZDA JOANNA | Joanna Duda-Gwiazda]], Antoni Mężydło, Róża i Janusz Jancowie, Władysław Buszkiewicz, [[KACZYŃSKI LECH | Lech Kaczyński]], Mieczysław Kamrowski, Jan Karandziej, Andrzej Kołodziej, [[LIS BOGDAN | Bogdan Lis]], Mariusz Muskat, [[PIENKOWSKA ALINA | Alina Pienkowska]], Maryla Płońska, Tadeusz Szczepański, Kazimierz Szołoch, [[TAYLOR JACEK | Jacek Taylor]], [[WAŁĘSA LECH | Lech Wałęsa]], [[WALENTYNOWICZ ANNA | Anna Walentynowicz]], Błażej Wyszkowski i [[ZAPOLNIK JAN | Jan Zapolnik]]. WZZ Wybrzeża blisko współpracowały z KOR oraz [[RUCH MŁODEJ POLSKI | Ruchem Młodej Polski]] (RMP). Organizowały też uliczne manifestacje. Jedna z największych miała miejsce 18 XII 1979. Pod historyczną bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina zebrało się wówczas kilka tysięcy ludzi, by uczcić pamięć ofiar masakry robotników z [[GRUDZIEŃ 1970 | grudnia 1970]]. WZZ Wybrzeża wydawały pismo [[ROBOTNIK WYBRZEŻA | „Robotnik Wybrzeża”]] oraz ulotki. W roku 1980 w niewyjaśnionych okolicznościach zginął dwudziestoletni działacz WZZ Tadeusz Szczepański. Według oficjalnego komunikatu utopił się w Motławie, istnieje podejrzenie, że za jego śmierć odpowiadają funkcjonariusze SB. Powstanie w sierpniu 1980 roku Solidarności oraz jej późniejszy program były w dużej mierze inspirowane programem wypracowanym przez WZZ. We władzach związku znalazło się też wielu czołowych działaczy WZZ. {{author: PB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] |
Wersja z 22:30, 31 sie 2016
WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA (WZZ), opozycyjna organizacja antykomunistyczna; niezależna organizacja pracownicza; założona w Gdańsku w kwietniu 1978 roku przez Andrzeja Gwiazdę, Krzysztofa Wyszkowskiego i Antoniego Sokołowskiego. Organizacja powstała jako alternatywa dla zdominowanych przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą oficjalnych związków zawodowych, skupionych w Centralnej Radzie Związków Zawodowych (CRZZ). Zasadniczym celem WZZ była walka o podstawowe prawa pracownicze. Według wspomnień A. Gwiazdy: „Startowaliśmy z parteru, na spotkaniach nie mówiło się o patriotyzmie, ale o braku rękawic roboczych, o tym, czy kaszanka jest w bufecie, o sytuacji ekonomicznej poszczególnych zakładów”. Dzięki takiemu podejściu program WZZ trafiał do zwykłych ludzi skuteczniej niż przesłanie intelektualistów z Komitetu Obrony Robotników (KOR). Związkowcy odwoływali się też do tradycji przedwojennej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). WZZ Wybrzeża wzorowane były na – założonych dwa miesiące wcześniej przez Kazimierza Świtonia – Wolnych Związkach Zawodowych Górnego Śląska. W przeciwieństwie do organizacji katowickiej WZZ Wybrzeża – choć inwigilowane – nie zostały rozbite przez Służbę Bezpieczeństwa. Oprócz wspomnianych założycieli, do gdańskich WZZ należeli m.in. Jerzy Borowczak, Andrzej Bulc, Andrzej Butkiewicz, Bogdan Borusewicz, Bogdan Felski, Joanna Duda-Gwiazda, Antoni Mężydło, Róża i Janusz Jancowie, Władysław Buszkiewicz, Lech Kaczyński, Mieczysław Kamrowski, Jan Karandziej, Andrzej Kołodziej, Bogdan Lis, Mariusz Muskat, Alina Pienkowska, Maryla Płońska, Tadeusz Szczepański, Kazimierz Szołoch, Jacek Taylor, Lech Wałęsa, Anna Walentynowicz, Błażej Wyszkowski i Jan Zapolnik. WZZ Wybrzeża blisko współpracowały z KOR oraz Ruchem Młodej Polski (RMP). Organizowały też uliczne manifestacje. Jedna z największych miała miejsce 18 XII 1979. Pod historyczną bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina zebrało się wówczas kilka tysięcy ludzi, by uczcić pamięć ofiar masakry robotników z grudnia 1970. WZZ Wybrzeża wydawały pismo „Robotnik Wybrzeża” oraz ulotki. W roku 1980 w niewyjaśnionych okolicznościach zginął dwudziestoletni działacz WZZ Tadeusz Szczepański. Według oficjalnego komunikatu utopił się w Motławie, istnieje podejrzenie, że za jego śmierć odpowiadają funkcjonariusze SB. Powstanie w sierpniu 1980 roku Solidarności oraz jej późniejszy program były w dużej mierze inspirowane programem wypracowanym przez WZZ. We władzach związku znalazło się też wielu czołowych działaczy WZZ.
