SZPITAL ŚW. JAKUBA

Wersja z 17:21, 8 maj 2015

SZPITAL ŚW. JAKUBA (St. Jakobs-Hospital), przy obecnej ul. Łagiewniki. Powstał w 1414 roku za sprawą gildii szyprów, do opieki nad starymi i chorymi członkami korporacji. Pierwotnie leżał na terenie Młodego Miasta, w 1433 spalony przez husytów. Po odbudowie budynek szpitala przylegał ściśle do kościoła św. Jakuba po stronie północnej. W nocy z 12 na 13 VII 1636 kompleks szpitalno-kościelny spłonął od uderzenia pioruna (zginęła pensjonariuszka). Obudowany został dzięki pomocy gildii szyprów. Średniowieczny układ połączenia części szpitalnej z częścią kościoła dotrwał do 6 XII 1815, gdy po wybuchu pobliskiej baszty prochowej św. Jakuba doszło do znacznego uszkodzenia budynków (zginęły cztery pensjonariuszki). W 1816 roku rozebrany; fundacja przetrwała w otaczających pierwotny kompleks budynkach, stawianych od około XVI wieku wzdłuż boków trójkąta wyznaczonego obecnymi ulicami Łagiewniki, Aksamitną i Wałową. Szpital pełnił przede wszystkim funkcję przytułku dla członków gildii szyprów i ich rodzin oraz dla mogących wpłacić wkupne (prebendariusze). W 1623 roku przebywało w nim 41 pensjonariuszy, w 1681 – 43, w 1696 – 54, w 1706 – 65, w XIX i w 1. połowie XX wieku – 72. Zarząd składał się z czterech prowizorów, początkowo z gildii szyprów. Z racji specyfiki zawodu zdarzały się problemy z ich dyspozycyjnością. W początku XVI wieku nie powiodła się próba wymiennego pełnienia urzędu przez dwóch prowizorów pozostających w Gdańsku i dwóch na morzu. Od około połowy XVI wieku trzech prowizorów wywodziło się z kupców gdańskich, a jeden – z gildii szyprów. Posługa duchowa należała od 1415 roku do jednego, następnie do dwóch kapłanów, od reformacji pracował kaznodzieja luterański. W XIX i XX wieku szpital nie został poddany procesowi medykalizacji i jako przytułek przetrwał do roku 1945. Budynki uległy zniszczeniu, częściowo się spaliły, ocalała część zabudowy z XIX wieku przy ul. Łagiewniki 63 (obecny dom zakonny kapucynów, z fragmentami kamieniarki z XVII i XVIII wieku) i budynek z początku XX wieku przy ul. Aksamitnej 9A (obecnie mieszkalny, z wizerunkiem żaglowca w portalu). ASZ