GOTTSCHED LUISE ADELGUNDE VIKTORIE, pisarka
| Linia 4: | Linia 4: | ||
'''LUISE ADELGUNDE VIKTORIE GOTTSCHED''' (11 IV 1713 Gdańsk – 26 VI 1762 Lipsk), pisarka. Córka lekarza [[KULMUS JOHANN GEORG, lekarz | Johanna Georga Kulmusa]] i jego drugiej żony Dorothy Catheriny z domu Schwencke. Otrzymała staranne wykształcenie, nauczyła się języka francuskiego i angielskiego, uprawiała muzykę. W wieku 14 lat przesłała swe wiersze Johannowi Christophowi Gottschedowi (1700–1766), pisarzowi i teoretykowi literatury, czołowemu przedstawicielowi niemieckiego oświecenia, od 1729 profesorowi uniwersytetu w Lipsku. 19 IV 1735 w gdańskim [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]] zawarła z nim związek małżeński.<br/><br/> | '''LUISE ADELGUNDE VIKTORIE GOTTSCHED''' (11 IV 1713 Gdańsk – 26 VI 1762 Lipsk), pisarka. Córka lekarza [[KULMUS JOHANN GEORG, lekarz | Johanna Georga Kulmusa]] i jego drugiej żony Dorothy Catheriny z domu Schwencke. Otrzymała staranne wykształcenie, nauczyła się języka francuskiego i angielskiego, uprawiała muzykę. W wieku 14 lat przesłała swe wiersze Johannowi Christophowi Gottschedowi (1700–1766), pisarzowi i teoretykowi literatury, czołowemu przedstawicielowi niemieckiego oświecenia, od 1729 profesorowi uniwersytetu w Lipsku. 19 IV 1735 w gdańskim [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]] zawarła z nim związek małżeński.<br/><br/> | ||
| − | Przeniósłszy się do Lipska, uczestniczyła w realizacji wielu przedsięwzięć naukowych i literackich męża, do których należały przekłady z języka angielskiego i francuskiego. Brała udział w tłumaczeniu dzieła Pierre’a Bayle’a ''Dictionnaire historique et critique'' (w przekładzie ''Historisches und Critisches Wörterbuch'', 1741–1744), tłumaczyła teksty zamieszczane w czasopismach „The Tatler” i „The Spectator”, poemat heroikomiczny Alexandra Pope’a ''The Rape of the Lock'' (1744). Wspierała męża w jego reformie teatralnej; wzbogacała repertuar ówczesnych scen, dostarczając przekładów, przeróbek i oryginalnych tekstów. Część z nich ukazała się w wydawnictwie seryjnym ''Die Deutsche Schaubühne'', redagowanym przez Gottscheda. <br/><br/> | + | Przeniósłszy się do Lipska, uczestniczyła w realizacji wielu przedsięwzięć naukowych i literackich męża, do których należały przekłady z języka angielskiego i francuskiego. Brała udział w tłumaczeniu dzieła Pierre’a Bayle’a ''Dictionnaire historique et critique'' (w przekładzie ''Historisches und Critisches Wörterbuch'' (''Słownik historyczno-krytyczny''), 1741–1744), tłumaczyła teksty zamieszczane w czasopismach „The Tatler” i „The Spectator”, poemat heroikomiczny Alexandra Pope’a ''The Rape of the Lock'' (''Pukiel porwany''; 1744). Wspierała męża w jego reformie teatralnej; wzbogacała repertuar ówczesnych scen, dostarczając przekładów, przeróbek i oryginalnych tekstów. Część z nich ukazała się w wydawnictwie seryjnym ''Die Deutsche Schaubühne'' (''Niemiecka scena teatralna''), redagowanym przez Gottscheda. <br/><br/> |
| − | Z języka angielskiego przełożyła tragedię ''Cato'' Josepha Addisona, z francuskiego | + | Z języka angielskiego przełożyła tragedię ''Cato'' Josepha Addisona, z francuskiego m.in. tragedie Woltera (''Alzire, oder die Amerikaner'' (''Azire albo Amerykanka'')) i Jeana Barbiera d’Aucoura (''Cornelia, die Mutter der Gracchen'' (''Cornelia, matka Grakchów'')) oraz komedię Moliera (''Le misanthrope'', w przekładzie ''Der Menschenfeind'' (''Mizantrop'')).<br/><br/> |
| − | Do jej oryginalnych sztuk należą: tragedia ''Panthea'' oraz komedie ''Die ungleiche Heirath'' i ''Die Hausfranzösinn oder die Mamsell''. Najwyżej oceniano komedię ''Die Pietisterey im Fischbein-Rocke'' (1737), opartą na ''La femme docteur'' Bougeanta, będącą z kolei przeróbką sztuk Moliera ''Tartuffe'' i ''Les femmes savantes''. Pośmiertnie ukazały się najpierw ''Kleinere Gedichte'' (ody, elegie, listy poetyckie, kantaty i przekłady), przygotowane do druku przez Gottscheda (1763), następnie trzytomowa edycja listów (''Briefe'', 1771–1772). Jedna z jej sztuk, ''Die Pietisterei im Fischbeinrocke''(z miejscem akcji w Królewcu i na Targu Węglowym w Gdańsku), została wystawiona w 1737 przez bawiącą w Gdańsku trupę Konrada Ernsta Ackermanna. {{author: EK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | Do jej oryginalnych sztuk należą: tragedia ''Panthea'' oraz komedie ''Die ungleiche Heirath'' (''Nierówne małżenstwo'') i ''Die Hausfranzösinn oder die Mamsell'' (''Francuzeczka albo guwernantka''). Najwyżej oceniano komedię ''Die Pietisterey im Fischbein-Rocke'' (1737), opartą na ''La femme docteur'' (''Pani doktor'') Bougeanta, będącą z kolei przeróbką sztuk Moliera ''Tartuffe'' i ''Les femmes savantes'' (''Sawantki''). Pośmiertnie ukazały się najpierw ''Kleinere Gedichte'' (''Wiersze drobne'': ody, elegie, listy poetyckie, kantaty i przekłady), przygotowane do druku przez Gottscheda (1763), następnie trzytomowa edycja listów (''Briefe'', 1771–1772). Jedna z jej sztuk, ''Die Pietisterei im Fischbeinrocke'' (z miejscem akcji w Królewcu i na Targu Węglowym w Gdańsku), została wystawiona w 1737 przez bawiącą w Gdańsku trupę Konrada Ernsta Ackermanna. {{author: EK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Wersja z 07:29, 6 wrz 2024
LUISE ADELGUNDE VIKTORIE GOTTSCHED (11 IV 1713 Gdańsk – 26 VI 1762 Lipsk), pisarka. Córka lekarza Johanna Georga Kulmusa i jego drugiej żony Dorothy Catheriny z domu Schwencke. Otrzymała staranne wykształcenie, nauczyła się języka francuskiego i angielskiego, uprawiała muzykę. W wieku 14 lat przesłała swe wiersze Johannowi Christophowi Gottschedowi (1700–1766), pisarzowi i teoretykowi literatury, czołowemu przedstawicielowi niemieckiego oświecenia, od 1729 profesorowi uniwersytetu w Lipsku. 19 IV 1735 w gdańskim kościele św. Jana zawarła z nim związek małżeński.
Przeniósłszy się do Lipska, uczestniczyła w realizacji wielu przedsięwzięć naukowych i literackich męża, do których należały przekłady z języka angielskiego i francuskiego. Brała udział w tłumaczeniu dzieła Pierre’a Bayle’a Dictionnaire historique et critique (w przekładzie Historisches und Critisches Wörterbuch (Słownik historyczno-krytyczny), 1741–1744), tłumaczyła teksty zamieszczane w czasopismach „The Tatler” i „The Spectator”, poemat heroikomiczny Alexandra Pope’a The Rape of the Lock (Pukiel porwany; 1744). Wspierała męża w jego reformie teatralnej; wzbogacała repertuar ówczesnych scen, dostarczając przekładów, przeróbek i oryginalnych tekstów. Część z nich ukazała się w wydawnictwie seryjnym Die Deutsche Schaubühne (Niemiecka scena teatralna), redagowanym przez Gottscheda.
Z języka angielskiego przełożyła tragedię Cato Josepha Addisona, z francuskiego m.in. tragedie Woltera (Alzire, oder die Amerikaner (Azire albo Amerykanka)) i Jeana Barbiera d’Aucoura (Cornelia, die Mutter der Gracchen (Cornelia, matka Grakchów)) oraz komedię Moliera (Le misanthrope, w przekładzie Der Menschenfeind (Mizantrop)).
Do jej oryginalnych sztuk należą: tragedia Panthea oraz komedie Die ungleiche Heirath (Nierówne małżenstwo) i Die Hausfranzösinn oder die Mamsell (Francuzeczka albo guwernantka). Najwyżej oceniano komedię Die Pietisterey im Fischbein-Rocke (1737), opartą na La femme docteur (Pani doktor) Bougeanta, będącą z kolei przeróbką sztuk Moliera Tartuffe i Les femmes savantes (Sawantki). Pośmiertnie ukazały się najpierw Kleinere Gedichte (Wiersze drobne: ody, elegie, listy poetyckie, kantaty i przekłady), przygotowane do druku przez Gottscheda (1763), następnie trzytomowa edycja listów (Briefe, 1771–1772). Jedna z jej sztuk, Die Pietisterei im Fischbeinrocke (z miejscem akcji w Królewcu i na Targu Węglowym w Gdańsku), została wystawiona w 1737 przez bawiącą w Gdańsku trupę Konrada Ernsta Ackermanna.
