NARODOWE MUZEUM MORSKIE

Aktualna wersja na dzień 17:04, 6 cze 2024

Wielki Żuraw i „Skład Kolonialny" (u dołu po prawej), 1984

Wielki Żuraw i Ośrodek Kultury Morskiej (po prawej), siedziba Narodowego Muzeum Morskiego, 2014

Spichlerze na Ołowiance, siedziba Narodowego Muzeum Morskiego i statek „Sołdek”

Muzeum Rybołówstwa, oddział Narodowego Muzeum Morskiego w Helu

NARODOWE MUZEUM MORSKIE, do 10 XII 2013 Centralne Muzeum Morskie (CMM), największa polska placówka muzealnictwa morskiego i rzecznego, o statusie muzeum rejestrowanego. Założone w 1960 jako oddział Muzeum Pomorskiego ( Muzeum Narodowe) w wyniku starań środowisk morskich skupionych w zawiązanym w 1958 Towarzystwie Przyjaciół Muzeum Morskiego w Gdańsku, którego celem było powołanie takiej instytucji. Od 1 I 1962 usamodzielnione jako Muzeum Morskie z siedzibą w Wielkim Żurawiu. W latach 70. XX wieku siedzibę powiększono o tzw. „Skład Kolonialny”, czyli o sąsiednie pomieszczeniach po byłej, wybudowanej w końcu 1957 kotłowni, której zewnętrznie nadano kształt kamieniczki i o dobudowane do niej dwie dalsze. W 1972 podniesione do rangi CMM, podporządkowane Ministerstwu Kultury i Sztuki z zadaniem pełnienia funkcji placówki o charakterze narodowym.

W ciągu 50 lat działania zgromadziło ponad 50 000 eksponatów z zakresu historii sztuki, etnologii, techniki – w tym znaczące zbiory pozyskane w wyniku podwodnych prac archeologicznych (np. ładunek statku z początku XV wieku, artyleria okrętowa z początku XVII wieku i rzeczy osobiste marynarzy z XV–XIX wieku, wraki łodzi i statków). Dysponuje zespołem pracowni konserwatorskich zabezpieczających zabytki wydobywane ze środowiska wodnego. W specjalistycznej bibliotece zgromadzono ponad 40 tysięcy woluminów, dział dokumentacji naukowej rozwija między innymi Archiwum Polskich Ludzi Morza i Archiwum Polskich Konstrukcji Okrętowych. Od 2000 główną siedzibą CMM jest zrekonstruowany kompleks 5 spichlerzy na wyspie Ołowianka. W styczniu–marcu 2009 rozebrano „Skład Kolonialny”, w 2012 oddając do użytku w jego miejscu Ośrodek Kultury Morskiej. 13 VI 2016 w Tczewie, blisko Muzeum Wisły i we współpracy z Norweskim Muzeum Morskim w Oslo oraz Muzeum Historii Kultury Uniwersytetu w Oslo, powstało Centrum Konserwacji Wraków Statków (CKWS).

Dysponuje oddziałami w Gdańsku: Żuraw, Ośrodek Kultury Morskiej, statek–muzeum „Sołdek”; w Gdyni: statek-muzeum „Dar Pomorza”; w Tczewie: Muzeum Wisły oraz CKWS; w Helu: Muzeum Rybołówstwa; w Kątach Rybackich: Muzeum Zalewu Wiślanego. Projektowane do powołania oddziały: Żeglarstwa Polskiego i Archeologii Podwodnej. Każdego roku ekspozycje zwiedza około 300 000 osób. Muzeum prowadzi działalność edukacyjną, naukową i rozległą współpracę z podobnymi instytucjami na świecie. Należy do międzynarodowych organizacji: ICOM, International Congress of Maritime Museums i European Museums Forum. JL