SZPITAL ŚW. JAKUBA
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File:Kościół_św._Jakuba,_Der_Stadt_Dantzig…,_1688_(2).jpg|thumb|Szpital i kościół św. Jakuba, [[WILLER PETER, architekt, grafik, kartograf | Peter Willer]], 1687]] | + | [[File:Kościół_św._Jakuba,_Der_Stadt_Dantzig…,_1688_(2).jpg|thumb|Szpital (bialy budynek) i kościół św. Jakuba, [[WILLER PETER, architekt, grafik, kartograf | Peter Willer]], 1687]] |
'''SZPITAL ŚW. JAKUBA''' (St. Jakobs-Hospital), przy obecnej ul. Łagiewniki. Powstał w 1414 za sprawą gildii szyprów, do opieki nad starymi i chorymi członkami korporacji. Pierwotnie leżał na terenie [[MŁODE MIASTO (Jungstadt) | Młodego Miasta]], w 1433 spalony przez husytów ([[OBLĘŻENIE GDAŃSKA W 1433 ROKU | oblężenie Gdańska w 1433]]). Po odbudowie budynek szpitala przylegał ściśle do [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościoła św. Jakuba]] po stronie północnej. W nocy z 12 na 13 VII 1636 kompleks szpitalno-kościelny spłonął od uderzenia pioruna (zginęła pensjonariuszka). Odbudowany został dzięki pomocy gildii szyprów. Średniowieczny układ połączenia części szpitalnej z częścią kościoła dotrwał do 6 XII 1815, gdy po wybuchu pobliskiej baszty prochowej św. Jakuba doszło do znacznego uszkodzenia budynków (zginęły cztery pensjonariuszki). W 1816 rozebrany; fundacja przetrwała w otaczających pierwotny kompleks budynkach, stawianych od około XVI wieku wzdłuż boków trójkąta wyznaczonego obecnymi ulicami Łagiewniki, Aksamitną i Wałową.<br/><br/> | '''SZPITAL ŚW. JAKUBA''' (St. Jakobs-Hospital), przy obecnej ul. Łagiewniki. Powstał w 1414 za sprawą gildii szyprów, do opieki nad starymi i chorymi członkami korporacji. Pierwotnie leżał na terenie [[MŁODE MIASTO (Jungstadt) | Młodego Miasta]], w 1433 spalony przez husytów ([[OBLĘŻENIE GDAŃSKA W 1433 ROKU | oblężenie Gdańska w 1433]]). Po odbudowie budynek szpitala przylegał ściśle do [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościoła św. Jakuba]] po stronie północnej. W nocy z 12 na 13 VII 1636 kompleks szpitalno-kościelny spłonął od uderzenia pioruna (zginęła pensjonariuszka). Odbudowany został dzięki pomocy gildii szyprów. Średniowieczny układ połączenia części szpitalnej z częścią kościoła dotrwał do 6 XII 1815, gdy po wybuchu pobliskiej baszty prochowej św. Jakuba doszło do znacznego uszkodzenia budynków (zginęły cztery pensjonariuszki). W 1816 rozebrany; fundacja przetrwała w otaczających pierwotny kompleks budynkach, stawianych od około XVI wieku wzdłuż boków trójkąta wyznaczonego obecnymi ulicami Łagiewniki, Aksamitną i Wałową.<br/><br/> | ||
Szpital pełnił przede wszystkim funkcję przytułku dla członków gildii szyprów i ich rodzin oraz dla mogących wpłacić wkupne (prebendariusze). W 1623 przebywało w nim 41 pensjonariuszy, w 1681 – 43, w 1696 – 54, w 1706 – 65, w XIX i w 1. połowie XX wieku – 72. Zarząd składał się z czterech prowizorów, początkowo z gildii szyprów. Z racji specyfiki zawodu zdarzały się problemy z ich dyspozycyjnością. W początku XVI wieku nie powiodła się próba wymiennego pełnienia urzędu przez dwóch prowizorów pozostających w Gdańsku i dwóch na morzu. Od około połowy XVI wieku trzech prowizorów wywodziło się z kupców gdańskich, a jeden – z gildii szyprów. Posługa duchowa należała od 1415 do jednego, następnie do dwóch kapłanów, od reformacji pracował kaznodzieja luterański. <br/><br/> | Szpital pełnił przede wszystkim funkcję przytułku dla członków gildii szyprów i ich rodzin oraz dla mogących wpłacić wkupne (prebendariusze). W 1623 przebywało w nim 41 pensjonariuszy, w 1681 – 43, w 1696 – 54, w 1706 – 65, w XIX i w 1. połowie XX wieku – 72. Zarząd składał się z czterech prowizorów, początkowo z gildii szyprów. Z racji specyfiki zawodu zdarzały się problemy z ich dyspozycyjnością. W początku XVI wieku nie powiodła się próba wymiennego pełnienia urzędu przez dwóch prowizorów pozostających w Gdańsku i dwóch na morzu. Od około połowy XVI wieku trzech prowizorów wywodziło się z kupców gdańskich, a jeden – z gildii szyprów. Posługa duchowa należała od 1415 do jednego, następnie do dwóch kapłanów, od reformacji pracował kaznodzieja luterański. <br/><br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 17:11, 21 maj 2024
.jpg)
SZPITAL ŚW. JAKUBA (St. Jakobs-Hospital), przy obecnej ul. Łagiewniki. Powstał w 1414 za sprawą gildii szyprów, do opieki nad starymi i chorymi członkami korporacji. Pierwotnie leżał na terenie Młodego Miasta, w 1433 spalony przez husytów ( oblężenie Gdańska w 1433). Po odbudowie budynek szpitala przylegał ściśle do kościoła św. Jakuba po stronie północnej. W nocy z 12 na 13 VII 1636 kompleks szpitalno-kościelny spłonął od uderzenia pioruna (zginęła pensjonariuszka). Odbudowany został dzięki pomocy gildii szyprów. Średniowieczny układ połączenia części szpitalnej z częścią kościoła dotrwał do 6 XII 1815, gdy po wybuchu pobliskiej baszty prochowej św. Jakuba doszło do znacznego uszkodzenia budynków (zginęły cztery pensjonariuszki). W 1816 rozebrany; fundacja przetrwała w otaczających pierwotny kompleks budynkach, stawianych od około XVI wieku wzdłuż boków trójkąta wyznaczonego obecnymi ulicami Łagiewniki, Aksamitną i Wałową.
Szpital pełnił przede wszystkim funkcję przytułku dla członków gildii szyprów i ich rodzin oraz dla mogących wpłacić wkupne (prebendariusze). W 1623 przebywało w nim 41 pensjonariuszy, w 1681 – 43, w 1696 – 54, w 1706 – 65, w XIX i w 1. połowie XX wieku – 72. Zarząd składał się z czterech prowizorów, początkowo z gildii szyprów. Z racji specyfiki zawodu zdarzały się problemy z ich dyspozycyjnością. W początku XVI wieku nie powiodła się próba wymiennego pełnienia urzędu przez dwóch prowizorów pozostających w Gdańsku i dwóch na morzu. Od około połowy XVI wieku trzech prowizorów wywodziło się z kupców gdańskich, a jeden – z gildii szyprów. Posługa duchowa należała od 1415 do jednego, następnie do dwóch kapłanów, od reformacji pracował kaznodzieja luterański.
W XIX i XX wieku szpital nie został poddany procesowi medykalizacji i jako przytułek przetrwał do 1945. Budynki uległy zniszczeniu, częściowo się spaliły, ocalała część zabudowy z XIX wieku przy ul. Łagiewniki 63 (obecny dom zakonny kapucynów, z fragmentami kamieniarki z XVII i XVIII wieku) i budynek z początku XX wieku przy ul. Aksamitnej 9A (obecnie mieszkalny, z wizerunkiem żaglowca w portalu).
| Notowany w roku | Imię i nazwisko | Zawód |
|---|---|---|
| 1797 | Carl Friedrich Barth | kupiec |
| 1817 | Gottlieb Beniamin Hammer (1765–1837) | makler |
| 1839, 1858 | Gustav Friedrich Focking (1798–1862; zob. Focking, firma) | kupiec |
| 1869 | Alexander Julius Olschewski | bankowiec |
| 1874, 1884, 1892, 1897 | Hermann Theodor Brinkckmann (1820–1905) | kupiec |
| 1908 | Julius Wilhelm Klawitter | przedsiębiorca |
| 1914, 1921, 1928 | Emil Heinrich Behncke (1857–1937) | kupiec, armator |
| 1935, 1938 | Johann Heinrich Hevelcke (1853–1938) | kupiec |
