TOWARZYSTWA LITERACKIE W GDAŃSKU W XVIII WIEKU

Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Linia 1: Linia 1:
 
{{web}}
 
{{web}}
 
'''TOWARZYSTWA LITERACKIE W GDAŃSKU W XVIII wieku'''. Nawiązywały do poglądów czołowych przedstawicieli wczesnego oświecenia niemieckiego: pisarza i teoretyka literatury, profesora uniwersytetu w Lipsku Johanna Christopha Gottscheda (1700–1766; zob. też [[GOTTSCHED LUISE ADELGUNDE VIKTORIE, pisarka | Luise Adelgunde Viktorie Gottsched]]) i filozofa, matematyka oraz prawnika, profesora uniwersytetu w Halle Christiana Wolffa (1679–1754). Gottsched występował przeciwko literaturze barokowej i jej językowej manierze. Recepcję jego poglądów można odnaleźć w gdańskim [[CZASOPISMA MORALNE W XVIII WIEKU | czasopiśmie moralnym]] „Die mühsame Bemerckerin derer menschlichen Handlungen”. Filozofia Wolffa była wykładana w [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickim]] przez [[HANOW MICHAEL CHRISTOPH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Michaela Christopha Hanowa]]. <br /><br /> '''Deutsche Gesellschaft der Wissenschaften zu Danzig''' powstało 9 XI 1752. Założyło je trzech 15-letnich uczniów Gimnazjum Akademickiego: Johannes Michael Wulf (wpisany do sekundy 23 IV 1751), [[WEICKHMANN JOACHIM WILHELM, burgrabia gdański | Joachim Wilhelm Weickhmann]], oraz Carl Friedrich von Schmeling (wpisany do sekundy 7 I 1752). Biorąc za wzór lipskie towarzystwo Johanna Gottscheda (Leipziger Deutsche Gesellschaft), jako cel postawiło dbałość o czystość języka i doskonalenie wiedzy. Było to tylko formalne nawiązanie do Gottscheda, członkowie towarzystwa bardziej cenili Christiana Fürchtegotta Gellerta (1715–1769), jednego z najbardziej uznanych poetów swojego czasu, oraz Gottlieba Wilhelma Rabenera (1714–1771), poetę i cenionego satyryka. Do Towarzystwa należeli także: Christian Bernhard Bücher jr (syn pastora [[BÜCHER CHRISTIAN BERNHARD, pastor | Christiana Bernharda Büchera sen.]]), [[GRALATH THEODOR LUDWIG, uczony | Theodor Ludwig Gralath]], [[GRALATH DANIEL II, rektor Gimnazjum Akademickiego | Daniel Gralath II]], późniejszy profesor Gimnazjum Akademickiego i kuzyn Joachima Wilhelma Weickhmanna, [[WEICKHMANN GABRIEL JOACHIM, burgrabia gdański | Gabriel Joachim Weickhmann]]. Ich zainteresowania obejmowały filozofię moralną, teologię, muzykę i literaturę. W wygłaszanych na posiedzeniach odczytach widoczne były wpływy Wolffa, czytano autorów klasycznych oraz współczesnych niemieckich i francuskich, tłumaczono na język niemiecki literaturę francuską. Towarzystwo działało do sierpnia 1758. <br /><br />  
 
'''TOWARZYSTWA LITERACKIE W GDAŃSKU W XVIII wieku'''. Nawiązywały do poglądów czołowych przedstawicieli wczesnego oświecenia niemieckiego: pisarza i teoretyka literatury, profesora uniwersytetu w Lipsku Johanna Christopha Gottscheda (1700–1766; zob. też [[GOTTSCHED LUISE ADELGUNDE VIKTORIE, pisarka | Luise Adelgunde Viktorie Gottsched]]) i filozofa, matematyka oraz prawnika, profesora uniwersytetu w Halle Christiana Wolffa (1679–1754). Gottsched występował przeciwko literaturze barokowej i jej językowej manierze. Recepcję jego poglądów można odnaleźć w gdańskim [[CZASOPISMA MORALNE W XVIII WIEKU | czasopiśmie moralnym]] „Die mühsame Bemerckerin derer menschlichen Handlungen”. Filozofia Wolffa była wykładana w [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickim]] przez [[HANOW MICHAEL CHRISTOPH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Michaela Christopha Hanowa]]. <br /><br /> '''Deutsche Gesellschaft der Wissenschaften zu Danzig''' powstało 9 XI 1752. Założyło je trzech 15-letnich uczniów Gimnazjum Akademickiego: Johannes Michael Wulf (wpisany do sekundy 23 IV 1751), [[WEICKHMANN JOACHIM WILHELM, burgrabia gdański | Joachim Wilhelm Weickhmann]], oraz Carl Friedrich von Schmeling (wpisany do sekundy 7 I 1752). Biorąc za wzór lipskie towarzystwo Johanna Gottscheda (Leipziger Deutsche Gesellschaft), jako cel postawiło dbałość o czystość języka i doskonalenie wiedzy. Było to tylko formalne nawiązanie do Gottscheda, członkowie towarzystwa bardziej cenili Christiana Fürchtegotta Gellerta (1715–1769), jednego z najbardziej uznanych poetów swojego czasu, oraz Gottlieba Wilhelma Rabenera (1714–1771), poetę i cenionego satyryka. Do Towarzystwa należeli także: Christian Bernhard Bücher jr (syn pastora [[BÜCHER CHRISTIAN BERNHARD, pastor | Christiana Bernharda Büchera sen.]]), [[GRALATH THEODOR LUDWIG, uczony | Theodor Ludwig Gralath]], [[GRALATH DANIEL II, rektor Gimnazjum Akademickiego | Daniel Gralath II]], późniejszy profesor Gimnazjum Akademickiego i kuzyn Joachima Wilhelma Weickhmanna, [[WEICKHMANN GABRIEL JOACHIM, burgrabia gdański | Gabriel Joachim Weickhmann]]. Ich zainteresowania obejmowały filozofię moralną, teologię, muzykę i literaturę. W wygłaszanych na posiedzeniach odczytach widoczne były wpływy Wolffa, czytano autorów klasycznych oraz współczesnych niemieckich i francuskich, tłumaczono na język niemiecki literaturę francuską. Towarzystwo działało do sierpnia 1758. <br /><br />  
−
'''Gesellschaft zur Beförderung des guten Geschmacks in Danzig''' (znane też jako Ästhetische Gesellschaft i Vereinigte Gesellschaft zur Übung der schönen Wissenschaften in Danzig), zasady Towarzystwa ułożyli 4 VII 1755 Benjamin Benedikt Henrichsdorf (1738–1808 Steblewo), [[RAUFFSEYSEN PHILIPP ERNST, poeta, krytyk literacki, żołnierz | Philipp Ernst Rauffseysen]], później studiujący w Jenie, Greifswaldzie, Getyndze i Halle, w 1759 magister teologii, utalentowany poeta, żołnierz, oraz Johann Adam Tritt (1738–1805), później prawnik, agent (1755), sekretarz miejski (1774), radca poselstwa polskiego (1782). Pierwsze posiedzenie odbyło się 18 XI 1755, do Towarzystwa przyjęto Christiana Gottlieba Duisburga, późniejszego pastora [[KOŚCIÓŁ ŚW. ELŻBIETY | kościoła św. Elżbiety]]. W 1756 przyjęto Joachima Wilhelma Weickhmanna, Wilhelma Ehrenfrieda Neugebauera. Towarzystwo działało pod opieką rektora Gimnazjum Akademickiego [[BERTLING ERNST AUGUST, rektor Gimnazjum Akademickiego | Ernsta Augusta Bertlinga]]. W 1758 liczyło 16 członków, byli wśród nich m.in. Constantin Ernst Groddeck (syn burmistrza [[GRODDECK KARL, burmistrz Gdańska | Karla Groddecka]]), Michael Maskowitsch, Johann Wilhelm John (zm. 1776 jako medyk). Zajmowało się filozofią moralną, teologiczną i krytyką literacką. Członkowie byli zobowiązani do samodzielnej twórczości literackiej, omawianej na posiedzeniach. Ocenie poddawano język, poetykę i styl wypowiedzi. Największy wpływ na ich twórczość wywarł poeta Friedrich Gottlieb Klopstock (1724–1803), tworzący ody antycznym metrum, którego dzieło ''Der Messias'' (Mesjasz) stało się wzorem dla młodych gdańskich literatów. Towarzystwo działało do grudnia 1759. {{author: MAB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]
+
'''Gesellschaft zur Beförderung des guten Geschmacks in Danzig'''  zob. [[AESTETISCHE GESELLSCHAFT ZU DANZIG, towarzystwo | Aestetische Gesellschaft zu Danzig]]. {{author: MAB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]

Wersja z 12:43, 14 maj 2024

TOWARZYSTWA LITERACKIE W GDAŃSKU W XVIII wieku. Nawiązywały do poglądów czołowych przedstawicieli wczesnego oświecenia niemieckiego: pisarza i teoretyka literatury, profesora uniwersytetu w Lipsku Johanna Christopha Gottscheda (1700–1766; zob. też Luise Adelgunde Viktorie Gottsched) i filozofa, matematyka oraz prawnika, profesora uniwersytetu w Halle Christiana Wolffa (1679–1754). Gottsched występował przeciwko literaturze barokowej i jej językowej manierze. Recepcję jego poglądów można odnaleźć w gdańskim czasopiśmie moralnym „Die mühsame Bemerckerin derer menschlichen Handlungen”. Filozofia Wolffa była wykładana w Gimnazjum Akademickim przez Michaela Christopha Hanowa.

Deutsche Gesellschaft der Wissenschaften zu Danzig powstało 9 XI 1752. Założyło je trzech 15-letnich uczniów Gimnazjum Akademickiego: Johannes Michael Wulf (wpisany do sekundy 23 IV 1751), Joachim Wilhelm Weickhmann, oraz Carl Friedrich von Schmeling (wpisany do sekundy 7 I 1752). Biorąc za wzór lipskie towarzystwo Johanna Gottscheda (Leipziger Deutsche Gesellschaft), jako cel postawiło dbałość o czystość języka i doskonalenie wiedzy. Było to tylko formalne nawiązanie do Gottscheda, członkowie towarzystwa bardziej cenili Christiana Fürchtegotta Gellerta (1715–1769), jednego z najbardziej uznanych poetów swojego czasu, oraz Gottlieba Wilhelma Rabenera (1714–1771), poetę i cenionego satyryka. Do Towarzystwa należeli także: Christian Bernhard Bücher jr (syn pastora Christiana Bernharda Büchera sen.), Theodor Ludwig Gralath, Daniel Gralath II, późniejszy profesor Gimnazjum Akademickiego i kuzyn Joachima Wilhelma Weickhmanna, Gabriel Joachim Weickhmann. Ich zainteresowania obejmowały filozofię moralną, teologię, muzykę i literaturę. W wygłaszanych na posiedzeniach odczytach widoczne były wpływy Wolffa, czytano autorów klasycznych oraz współczesnych niemieckich i francuskich, tłumaczono na język niemiecki literaturę francuską. Towarzystwo działało do sierpnia 1758.

Gesellschaft zur Beförderung des guten Geschmacks in Danzig zob. Aestetische Gesellschaft zu Danzig. MAB

Źródło „https://gdansk.gedanopedia.pl/index.php?title=TOWARZYSTWA_LITERACKIE_W_GDA%C5%83SKU_W_XVIII_WIEKU&oldid=135208”
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania