ZWICKER FRIEDRICH I, pastor kościoła św. Bartłomieja

Wersja z 15:50, 12 lut 2024

Porteret pastora Friedricha Zwickera I i jego syna Friedricha II z 1631, zaginiony w 1945

FRIEDRICH ZWICKER I (Zwickerus) (około 1577 Ullersdorf (Mähren)/Losiny koło Ołomuńca (Morawy)) – 20 XI 1631 Gdańsk), teolog, pastor kościoła św. Bartłomieja. Syn Balthasara, pastora w Ullersdorf, okolicy znanej w tamtym okresie z pobytu Braci Czeskich, co być może było przyczyną jego późniejszych kłopotów. Wysłany, by uzupełnić wykształcenie, 3 VII 1601 zapisał się do najwyższej klasy (primy) Gimnazjum Akademickiego w Elblągu. Od 1602 pastor w Szawałdzie (Schadwalde) pod Malborkiem, od 1609 w Lichnowych (Groß Lichtenau). Swoimi poglądami doprowadził do lokalnych sporów z katolickimi mieszkańcami, w efekcie czego został chwilowo uwięziony, następnie przeniósł się do Gdańska. 24 II 1611 został pastorem kościoła św. Bartłomieja i był nim do śmierci.

Ojciec 1/ diakona Friedricha Zwickera II, 2/ rektora Salomona, 3/ Samuela, 4/ Daniela i 5/ Susanny, żony kaznodziei Erdmanna Zimmermanna, po owdowieniu od 25 X 1639 żony Andreasa Ladebacha (ochrzczony 12 XII 1606), który 6 grudnia tego samego roku otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska (i z którym miała roczną córeczkę, pochowaną 1 V 1641 w Kaplicy św. Barbary kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP), oraz dwóch synów, Benjamina i Christiana, z którymi w 1658 wyjechali do Amsterdamu).

Syn Samuel (ur. około 1607 Szawałd) w styczniu 1616 zapisał się do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, ale już w maju 1617 został wypisany; z przerwami, również korzystając ze stypendium Rady Miejskiej, studiował prawo w Królewcu, w 1633 zapisał się do Akademii Zamojskiej w Zamościu, słuchał wykładów także w Krakowie, w 1635 otrzymał zgodę na przedłużenie wypłacanego przez miasto stypendium. Po powrocie do Gdańska był protokolantem, pisarzem sądowym. W 1638, w drukarni Georga Rhetego, opublikował Breviarium apodemicum, rodzaj przewodnika dla młodzieży ruszającej na zagraniczne studia. 31 VII 1639 ożenił się w kościele św. Bartłomieja z Marią, córką kupca Michaela Krügera.

Jego portret (i syna Fridericha II), zaginiony w 1945, zawieszony był na ścianie wschodniej kościoła św. Bartłomieja, po prawej stronie ołtarza. JANSZ








Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 332.
Die Matrikiel des Gymnasiums zu Elbling (1598–1786), hrsg. Hugo Abs, Danzig 1944 (pod rokiem 1601).
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtnis, bestehend in kurtzer Verzeichnis der Ewangelischen Prediger zu Dantzig, Leipzig 1704.
Dzięgielewski Roman, Gdańska instrukcja podróży Samuela Zwickera z 1638 roku, „Libri Gedanenses”, t. 19/20, 2001/2002, s. 21-45.
Dzięgielewski Roman, Przygotowanie młodzieży do podróży akademickiej w XVI–XVIII wieku na przykładzie traktatów apodemicznych, w szczególności „Brewiarza apodemicznego” gdańszczanina Samuela Zwickera, Gdańsk 2015, s. 335-342.
Nadolski Bronisław, Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku, „Rocznik Gdański”, t. 24, 1965, s. 182.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 53, 189, 208.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 2, 489; 5, 308.