TREUGE NATHANAEL FRIEDRICH, pastor kościoła NMP

Wersja z 08:32, 8 maj 2023

Kościół Najświętszej Marii Panny, Julius Gotthard Greth, 1858

NATHANAEL FRIEDRICH TREUGE (4/5 X 1731 Gdańsk – (14 X) 5 XII 1800 Gdańsk), pastor kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Syn Michaela (1691 – pochowany 23 VI 1735 w kościele NMP w Gdańsku), od 1703 ucznia w gimnazjum w Elblągu, od 1708 studenta teologii w Wittenberdze, od 1711 w Roztoku (Rostock), od 1731 konrektora szkoły mariackiej w Gdańsku, oraz poślubionej w 1720 Heleny Marii Hartwich (1699 Lindenau – 16 I 1779 Lindenau).

Brat Anny Sofii (ochrzczona 12 X 1733 w kościele NMP), Michaela Gottlieba (ur. Malbork – maj 1757 Tczew), w 1738 ucznia gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, w 1744 studiującego w Jenie, w 1745 w Lipsku, w 1746 w Wittenberdze, od 1750 kaznodziei w gdańskim Domu Dobroczynności, od 3 XII 1752 pastora w Tczewie; Carla Gottlieba (Gottfrieda) (zm. po 1779), żonatego po raz pierwszy w 1754 z Anną Constantią, córką Johanna Krause, po raz drugi w 1764 z Agathe Karoline, po raz trzeci w 1769 z Catheriną Elisabeth Selcke, córką Constantina; imienia trzeciego z braci nie znamy (1729 – pochowany 23 V 1743 w kościele NMP).

W 1748 rozpoczął naukę w gdańskim Gimnazjum Akademickim, studia teologiczne odbył w Jenie (1753) i Roztoku (1755). Od 21 IV 1758 był kandydatem na diakona i katechetę gdańskiego Ministerium Duchownego, licencję oraz zgodę na posługę duchownego uzyskał w 1759 i w tym samym roku został kaznodzieją i katechetą w Domu Poprawy. 24 II 1761 wyświęcony, od 15 III 1761 diakon w kościele Zbawiciela, od kwietnia do 6 września w kościele św. Katarzyny, 7 XII 1761 powołany, od 3 I 1762 diakon, od 1773 drugi pastor w kościele NMP. Jednocześnie w latach 1768-1792 katecheta w Domu Dobroczynności. Od 1791 pierwszy pastor kościoła NMP i senior Ministerium Duchownego. Współautor krytycznych dysertacji teologicznych, między innymi Dissertatio moralis de consortio culpae alienae (Danzig, 1751) oraz Dissertationis criticae sectio II. de literis hebraicis … (Jena 1753).

Od 1762 żonaty z Agathe Eleonore, córką Ernsta Schultza, z którą miał dziesięcioro dzieci (wszystkie ochrzczone w kościele NMP): lat dojrzałych dożyła Agatha Friederika (17 VI 1763 Gdańsk – 3 I 1836 Wocławy, Żuławy Gdańskie), wyszła 17 VI 1783 za pastora Carla Friedricha Theodora Bertlinga; dwie pozostałe zmarły w dzieciństwie: Pauline Renate (ochrzczona 25 I 1768) oraz Luise Wilhelmine (ochrzczona 15 VI 1770). W dzieciństwie zmarli też synowie Gabriel Heinrich (ochrzczony 23 III 1769), Daniel Jonathan (ochrzczony 4 I 1774) i Carl Gottfried (ochrzczony 8 X 1777).

Pozostali synowie: Carl Friedrich (ochrzczony 15 XI 1764) ożenił się w 1791 i doczekał się syna Nathanaela Friedricha II (ur. 5 X 1791), od 1804 ucznia Gimnazjum Akademickiego; Nathanael Gottlieb (ochrzczony 29 VIII 1766 – pochowany 2 V 1807 w kościele św. Trójcy), od 1776 uczył się w Gimnazjum Akademickim, od 1779 studiował teologię w Getyndze (Göttingen) i od 1786 w Erlangen, po czym prawo w Getyndze od 1788; w 1795 ożenił się z Elisabeth Eufrosine Renate (21 III 1773 – 27 V 1832), córką Carla Heinricha Uphagena, od 1807 właścicielki majątku w Kiełpinku; Ernst Michael (4 VII 1772 – 22 X 1832 Wocławy), uczący się od 1788 w Gimnazjum Gdańskim, studiujący od 1792 w Halle (z tego czasu zachował się jego imiennik, z wpisami między inny Daniela Andreasa Zernecke i z autografem jego żony), od 1795 w Helmstedt, od 1797 konrektor szkoły mariackiej w Gdańsku, od 6 III 1803 kaznodzieja w Tiegenort (Tujsk), 10 II 1806 wyświęcony, od 31 VIII 1806 pastor we Wocławach, zmarły wskutek nieszczęśliwego wypadku (wpadł do wykopanego grobu wracając o zmroku z wizyty u chorego), oraz Samuel Abraham (ochrzczony 7 V 1776 – 1797 Erlangen), od 1793 uczeń Gimnazjum Akademickiego, od 1795 studiujący prawo w Halle, zmarły w czasie rozpoczętej w 1797 jego kontynuacji w Erlangen.

Do 1945 jego portret wisiał w zakrystii kościoła NMP. JANSZ

Bibliografia:
Źródła:
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtnis, bestehend in kurtzer Verzeichnis der Ewangelischen Prediger zu Dantzig, Danzig–Leipzig, 1760, s. 4, 8, 23, 29, 32, 33, 96.
Literatura:
Allgemeine Literatur-Zeitung, Bd. 2, C. A. Schwetschke, 1849, s. 1616.
Cieślak Edmund, Konflikty polityczne i społeczne w Gdańsku w połowie XVIII w., s. 44–46.
Kizik Edmund, Rękopiśmienna gazeta „Danziger Monathliche Sammlung” (1773–1792) – źródło do badań nad kulturą życia w Gdańsku u schyłku XVIII wieku, Czasy Nowożytne, 28, 2015.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 38, 51, 72, 75, 115, 126, 219.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14-18. Jahrhundert, Klausdorf-Schwentine 1986-1992.