FLOTTWELL EDUARD, fotograf

Wersja z 20:58, 21 sty 2023

Znak firmowy zakładu Flottwella

Ulica Długa nr 22-30, fot. Friedrich Wilhelm Flottwell, 1860

Dwór Artusa, pawilon-garderoba dostawiony z okazji wizyty króla Wilhelma I, 1861, fot. Friedrich Wilhelm Edmund Flottwell

Od lewej: na pierwszym planie wykopy pod budynek stojący niegdyś w miejscu obecnego Centromoru, za nim widoczny fragment Baszty Narożnej, po środku wielka synagoga, skrajnie po prawej fragment domu przy An der Reitbahn 7 (ul. Bogusławskiego), należącego do Friedricha Wilhelma Edmunda Flottwella, następnie do Rudolfa Theodora Kuhna

EDUARD FLOTTWELL (22 VIII 1811 Gdańsk – 11 XII 1862 Gdańsk), fotograf. Jedyne dziecko nadprezydenta Wielkiego Księstwa Poznańskiego Heinricha Eduarda von Flottwella (23 VII 1786 Insterburg (obecnie Czerniachowsk, Rosja, obwód kaliningradzki) – 28 V 1865 Berlin) z pierwszego małżeństwa, z poślubioną w październiku 1710 w Tylży Friederike Koslowski (zm. styczeń 1812 Gumbinnen (obecnie Gusiew, Rosja, obwód kaliningradzki)). Przyrodni brat między innymi Frederike (1822–1861) i Klary (ur. 1825), kolejnych żon Immanuela Hegla (1814–1891), w latach 1865–1891 przewodniczącego Konsystorza Pruskiego Ewangelickiego Kościoła Krajowego w Berlinie.

W 1816, po mianowaniu ojca urzędnikiem powstałej wówczas rejencji gdańskiej, wraz z rodziną zamieszkał w Gdańsku przy Langgarten 191 (ul. Długie Ogrody). W 1831 ukończył Gimnazjum Miejskie, następnie studiował prawo w Królewcu. W 1835 rozpoczął praktykę sądowniczą. Od czasów studiów zaangażowany politycznie, w 1841 w Berlinie – przygotowując się do egzaminów na asesora – publikował artykuły i kolportował prace o liberalnym nastawieniu. Z rozkazu króla ojciec (który wkrótce, w 1844, został ministrem finansów Prus) musiał przeprowadzić z nim ostrzegawcza rozmowę. W styczniu 1843 został asesorem w sądzie w Bydgoszczy, w 1844 syndykiem i radnym w Elblągu. Między innymi w sierpniu 1847 był współorganizatorem pierwszego pruskiego święta śpiewu. W 1848, okresie tzw. „Wiosny Ludów”, ponownie głosił liberalne poglądy. Pozbawiony został stopnia wojskowego (porucznika), w 1851 – mimo otrzymanego polecenia – burmistrz Elbląga odmówił zwolnienia go z funkcji syndyka, co jednak nastąpiło w dwa lata później. Wysoka pozycja ojca (w latach 1850–1859 ministra spraw wewnętrznych Prus) uratowała go przed więzieniem.

W początkach października 1853 powrócił do Gdańska, zamieszkał przy Hundegasse 5 (ul. Ogarna) i w grudniu otworzył tu studio fotograficzne. W 1856 lub 1857 przeniósł je na An der Reitbahn 7 (ul. Bogusławskiego), dotychczasowe atelier sprzedając litografowi Friedrichowi Gustavowi Bussemu.

Wyspecjalizował się w fotografii architektonicznej i krajobrazowej, był jednym z pierwszych, którzy robił zdjęcia na ulicach Gdańska, po raz pierwszy wykonał między innymi fotografię ul. Długiej, Targu Węglowego z Teatrem Miejskim i Zbrojownią, z Bastionu Św. Elżbiety wykonał dwuczęściową panoramę Gdańska. Wykonywał także zdjęcia portretowe. Fotografie wykonywał z papierowych negatywów, woskowanych metodą Gustava Le Greya. Jego odbitki charakteryzowały się niezwykłą precyzją i dbałością o każdy szczegół, idealną kompozycją i malarską perspektywą oraz najwyższą jakością.

Po raz pierwszy żonaty był od 17 II 1843 z pochodzącą z Tylży Johanną Frederike z domu Behr (zm. 25 VII 1855), z którą miał, oprócz zmarłej z końcem 1851 pięciomiesięcznej córeczki, dwóch synów. Starszy Eduarda Geirga (16 I 1844 Elbląg – 1894 Magdeburg), porucznik rezerw, był malarzem–portrecistą, pracował jako fotograf w Mainz, ostatecznie osiadł w Magdeburgu, gdzie ożenił się z Ernestine z domu Kaufmann (ur. 8 VIII 1855 Strasburg koło Uckemark (Brandenburgia)), z którą miał siedmioro dzieci. Młodszy syn, Adalbert Ernst (ur. 26 XII 1846 Elbląg), był urzędnikiem Towarzystwa Ubezpieczeń „Phoenix”.

Po raz drugi ożenił się w marcu 1859 w Mainz z Reginę z domu Mayer, która jako wdowa przez ponad 10 lat prowadziła dalej zakład fotograficzny, sprzedając zdjęcia Gdańska wykonane z negatywów męża. MrGl