SYNDYK MIEJSKI

Wersja z 14:55, 20 gru 2022

Gottfried Lengnich jako syndyk miejski, Matthaeus Deisch według wzoru Johanna Jacoba Fabriciusa, 1765-1775

SYNDYK MIEJSKI, urzędnik miejski, po raz pierwszy odnotowany w Gdańsku w 1528; według ważności zajmował miejsce po wszystkich rajcach Głównego i Starego Miasta. Czuwał nad przebiegiem obrad Rady Miejskiej i miał wpływ na rozważane kwestie; mógł wypowiadać się na ich temat. Nie brał udziału w głosowaniach Rady Miejskiej, mógł jednak ponownie kierować sprawy pod jej debatę. Miał przywilej przyjmowania w swoim domu królów, książąt i dyplomatów oraz wybranych osób, ważnych ze względu na prowadzoną przez miasto politykę, zwyczajowo witał w związku z tym w imieniu Gdańska króla polskiego, gdy ten przyjeżdżał do miasta. Był pośrednikiem między gdańskimi władzami a szlacheckimi instytucjami Prus Królewskich, odpowiadał za deportacje osób, które były niewygodne dla miasta i państwa. Czuwał nad prawem miejskim i mógł zablokować uchwały Rady Miejskiej, które mogły w istotny sposób zmieniać ustrój Gdańska, jednocześnie przedstawiał na zewnątrz stanowisko miasta co do praw i tradycji. Ze względu na posiadane informacje obowiązywało go zachowanie tajemnicy i milczenia w sprawach dotyczących miasta. Według ordynacji z 1759 (powtarzającej w tym punkcie bez wątpienia rozwiązania wcześniejsze) wraz z sekretarzem archiwum miejskiego był cenzorem wydawanych w Gdańsku prac z dziedziny prawa i historii Polski, Prus i Gdańska.

Przy nominacji na syndyka często brano pod uwagę u kandydata znajomość prawa wewnętrznego, przywilejów i praw miasta. Stąd też osoby piastujące to stanowisko musiały biegle znać język niemiecki, polski i łacinę i posiadać zazwyczaj studia prawnicze. Zwykle były to osoby urodzone w Gdańsku. Był obecny (często wraz z towarzyszącymi mu rajcami) w czasie pertraktacji z władzami polskimi i obcymi. Po wyborze osoba wybrana na syndyka składała przysięgę, między innymi ślubując posłuszeństwo Radzie Miejskiej, oraz podpisywała własnoręcznie nominację. Król mógł zwolnić syndyka od obowiązku posłuszeństwa Radzie Miasta, jednakże ten musiał zawsze postępować zgodnie z dobrem miasta. PP