POROZUMIENIE GDAŃSKIE
| Linia 3: | Linia 3: | ||
'''POROZUMIENIE GDAŃSKIE''' (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród 4 porozumień podpisanych latem 1980 roku przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie [[WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA | Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]].<br/><br/> | '''POROZUMIENIE GDAŃSKIE''' (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród 4 porozumień podpisanych latem 1980 roku przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie [[WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA | Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]].<br/><br/> | ||
W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego ([[SOLIDARNOŚĆ | NSZZ „Solidarność”]]). Porozumienie gdańskie gwarantowało między innymi prawo do strajku, bezpieczeństwo dla uczestników strajku, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych, przywrócenie do pracy osób zwolnionych po [[GRUDZIEŃ 1970 | grudniu 1970]] i [[CZERWIEC 1976 | czerwcu 1976]] oraz radiową transmisję mszy świętej.<br/><br/> | W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego ([[SOLIDARNOŚĆ | NSZZ „Solidarność”]]). Porozumienie gdańskie gwarantowało między innymi prawo do strajku, bezpieczeństwo dla uczestników strajku, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych, przywrócenie do pracy osób zwolnionych po [[GRUDZIEŃ 1970 | grudniu 1970]] i [[CZERWIEC 1976 | czerwcu 1976]] oraz radiową transmisję mszy świętej.<br/><br/> | ||
| − | Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem [[GWIAZDA ANDRZEJ | Andrzeja Gwiazdy]] – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący [[WAŁĘSA LECH | Lech Wałęsa]]; zastępcy przewodniczącego: Andrzej Kołodziej i [[LIS BOGDAN | Bogdan Lis]]; członkowie: [[BĄDKOWSKI LECH | Lech Bądkowski]], Wojciech Gruszecki, Stefan Izdebski, Jerzy Kmiecik, Zdzisław Kobyliński, [[KRZYWONOS-STRYCHARSKA HENRYKA | Henryka Krzywonos]], Stefan Lewandowski, [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Alina Pienkowska]], Józef Przybylski, Jerzy Sikorski, Lech Sobieszek, Tadeusz Stanny, [[WALENTYNOWICZ ANNA | Anna Walentynowicz]], Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku [[FISZBACH TADEUSZ | Tadeusz Fiszbach]] i wojewoda gdański [[KOŁODZIEJSKI JERZY | Jerzy Kołodziejski]]).<br/><br/> | + | Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem [[GWIAZDA ANDRZEJ | Andrzeja Gwiazdy]] – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący [[WAŁĘSA LECH | Lech Wałęsa]]; zastępcy przewodniczącego: Andrzej Kołodziej i [[LIS BOGDAN | Bogdan Lis]]; członkowie: [[BĄDKOWSKI LECH | Lech Bądkowski]], Wojciech Gruszecki, Stefan Izdebski, Jerzy Kmiecik, Zdzisław Kobyliński, [[KRZYWONOS-STRYCHARSKA HENRYKA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska | Henryka Krzywonos]], Stefan Lewandowski, [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Alina Pienkowska]], Józef Przybylski, Jerzy Sikorski, Lech Sobieszek, Tadeusz Stanny, [[WALENTYNOWICZ ANNA | Anna Walentynowicz]], Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku [[FISZBACH TADEUSZ | Tadeusz Fiszbach]] i wojewoda gdański [[KOŁODZIEJSKI JERZY | Jerzy Kołodziejski]]).<br/><br/> |
Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po roku 1981. Władze komunistyczne zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 [[STAN WOJENNY | stan wojenny]]. {{author: PB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po roku 1981. Władze komunistyczne zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 [[STAN WOJENNY | stan wojenny]]. {{author: PB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | ||
Wersja z 21:44, 27 lis 2022
POROZUMIENIE GDAŃSKIE (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród 4 porozumień podpisanych latem 1980 roku przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża.
W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego ( NSZZ „Solidarność”). Porozumienie gdańskie gwarantowało między innymi prawo do strajku, bezpieczeństwo dla uczestników strajku, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych, przywrócenie do pracy osób zwolnionych po grudniu 1970 i czerwcu 1976 oraz radiową transmisję mszy świętej.
Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem Andrzeja Gwiazdy – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący Lech Wałęsa; zastępcy przewodniczącego: Andrzej Kołodziej i Bogdan Lis; członkowie: Lech Bądkowski, Wojciech Gruszecki, Stefan Izdebski, Jerzy Kmiecik, Zdzisław Kobyliński, Henryka Krzywonos, Stefan Lewandowski, Alina Pienkowska, Józef Przybylski, Jerzy Sikorski, Lech Sobieszek, Tadeusz Stanny, Anna Walentynowicz, Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku Tadeusz Fiszbach i wojewoda gdański Jerzy Kołodziejski).
Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po roku 1981. Władze komunistyczne zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 stan wojenny.
