DIECEZJA GDAŃSKA
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File:Pieczęć katolickiego przywileju nadanego diecezji gdańskiej w 1925 roku.JPG|thumb|Pieczęć katolickiego przywileju nadanego diecezji gdańskiej<br/>w 1925 | + | [[File:Pieczęć katolickiego przywileju nadanego diecezji gdańskiej w 1925 roku.JPG|thumb|Pieczęć katolickiego przywileju nadanego diecezji gdańskiej<br/>w 1925]] |
| − | [[File:O’Rourke Eduard.JPG|thumb|Biskup [[O’ROURKE EDUARD | Eduard O’Rourke]]]] | + | [[File:O’Rourke Eduard.JPG|thumb|Biskup [[O’ROURKE EDUARD, biskup gdański, patron placu w Gdańsku | Eduard O’Rourke]]]] |
| − | [[File:Carl_Maria_Splett.jpg|thumb|Biskup [[SPLETT CARL MARIA | Carl Maria Splett]]]] | + | [[File:Carl_Maria_Splett.jpg|thumb|Biskup [[SPLETT CARL MARIA, biskup gdański | Carl Maria Splett]]]] |
[[File: Biskup_Edmund_Nowicki_1959.jpg |thumb| Biskup [[NOWICKI EDMUND | Edmund Nowicki]], 1959]] | [[File: Biskup_Edmund_Nowicki_1959.jpg |thumb| Biskup [[NOWICKI EDMUND | Edmund Nowicki]], 1959]] | ||
[[File:Kaczmarek Lech Bp.JPG|thumb|Biskup [[KACZMAREK LECH | Lech Kaczmarek]]]] | [[File:Kaczmarek Lech Bp.JPG|thumb|Biskup [[KACZMAREK LECH | Lech Kaczmarek]]]] | ||
[[File:Tadeusz_Goclowski_(002).jpg|thumb| [[GOCŁOWSKI TADEUSZ | Tadeusz Gocłowski]]]] | [[File:Tadeusz_Goclowski_(002).jpg|thumb| [[GOCŁOWSKI TADEUSZ | Tadeusz Gocłowski]]]] | ||
| − | '''DIECEZJA GDAŃSKA''', erygowana 30 XII 1925 w miejsce istniejącej od 21 IV 1922 [[ADMINISTRATURA APOSTOLSKA II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | administratury apostolskiej]] w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG). Obejmowała teren II WMG w jego granicach. Pierwszym biskupem został [[O’ROURKE EDUARD | Eduard O’Rourke]], kościołem katedralnym ustanowiono 3 I 1926 pocysterski [[KOŚCIÓŁ TRÓJCY ŚWIĘTEJ | kościół Trójcy Świętej]] w Oliwie. Diecezja składała się z czterech dekanatów, 44 samodzielnych placówek duszpasterskich i liczyła około 120 | + | '''DIECEZJA GDAŃSKA''', erygowana 30 XII 1925 w miejsce istniejącej od 21 IV 1922 [[ADMINISTRATURA APOSTOLSKA II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | administratury apostolskiej]] w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG). Obejmowała teren II WMG w jego granicach. Pierwszym biskupem został [[O’ROURKE EDUARD, biskup gdański, patron placu w Gdańsku | Eduard O’Rourke]], kościołem katedralnym ustanowiono 3 I 1926 pocysterski [[KOŚCIÓŁ TRÓJCY ŚWIĘTEJ | kościół Trójcy Świętej]] w Oliwie. Diecezja składała się z czterech dekanatów, 44 samodzielnych placówek duszpasterskich i liczyła około 120 000 wiernych.<br/><br/> |
| − | Za rządów bp. Eduarda O’Rourke’a w latach 1926–1938 powołano sześć nowych parafii, wybudowano 13 nowych kościołów i dwie kaplice. W dniach 10–12 XII 1935 odbył się I Synod Gdański w katedrze oliwskiej. 13 VI 1938 bp O’Rourke został zmuszony przez nazistów do rezygnacji z urzędu, wskutek sporu o rozszerzenie sieci polskich parafii na terenie II WMG; zrezygnował z obywatelstwa II WMG, przyjmując obywatelstwo polskie. Na jego miejsce mianowano ks. [[SPLETT CARL MARIA | Carla Marię Spletta]], ówczesnego proboszcza katedry w Oliwie.<br/><br/> | + | Za rządów bp. Eduarda O’Rourke’a w latach 1926–1938 powołano sześć nowych parafii, wybudowano 13 nowych kościołów i dwie kaplice. W dniach 10–12 XII 1935 odbył się I Synod Gdański w katedrze oliwskiej. 13 VI 1938 bp O’Rourke został zmuszony przez nazistów do rezygnacji z urzędu, wskutek sporu o rozszerzenie sieci polskich parafii na terenie II WMG; zrezygnował z obywatelstwa II WMG, przyjmując obywatelstwo polskie. Na jego miejsce mianowano ks. [[SPLETT CARL MARIA, biskup gdański | Carla Marię Spletta]], ówczesnego proboszcza katedry w Oliwie.<br/><br/> |
| − | Podczas II wojny światowej zamordowanych zostało 11 kapłanów gdańskich, w tym siedmiu Polaków, a zniszczeniu uległa większość gdańskich świątyń. Po 1945 granice diecezji nie uległy zmianie. 1 IX 1946 na terenie diecezji było 237 | + | Podczas II wojny światowej zamordowanych zostało 11 kapłanów gdańskich, w tym siedmiu Polaków, a zniszczeniu uległa większość gdańskich świątyń. Po 1945 granice diecezji nie uległy zmianie. 1 IX 1946 na terenie diecezji było 237 000 wiernych, w tym 15 000 katolików narodowości niemieckiej, wśród których pracowało 81 księży, 69 Polaków i 12 Niemców. W 1946, po aresztowaniu przez władze polskie, odbył się proces pokazowy bp. Carla Marii Spletta, skazanego na osiem lat więzienia. 15 VIII 1945 administratorem apostolskim diecezji gdańskiej i chełmińskiej został ks. infułat [[WRONKA ANDRZEJ, ksiądz, administrator diecezji, patron gdańskiej ulicy | Andrzej Wronka]]. 26 I 1951 został on usunięty z Gdańska i decyzją władz na jego miejsce wybrany został jako wikariusz kapitulny ks. [[CYMANOWSKI JAN, ksiądz, administrator diecezji gdańskiej | Jan Cymanowski]].<br/><br/> |
| − | W 1956 przywrócono do kultu część [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]] (NMP), rok później poświęcono świątynię i przywrócono ją w całości do kultu religijnego. 8 I 1956 nastąpiło przejęcie diecezji gdańskiej przez bp. [[NOWICKI EDMUND | Edmunda Nowickiego]] jako koadiutora ''sedi datus''. Zwolniony z więzienia bp Carl Maria Splett pod koniec 1956 wyjechał do Niemiec. 27 X 1957 decyzją bp. Edmunda Nowickiego utworzono biskupie [[GDAŃSKIE SEMINARIUM DUCHOWNE | Seminarium Duchowne w Oliwie]]. W 1960 miało miejsce pierwsze nawiedzenie diecezji przez obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w jego kopii objeżdżającej Polskę.<br/><br/> | + | W 1956 przywrócono do kultu część [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]] (NMP), rok później poświęcono świątynię i przywrócono ją w całości do kultu religijnego. 8 I 1956 nastąpiło przejęcie diecezji gdańskiej przez bp. [[NOWICKI EDMUND, biskup gdański | Edmunda Nowickiego]] jako koadiutora ''sedi datus''. Zwolniony z więzienia bp Carl Maria Splett pod koniec 1956 wyjechał do Niemiec. 27 X 1957 decyzją bp. Edmunda Nowickiego utworzono biskupie [[GDAŃSKIE SEMINARIUM DUCHOWNE | Seminarium Duchowne w Oliwie]]. W 1960 miało miejsce pierwsze nawiedzenie diecezji przez obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w jego kopii objeżdżającej Polskę.<br/><br/> |
Po śmierci Carla Marii Spletta (5 III 1964) Stolica Apostolska 7 III 1964 mianowała bp. Edmunda Nowickiego biskupem gdańskim. 20 XI 1965 Watykan nadał kościołowi NMP tytuł bazyliki mniejszej. 2 XII 1971, po śmierci bp. Edmunda Nowickiego, nowym ordynariuszem diecezji został dotychczasowy sufragan gdański bp [[KACZMAREK LECH, biskup gdański | Lech Kaczmarek]]. W 1973 miał miejsce II Synod Gdański w katedrze oliwskiej. W 1976 nadano katedrze w Oliwie tytuł bazyliki mniejszej. W 1976 wznowiono działalność biskupiego sądu w Gdańsku, w 1978 ustanowiono [[KAPITUŁA KATEDRALNA I ARCHIKATEDRALNA GDAŃSKA | Kapitułę Katedralną]].<br/><br/> | Po śmierci Carla Marii Spletta (5 III 1964) Stolica Apostolska 7 III 1964 mianowała bp. Edmunda Nowickiego biskupem gdańskim. 20 XI 1965 Watykan nadał kościołowi NMP tytuł bazyliki mniejszej. 2 XII 1971, po śmierci bp. Edmunda Nowickiego, nowym ordynariuszem diecezji został dotychczasowy sufragan gdański bp [[KACZMAREK LECH, biskup gdański | Lech Kaczmarek]]. W 1973 miał miejsce II Synod Gdański w katedrze oliwskiej. W 1976 nadano katedrze w Oliwie tytuł bazyliki mniejszej. W 1976 wznowiono działalność biskupiego sądu w Gdańsku, w 1978 ustanowiono [[KAPITUŁA KATEDRALNA I ARCHIKATEDRALNA GDAŃSKA | Kapitułę Katedralną]].<br/><br/> | ||
| − | 31 XII 1984, po śmierci bp. Lecha Kaczmarka, ordynariuszem gdańskim został bp [[GOCŁOWSKI TADEUSZ | Tadeusz Gocłowski]]. W 1986 kościół NMP (bazylika) został ustanowiony konkatedrą. W dniach 10–11 VI 1987 teren diecezji odwiedził papież Jan Paweł II ([[PAPIEŻ JAN PAWEŁ II W GDAŃSKU | papież Jan Paweł II w Gdańsku]]), w trakcie jego wizyty odbyła się koronacja obrazu Matki Boskiej Trąbkowskiej podczas mszy dla ludzi pracy na [[ZASPA | Zaspie]]. W 1991 tytuł bazyliki mniejszej nadano [[KOŚCIÓŁ ŚW. BRYGIDY | kościołowi św. Brygidy]] z okazji 600-lecia kanonizacji św. Brygidy. 25 III 1992 bullą papieską Jana Pawła ''II Totus Tuus Poloniae Populus'' diecezja gdańska została podniesiona do rangi [[ARCHIDIECEZJA GDAŃSKA | archidiecezji]]. Zob. też [[METROPOLIA GDAŃSKA | metropolia gdańska]]. {{author: AH}} <br /><br /> | + | 31 XII 1984, po śmierci bp. Lecha Kaczmarka, ordynariuszem gdańskim został bp [[GOCŁOWSKI TADEUSZ, arcybiskup gdański | Tadeusz Gocłowski]]. W 1986 kościół NMP (bazylika) został ustanowiony konkatedrą. W dniach 10–11 VI 1987 teren diecezji odwiedził papież Jan Paweł II ([[PAPIEŻ JAN PAWEŁ II W GDAŃSKU | papież Jan Paweł II w Gdańsku]]), w trakcie jego wizyty odbyła się koronacja obrazu Matki Boskiej Trąbkowskiej podczas mszy dla ludzi pracy na [[ZASPA | Zaspie]]. W 1991 tytuł bazyliki mniejszej nadano [[KOŚCIÓŁ ŚW. BRYGIDY | kościołowi św. Brygidy]] z okazji 600-lecia kanonizacji św. Brygidy. 25 III 1992 bullą papieską Jana Pawła ''II Totus Tuus Poloniae Populus'' diecezja gdańska została podniesiona do rangi [[ARCHIDIECEZJA GDAŃSKA | archidiecezji]]. Zob. też [[METROPOLIA GDAŃSKA | metropolia gdańska]]. {{author: AH}} <br /><br /> |
{| class="tableGda" | {| class="tableGda" | ||
|- | |- | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|- | |- | ||
| 1926–1938 | | 1926–1938 | ||
| − | | [[O’ROURKE EDUARD | Eduard O’Rourke]] ([[ADMINISTRATURA APOSTOLSKA II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | administratura apostolska II WMG]]) | + | | [[O’ROURKE EDUARD, biskup gdański, patron placu w Gdańsku | Eduard O’Rourke]] ([[ADMINISTRATURA APOSTOLSKA II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | administratura apostolska II WMG]]) |
|- | |- | ||
| 1938–1964 | | 1938–1964 | ||
| − | | [[SPLETT CARL MARIA | Carl Maria Splett]] (od 1956 w Niemczech) | + | | [[SPLETT CARL MARIA, biskup gdański | Carl Maria Splett]] (od 1956 w Niemczech) |
|- | |- | ||
| 1964–1971 | | 1964–1971 | ||
| − | | [[NOWICKI EDMUND | Edmund Nowicki]] | + | | [[NOWICKI EDMUND, biskup gdański | Edmund Nowicki]] |
|- | |- | ||
| 1971–1984 | | 1971–1984 | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|- | |- | ||
| 1984–1992 | | 1984–1992 | ||
| − | | [[GOCŁOWSKI TADEUSZ | Tadeusz Gocłowski]] | + | | [[GOCŁOWSKI TADEUSZ, arcybiskup gdański | Tadeusz Gocłowski]] |
|} | |} | ||
[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | ||
Wersja z 17:15, 3 lis 2022
w 1925
.jpg)
DIECEZJA GDAŃSKA, erygowana 30 XII 1925 w miejsce istniejącej od 21 IV 1922 administratury apostolskiej w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG). Obejmowała teren II WMG w jego granicach. Pierwszym biskupem został Eduard O’Rourke, kościołem katedralnym ustanowiono 3 I 1926 pocysterski kościół Trójcy Świętej w Oliwie. Diecezja składała się z czterech dekanatów, 44 samodzielnych placówek duszpasterskich i liczyła około 120 000 wiernych.
Za rządów bp. Eduarda O’Rourke’a w latach 1926–1938 powołano sześć nowych parafii, wybudowano 13 nowych kościołów i dwie kaplice. W dniach 10–12 XII 1935 odbył się I Synod Gdański w katedrze oliwskiej. 13 VI 1938 bp O’Rourke został zmuszony przez nazistów do rezygnacji z urzędu, wskutek sporu o rozszerzenie sieci polskich parafii na terenie II WMG; zrezygnował z obywatelstwa II WMG, przyjmując obywatelstwo polskie. Na jego miejsce mianowano ks. Carla Marię Spletta, ówczesnego proboszcza katedry w Oliwie.
Podczas II wojny światowej zamordowanych zostało 11 kapłanów gdańskich, w tym siedmiu Polaków, a zniszczeniu uległa większość gdańskich świątyń. Po 1945 granice diecezji nie uległy zmianie. 1 IX 1946 na terenie diecezji było 237 000 wiernych, w tym 15 000 katolików narodowości niemieckiej, wśród których pracowało 81 księży, 69 Polaków i 12 Niemców. W 1946, po aresztowaniu przez władze polskie, odbył się proces pokazowy bp. Carla Marii Spletta, skazanego na osiem lat więzienia. 15 VIII 1945 administratorem apostolskim diecezji gdańskiej i chełmińskiej został ks. infułat Andrzej Wronka. 26 I 1951 został on usunięty z Gdańska i decyzją władz na jego miejsce wybrany został jako wikariusz kapitulny ks. Jan Cymanowski.
W 1956 przywrócono do kultu część kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP), rok później poświęcono świątynię i przywrócono ją w całości do kultu religijnego. 8 I 1956 nastąpiło przejęcie diecezji gdańskiej przez bp. Edmunda Nowickiego jako koadiutora sedi datus. Zwolniony z więzienia bp Carl Maria Splett pod koniec 1956 wyjechał do Niemiec. 27 X 1957 decyzją bp. Edmunda Nowickiego utworzono biskupie Seminarium Duchowne w Oliwie. W 1960 miało miejsce pierwsze nawiedzenie diecezji przez obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w jego kopii objeżdżającej Polskę.
Po śmierci Carla Marii Spletta (5 III 1964) Stolica Apostolska 7 III 1964 mianowała bp. Edmunda Nowickiego biskupem gdańskim. 20 XI 1965 Watykan nadał kościołowi NMP tytuł bazyliki mniejszej. 2 XII 1971, po śmierci bp. Edmunda Nowickiego, nowym ordynariuszem diecezji został dotychczasowy sufragan gdański bp Lech Kaczmarek. W 1973 miał miejsce II Synod Gdański w katedrze oliwskiej. W 1976 nadano katedrze w Oliwie tytuł bazyliki mniejszej. W 1976 wznowiono działalność biskupiego sądu w Gdańsku, w 1978 ustanowiono Kapitułę Katedralną.
31 XII 1984, po śmierci bp. Lecha Kaczmarka, ordynariuszem gdańskim został bp Tadeusz Gocłowski. W 1986 kościół NMP (bazylika) został ustanowiony konkatedrą. W dniach 10–11 VI 1987 teren diecezji odwiedził papież Jan Paweł II ( papież Jan Paweł II w Gdańsku), w trakcie jego wizyty odbyła się koronacja obrazu Matki Boskiej Trąbkowskiej podczas mszy dla ludzi pracy na Zaspie. W 1991 tytuł bazyliki mniejszej nadano kościołowi św. Brygidy z okazji 600-lecia kanonizacji św. Brygidy. 25 III 1992 bullą papieską Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus diecezja gdańska została podniesiona do rangi archidiecezji. Zob. też metropolia gdańska.
| 1926–1938 | Eduard O’Rourke ( administratura apostolska II WMG) |
| 1938–1964 | Carl Maria Splett (od 1956 w Niemczech) |
| 1964–1971 | Edmund Nowicki |
| 1971–1984 | Lech Kaczmarek |
| 1984–1992 | Tadeusz Gocłowski |
