FREYMANN KASPAR, właściciel domu towarowego

Wersja z 17:29, 12 wrz 2022

Zabudowa części wschodniej pierzei Targu Węglowego (po lewej), na której stanął dom towarowy braci Freymann, 1894

Budowa (po lewej) domu towarowego braci Freymann przy Targu Węglowym 27-30, przy strzelnicy św. Jerzego

Dom towarowy braci Freymann, 1909

Dom Towarowy braci Freymann na Targu Węglowym około 1930

Długi Targ i dom towarowy braci Frymann (po lewej), 1939

Zniszczona Katownia i dom towarowy braci Freymann (z lewej), 1946–1947, fot. Kazimierz Lelewicz

Od lewej: Baszta Słomiana i uprzątnie już gruzowisko po domu towarowym braci Freymann, około 1950

KASPAR FREYMANN (Caspar; około 1850 poza Gdańskiem – po 1920 poza Gdańskiem), kupiec. W Gdańsku od około 1880 współwłaściciel z bratem Mosesem (Maxem) (1856 – 22 VII 1913 Gdańsk) założonej przez siebie firmy Gebrüder Freymann. Firma zajmowała się detalicznym handlem towarami przemysłowymi w kamienicy przy Kohlenmarkt 29 (Targ Węglowy). W miejscu tego sklepu i kilku sąsiednich domów przy Kohlenmarkt 27–30 powstał w latach 1903–1905, pod dotychczasową nazwą, okazały dom towarowy tej firmy z artykułami przemysłowymi, wzorowany na podobnych sklepach istniejących w Europie Zachodniej. Otwarty 1 IV 1905, do 1945 był najpopularniejszym sklepem tej branży w Gdańsku. Od 1923 w skład domu towarowego włączono także domy przy Kleine Scharmachergasse 1–4 (ul. Wełniarska).

Po śmierci brata w 1913, od 1894 mieszkającego we własnej kamienicy przy Frauengasse 39 (ul. Mariacka), od 1902 we własnej kamienicy przy Langgasse 37 (ul. Długa), Kaspar, jako jedyny właściciel firmy, przekształcił ją w spółkę z o.o. (GmbH), w której posiadał większościowy pakiet udziałów. Wdowa po bracie, Gertrud Schneider-Freymann, w latach 1900–1907 właścicielka kamienicy przy Brotbänkengasse 38 (ul. Chlebnicka), do 1918 posiadała po mężu kamienice przy Frauengasse i Langgasse, mieszkała w apartamencie przy Stadtgraben (ul. Podwale Grodzkie).

Mieszkał w 1897-1918 w willi przy Jäschkentaler Weg 10 (po zmianie numeracji, do 1945: 14/15) (ul. Jaśkowa Dolina 31). Po roku 1920 właścicielami firmy byli spadkobiercy braci Freymann, po 1924 roku jako właściciel występował Max Emden, zamieszkały wcześniej w Szwajcarii i w Hamburgu.

Po 1 IX 1939 przedsiębiorstwo zostało przejęte przez skarb państwa jako mienie pożydowskie, utrzymano jednak do 1945 nazwę firmy i sklepu. W początkach 1941 w wynajętych pomieszczeniach ulokowano filię berlińskiej fabryki Auer, produkującej maski przeciwgazowe (miesięcznie około 18 000 sztuk) i kamizelki ratunkowe (filia gdańska zatrudniała przed wszystkim kobiety.

Budynek zniszczony w 1945, nowej zabudowy w tym miejscu nie wzniesiono, ustawione w 1997 Drzewo Millenium Gdańska znajduje się prawie dokładnie w miejscu głównego wejścia do byłego domu towarowego. MrGl