MŚCIWOJ II
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:Akt nadania Christianowi połowy wsi Grabiny Zameczek przez Mściwoja II, 1273.JPG|thumb|Akt nadania Christianowi połowy wsi Grabiny Zameczek przez Mściwoja II z pieczęcią konną księcia, 1273]] | [[File:Akt nadania Christianowi połowy wsi Grabiny Zameczek przez Mściwoja II, 1273.JPG|thumb|Akt nadania Christianowi połowy wsi Grabiny Zameczek przez Mściwoja II z pieczęcią konną księcia, 1273]] | ||
| − | [[File:Mściwoj_II_1279.jpg|thumb| | + | [[File:Mściwoj_II_1279.jpg|thumb|Dokument Mściwoja II zatwierdzający majątki cysterek z Żarnowca, 10 II 1279]] |
[[File:Mściwoj_II_10_II_1279.jpg|thumb|Pieczęć piesza Mściwoja II uwierzytelniająca dokument dla cysterek z Żarnowca, 10 II 1279]] | [[File:Mściwoj_II_10_II_1279.jpg|thumb|Pieczęć piesza Mściwoja II uwierzytelniająca dokument dla cysterek z Żarnowca, 10 II 1279]] | ||
[[File: Kępno_1282.jpg |thumb| Medal autorstwa Barbary Lis-Romańczuk wybity z okazji 700-lecia układu w Kępnie, z fatalną omyłką: gryf nie był godłem Mściwoja II, w tym czasie używali go książęta zachodniopomorscy]] | [[File: Kępno_1282.jpg |thumb| Medal autorstwa Barbary Lis-Romańczuk wybity z okazji 700-lecia układu w Kępnie, z fatalną omyłką: gryf nie był godłem Mściwoja II, w tym czasie używali go książęta zachodniopomorscy]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:25, 22 sie 2022
MŚCIWOJ II (1224 – 25 XII 1294), książę pomorski z dynastii Sobiesławiców, patron ulicy na Przymorzu Małym. Najstarszy syn księcia Świętopełka, brat Eufemii (I) oraz przyrodni brat Warcisława II. W 1231 objęty wraz z ojcem specjalną protekcją papieską, w okresie walk ojca z Krzyżakami w 1243 oddany im jako zakładnik. Przetrzymywany w Chełmnie, po zerwaniu porozumień, po próbie odbicia przez ojca, wywieziony do posiadłości krzyżackich w Austrii, gdzie zapoznał się z zachodnioeuropejską sztuką dyplomacji.
Uwolniony w 1248, otrzymał od Świętopełka własne księstwo z ośrodkiem w Raciążu (koło Chojnic). W 1255 wspólnie z nim prowadził wojnę o Nakło z książętami wielkopolskimi. Poróżniony ze Świętopełkiem, około 1264 zajął Świecie nad Wisłą i zawarł układ z wrogiem ojca, księciem zachodniopomorskim Barnimem I, obiecując mu spadek po sobie, Świętopełku i bracie Warcisławie II. Po śmierci ojca (1266), pozostał w Świeciu, wspomagał walczących z Krzyżakami powstańców pruskich. W 1268, pod naciskiem przybyłej zakonowi na pomoc wielkiej armii króla czeskiego Przemysła Ottokara II, musiał podpisać z Krzyżakami traktat pokojowy. Po wstąpieniu do zakonu krzyżackiego stryja Racibora, połączonego z zapisaniem Krzyżakom praw do księstwa z ośrodkiem w Białogardzie nad Łebą, w 1269 złożył hołd margrabiom brandenburskim. Przekazał im zwierzchnią władzę nad księstwem białogardzkim, sobie rezerwując jej faktyczne posiadanie.
Uwięziony niespodziewanie przez stronników panującego w Gdańsku młodszego brata Warcisława II, odzyskał wolność dzięki poparciu średniego rycerstwa i emigrantów pruskich. W 1270 opanował Tczew, usuwając stryja Sambora II, oraz Gdańsk, usuwając Warcisława II: zjednoczył pod swą władzą całe Pomorze Wschodnie. Uprzedzając kontruderzenie Warcisława II z kasztelanii wyszogrodzkiej, należącej do księcia inowrocławskiego Siemomysła (zięcia Sambora II), opanował ją w 1271. Związał się sojuszem z przeciwnikiem Siemomysła, księciem wielkopolskim Bolesławem Pobożnym; z jego pomocą w latach 1271–1272 odzyskał zajęty przez Brandenburczyków Gdańsk ( bunt mieszczan gdańskich 1271–1272).
Wobec pretensji Krzyżaków, którym oprócz Racibora także i Sambor II zapisał prawa do posiadanego niegdyś księstwa, a i bliżej nieznane zapisy na ich rzecz czynił sam Mściwoj w okresie wojny domowej, wobec trwającego w tej sprawie postępowania legata papieskiego, w 1282 złożył w wielkopolskim Kępnie hołd bratankowi i następcy zmarłego Bolesława Pobożnego, księciu Przemysłowi II. Wzmocniło to jego pozycję w sporze z Krzyżakami, którzy zrezygnowali z pretensji do większości ziem Pomorza Wschodniego, zadowalając się Gniewem i okolicami. Pokój z Krzyżakami pozwolił Mściwojowi odzyskać utraconą w 1283 przez Warcisława II ziemię sławieńską.
Nie posiadając męskiego potomka, szukał w latach 80. XIII wieku następcy wśród margrabiów brandenburskich i książąt rugijskich. W 1291 zdecydował się na aprobowanego przez możnych Pomorza Wschodniego swego lennego zwierzchnika, Przemysła II. Zmarł w Gdańsku, pochowany w klasztorze w Oliwie. Był ostatnim męskim przedstawicielem Sobiesławiców.
Trzykrotnie żonaty: z Judytą, córką hrabiego Breny Dytrycha I z dynastii Wettynów, potem z Eufrozyną, córką księcia opolskiego Władysława, wdową po Kazimierzu kujawskim i matką Władysława Łokietka (rozwiedziony po wykryciu jego związku z siostrą stryjeczną Gertrudą, córką Sambora II) oraz z Sulisławą, pochodzącą z pomorskiego możnowładztwa. Potomstwa doczekał się tylko z pierwszej żony: córek Katarzyny oraz Eufemii (II).
Bibliografia:
Śliwiński Błażej, Mściwoj II (1224–1294) książę wschodniopomorski (gdański), Warszawa 2016.
