DOMAŃSKA HANNA, historyk architektury, popularyzatorka

Aktualna wersja na dzień 18:18, 12 wrz 2024

Hanna Domańska

HANNA DOMAŃSKA (23 XI 1932 Poznań – 10 IX 2009 Sopot), historyk architektury i sztuki, popularyzatorka kaszubsko-pomorskich zabytków, masonerii i Żydów na Pomorzu oraz Sopotu. Córka Leona (24 VIII 1899 Zalada koło Mińska (obecnie Białoruś) – 20 V 1972 Warszawa) i poślubionej 30 IV 1927 w Poznaniu jego drugiej żony, Bożeny z domu Tucholskiej (25 IV 1903 Katowice – 29 XII 1985 Sopot). Siostra Andrzeja Marii (ur. 10 XII 1928). Okupację spędziła w Warszawie. W 1946 zamieszkała w Sopocie. Ukończyła Szkołę Podstawową Urszulanek w Gdyni i w 1951 Liceum Hotelarskie w Sopocie, podjęła studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. W 1953 przeniosła się na Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, do 1959 studiowała zabytkoznawstwo i konserwatorstwo na Wydziale Sztuk Pięknych. W 1977 na Politechnice Wrocławskiej uzyskała tytuł doktora nauk technicznych. Do emerytury w 1989 pracowała w gdańskich instytucjach konserwatorskich.

W ramach serii wydawniczej Ossolineum „Pomorze w Zabytkach Sztuki” ukazały się jej monografie Żarnowca (1977) i Pucka (1977 i 1985), Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie wydało Żarnowiec. Zarys historii wsi i opactwa (1985). Była autorką przewodników: Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie (1982 i 1985) oraz Śladami gdańskich zabytków (1987). W latach 90. XX wieku zaczęły się ukazywać jej pionierskie opracowania dotyczące dziejów i kultury Żydów na Pomorzu: Kamienne drzewo płaczu (1991), Kadisz gdańskich kamieni (1995), Żydzi znad Zatoki Gdańskiej (wspólnie z mężem Leonem Lifschesem, 1997 i 2000), Zapomniani byli w mieście. Dzieje Żydów Sopockich w XIX i XX wieku (2001). Napisała także: Eugenia pod ukoronowanym lwem. Dzieje loży i wolnomularzy Gdańska i Sopotu XVIII–XXI wieku (2006). Ostatnie lata życia poświęciła dokumentacji dziejów Sopotu, publikując Opowieści sopockich kamienic (2005), Magiczny Sopot (2007), Tajemniczy Sopot (2008), Sopockie rozmaitości (2009).

Od 1989 druga żona owdowiałego w 1986 Leona Lifschesa (29 XII 1915 Chrzanów – 5 III 2015 Sopot), uczestnika bitwy pod Lenino, pracownika administracji państwowej i działacza społecznego (między innymi w 1951 prezesa Koła ZBoWiD w Bielsku-Białej), związanego z Gminą Wyznaniową Żydowską w Gdańsku. Pochowana wraz z nim na cmentarzu komunalnym w Sopocie. Pośmiertnie poświęcono jej pracę Hanna Domańska i jej świat (2011). JMB

Bibliografia:
Borzyszkowski Józef, Hanna Domańska (1932-2009) - historyk architektury i sztuki, badaczka i popularyzatorka dziejów kaszubsko-pomorskich zabytków, masonerii i Żydów na Pomorzu oraz Sopotu, Acta Cassubiana, 12, 2010, s. 479-483.