ENDRASZKA JÓZEF, wykładowca Akademii Medycznej w Gdańsku

Wersja z 15:25, 12 wrz 2022

JÓZEF ENDRASZKA (21 II 1906 Przeradów, województwo warszawskie – 14 I 1992 Pułtusk) farmaceuta, wykładowca Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Syn Franciszka Endraszki i Anny z domu Dziczków. Brat Franciszka.

Edukację rozpoczął w 1914, w szkole powszechnej w swojej rodzinnej miejscowości. W 1918 podjął naukę w Państwowym Gimnazjum Męskim i Liceum im. Piotra Skargi w Pułtusku. W 1926 zdał egzamin dojrzałości i podjął studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Warszawskiego (UW), od 1929 magister farmacji. W tym samym roku podjął pracę w Zakładzie Chemii Analitycznej Wydziału Farmaceutycznego UW na stanowisku asystenta, w latach 1930–1939 starszy asystent w Katedrze Technologii Chemicznej Środków Leczniczych Wydziału Farmaceutycznego UW. W 1930–1939 odbywał praktykę apteczną, która pozwalała na samodzielne zarządzanie apteką. W 1939 na podstawie pracy doktorskiej Otrzymywanie aldehydu i kwasu benzoesowego, próby otrzymania alkoholu benzylowego przez chlorowanie toluenu (na UW, promotor Adam Koss), doktora nauk farmaceutycznych.

W czasach okupacji współtworzył tajny Uniwersytet Warszawski, między innymi poprzez nadzór nad gmachem Wydziału Farmaceutycznego przy ul. Przemysłowej. Wykonywał również potajemnie analizy chemiczne, które miały na celu produkcję środków zastępczych dla niedostępnych w tym czasie leków. Do 1942 wraz z żoną mieszkali na tyłach gmachu Wydziału Farmaceutycznego.

Wybuch II wojny światowej zaprzepaścił jego plany odbycia stażu naukowego w Szwajcarii. W 1945 otrzymał propozycję pracy i objęcia kierownictwa nowo powstałej katedry na uniwersytecie w Łodzi, ofertę odrzucił. Otworzył aptekę szpitalną Świętego Wincentego a Paulo w Pułtusku i jeszcze w tym samym roku został zatrudniony w Katedrze Technologii Chemicznej Środków Leczniczych Wydziału Farmaceutycznego UW na stanowisku adiunkta. W 1946 władze UW nadały mu tytuł veniam legendi (ówczesny odpowiednik doktora habilitowanego). W 1947 objął kierownictwo Katedry Technologii Chemicznej Środków Leczniczych Wydziału Farmaceutycznego na tej uczelni. W tym samym roku wraz z żoną wybudowali dom w Pułtusku, gdzie zajęli się hodowlą roślin oraz ziół leczniczych. W 1948 powrócił do pracy w aptece, a w roku następnym podjął pracę w Gimnazjum i Liceum im. Klaudyny Potockiej w Pułtusku na stanowisku nauczyciela kontraktowego. W 1951 jego aptekę upaństwowiono.

W 1956 przeniósł się do Gdańska i rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Nieorganicznej i Analitycznej AMG. W latach 1960–1970 był kierownikiem Zakładu Chemii Analitycznej Katedry Chemii Nieorganicznej i Analitycznej. W 1960–1962, z przerwami, przebywał na urlopie naukowym chcąc ukończyć rozprawę habilitacyjną. Uniemożliwiły mu to jednak problemy zdrowotne własne oraz małżonki. W 1970 objął stanowisko starszego wykładowcy w Zakładzie Chemii Analitycznej Katedry Chemii Nieorganicznej i Analitycznej AMG.

Był autorem i współautorem prac badawczo-naukowych, z których niektóre zaginęły podczas wojny i nie udało się ich odtworzyć. Badał związki krzemu, chemizm wody, poszukiwał metod oznaczania śladowych ilości pierwiastków. Był członkiem Wojewódzkiej Komisji Weryfikacyjnej dla farmaceutów z województwa olsztyńskiego. W AMG pełnił też funkcję członka Komisji do Spraw Wykorzystania Pracowniczej Racjonalizacji. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Towarzystwa Katolickiego Dobroczynność Caritas w Pułtusku (od 1947). Wyróżniony między innymi odznakami „Za Zasługi dla Gdańska” (1967) i „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1978).

Od 1930 żonaty był z Janiną Urszulą z domu Karaśkiewicz, ojciec Józefa (ur. 1936), inżyniera chemii i lekarza. W 1971 przeszedł na emeryturę i wrócił do Pułtuska. Pochowany na cmentarzu miejskim w Pułtusku. SeKo PP