DOM TOWARZYSTWA PRZYRODNICZEGO
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File:Dom Towarzystwa Przyrodniczego, widok od strony Motławy, początek XX wieku.JPG|thumb|Dom Towarzystwa Przyrodniczego, widok od strony Motławy, początek XX wieku]][[File:Zgliszcza Domu Towarzystwa Przyrodniczego, 1945.JPG|thumb|Zgliszcza Domu Towarzystwa Przyrodniczego, 1945]] | + | [[File:Dom Towarzystwa Przyrodniczego, widok od strony Motławy, początek XX wieku.JPG|thumb|Dom Towarzystwa Przyrodniczego, widok od strony Motławy, początek XX wieku]] |
| + | [[File:Zgliszcza Domu Towarzystwa Przyrodniczego, 1945.JPG|thumb|Zgliszcza Domu Towarzystwa Przyrodniczego, 1945]] | ||
| + | [[File:Brama_Mariacka.jpg|thumb|Brama Mariacka i była siedziba Towarzystwa Przyrodniczego (Muzeum Archeologiczne), widok ze [[SPICHLERZE| Spichlerzy]], 2019]] | ||
'''DOM TOWARZYSTWA PRZYRODNICZEGO''', Dom Przyrodników, przy ul. Mariackiej 26, obok [[BRAMA MARIACKA | Bramy Mariackiej]], z fasadą od [[DŁUGIE POBRZEŻE | Długiego Pobrzeża]], od 1958 siedziba [[MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W GDAŃSKU | Muzeum Archeologicznego]]. Wybudowany, prawdopodobnie według projektu [[OBBERGHEN ANTON van | Antona van Obberghena]], w latach 1597–1599 (na miejscu kamienicy gotyckiej) przez kupca Hansa Köpego. Po jego śmierci (1627) odziedziczył go syn Peter (zm. 1637), następnie dom w posiadaniu rodziny Königów, w latach 1771–1839 własność Efraima Sonntaga (właściciela sąsiedniej posesji, obecny nr 25), następnie Johanna Philipsa Maertera i kupca Lemkego. W roku 1845 dom nabyło [[TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE | Towarzystwo Przyrodnicze]], pozostające jego właścicielem do 1945. W przekształconym wnętrzu budynku urządzono w roku 1869 wystawę zbiorów przyrodniczych i archeologicznych (przejętą i firmowaną przez [[MUZEUM PROWINCJI ZACHODNIOPRUSKIEJ | Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej]]), w końcu XIX wieku otwarto ogólnodostępną czytelnię naukową z 20-tysięcznym księgozbiorem Towarzystwa (przekazanym w okresie [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] [[TECHNISCHE HOCHSCHULE DANZIG | Technische Hochschule Danzig]]). <br/><br/> Masywny, sześciokondygnacyjny (wysokość 30 m do kalenicy), ceglany budynek z elewacjami od ul. Mariackiej i Długiego Pobrzeża. Fasada od ul. Mariackiej czteroosiowa, z przylegającą do Bramy Mariackiej wieżyczką klatki schodowej, zwieńczoną manierystycznym hełmem. Elewacja od strony [[MOTŁAWA | Motławy]] niesymetryczna, wieloosiowa, ożywiona kilkukondygnacyjnym wykuszem, pierwotnie na kamiennych konsolach, zwieńczonym zdwojonym szczytem. Szczyty kamienicy z bogatą dekoracją manierystyczną. Dach o nieznacznie wygiętych połaciach z kilkoma lukarnami od strony Motławy (pierwotnie z bardzo interesującą konstrukcją więźby dachowej). W latach 1866–1867 zwieńczenie wieżyczki przebudowano, by urządzić tam obserwatorium astronomiczne, hełm zastąpiono obrotową kopułą. Wnętrza zdobiły portrety uczonych, m.in. Mikołaja Kopernika, [[WOLFF MATHIAS NATHANAEL | Mathiasa Nathanaela Wolffa]], [[GRALATH DANIEL I | Daniela Gralatha]], oraz popiersie [[HEWELIUSZ JAN | Jana Heweliusza]], otrzymane w darze od króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. W piwnicy mieściła się restauracja Zum Grünen Gewölbe (Pod Zielonym Sklepieniem). Kamienica zniszczona w marcu 1945 roku (ocalała frontowa fasada wraz z wieżą), odbudowana według projektu [[MACUR KAZIMIERZ | Kazimierza Macura]] w latach 1956–1961 w formie zbliżonej do pierwotnej; układu wewnętrznego nie odtworzono. {{author: EBSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | '''DOM TOWARZYSTWA PRZYRODNICZEGO''', Dom Przyrodników, przy ul. Mariackiej 26, obok [[BRAMA MARIACKA | Bramy Mariackiej]], z fasadą od [[DŁUGIE POBRZEŻE | Długiego Pobrzeża]], od 1958 siedziba [[MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W GDAŃSKU | Muzeum Archeologicznego]]. Wybudowany, prawdopodobnie według projektu [[OBBERGHEN ANTON van | Antona van Obberghena]], w latach 1597–1599 (na miejscu kamienicy gotyckiej) przez kupca Hansa Köpego. Po jego śmierci (1627) odziedziczył go syn Peter (zm. 1637), następnie dom w posiadaniu rodziny Königów, w latach 1771–1839 własność Efraima Sonntaga (właściciela sąsiedniej posesji, obecny nr 25), następnie Johanna Philipsa Maertera i kupca Lemkego. W roku 1845 dom nabyło [[TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE | Towarzystwo Przyrodnicze]], pozostające jego właścicielem do 1945. W przekształconym wnętrzu budynku urządzono w roku 1869 wystawę zbiorów przyrodniczych i archeologicznych (przejętą i firmowaną przez [[MUZEUM PROWINCJI ZACHODNIOPRUSKIEJ | Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej]]), w końcu XIX wieku otwarto ogólnodostępną czytelnię naukową z 20-tysięcznym księgozbiorem Towarzystwa (przekazanym w okresie [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] [[TECHNISCHE HOCHSCHULE DANZIG | Technische Hochschule Danzig]]). <br/><br/> Masywny, sześciokondygnacyjny (wysokość 30 m do kalenicy), ceglany budynek z elewacjami od ul. Mariackiej i Długiego Pobrzeża. Fasada od ul. Mariackiej czteroosiowa, z przylegającą do Bramy Mariackiej wieżyczką klatki schodowej, zwieńczoną manierystycznym hełmem. Elewacja od strony [[MOTŁAWA | Motławy]] niesymetryczna, wieloosiowa, ożywiona kilkukondygnacyjnym wykuszem, pierwotnie na kamiennych konsolach, zwieńczonym zdwojonym szczytem. Szczyty kamienicy z bogatą dekoracją manierystyczną. Dach o nieznacznie wygiętych połaciach z kilkoma lukarnami od strony Motławy (pierwotnie z bardzo interesującą konstrukcją więźby dachowej). W latach 1866–1867 zwieńczenie wieżyczki przebudowano, by urządzić tam obserwatorium astronomiczne, hełm zastąpiono obrotową kopułą. Wnętrza zdobiły portrety uczonych, m.in. Mikołaja Kopernika, [[WOLFF MATHIAS NATHANAEL | Mathiasa Nathanaela Wolffa]], [[GRALATH DANIEL I | Daniela Gralatha]], oraz popiersie [[HEWELIUSZ JAN | Jana Heweliusza]], otrzymane w darze od króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. W piwnicy mieściła się restauracja Zum Grünen Gewölbe (Pod Zielonym Sklepieniem). Kamienica zniszczona w marcu 1945 roku (ocalała frontowa fasada wraz z wieżą), odbudowana według projektu [[MACUR KAZIMIERZ | Kazimierza Macura]] w latach 1956–1961 w formie zbliżonej do pierwotnej; układu wewnętrznego nie odtworzono. {{author: EBSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Wersja z 14:58, 1 lis 2019
DOM TOWARZYSTWA PRZYRODNICZEGO, Dom Przyrodników, przy ul. Mariackiej 26, obok Bramy Mariackiej, z fasadą od Długiego Pobrzeża, od 1958 siedziba Muzeum Archeologicznego. Wybudowany, prawdopodobnie według projektu Antona van Obberghena, w latach 1597–1599 (na miejscu kamienicy gotyckiej) przez kupca Hansa Köpego. Po jego śmierci (1627) odziedziczył go syn Peter (zm. 1637), następnie dom w posiadaniu rodziny Königów, w latach 1771–1839 własność Efraima Sonntaga (właściciela sąsiedniej posesji, obecny nr 25), następnie Johanna Philipsa Maertera i kupca Lemkego. W roku 1845 dom nabyło Towarzystwo Przyrodnicze, pozostające jego właścicielem do 1945. W przekształconym wnętrzu budynku urządzono w roku 1869 wystawę zbiorów przyrodniczych i archeologicznych (przejętą i firmowaną przez Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej), w końcu XIX wieku otwarto ogólnodostępną czytelnię naukową z 20-tysięcznym księgozbiorem Towarzystwa (przekazanym w okresie II Wolnego Miasta Gdańska Technische Hochschule Danzig).
Masywny, sześciokondygnacyjny (wysokość 30 m do kalenicy), ceglany budynek z elewacjami od ul. Mariackiej i Długiego Pobrzeża. Fasada od ul. Mariackiej czteroosiowa, z przylegającą do Bramy Mariackiej wieżyczką klatki schodowej, zwieńczoną manierystycznym hełmem. Elewacja od strony Motławy niesymetryczna, wieloosiowa, ożywiona kilkukondygnacyjnym wykuszem, pierwotnie na kamiennych konsolach, zwieńczonym zdwojonym szczytem. Szczyty kamienicy z bogatą dekoracją manierystyczną. Dach o nieznacznie wygiętych połaciach z kilkoma lukarnami od strony Motławy (pierwotnie z bardzo interesującą konstrukcją więźby dachowej). W latach 1866–1867 zwieńczenie wieżyczki przebudowano, by urządzić tam obserwatorium astronomiczne, hełm zastąpiono obrotową kopułą. Wnętrza zdobiły portrety uczonych, m.in. Mikołaja Kopernika, Mathiasa Nathanaela Wolffa, Daniela Gralatha, oraz popiersie Jana Heweliusza, otrzymane w darze od króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. W piwnicy mieściła się restauracja Zum Grünen Gewölbe (Pod Zielonym Sklepieniem). Kamienica zniszczona w marcu 1945 roku (ocalała frontowa fasada wraz z wieżą), odbudowana według projektu Kazimierza Macura w latach 1956–1961 w formie zbliżonej do pierwotnej; układu wewnętrznego nie odtworzono.
