DEISCH MATTHAEUS, rytownik
(uzupełnienie BŚ (e-mail z 28.05.2019)) |
(uzupełnienie BŚ (e-mail z 29.05.2019)) |
||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
[[File:Deisch_Matthaeus_Kunszt_Wodny,_1761–1765.jpg|thumb|Matthaeus Deisch, ''Kunszt wodny'', 1761–1765]] | [[File:Deisch_Matthaeus_Kunszt_Wodny,_1761–1765.jpg|thumb|Matthaeus Deisch, ''Kunszt wodny'', 1761–1765]] | ||
| − | '''MATTHAEUS DEISCH''' (18 VII 1724 Augsburg – 28 I 1789 Gdańsk), rytownik. Nauki w zakresie malarstwa i rytownictwa pobierał w rodzinnym mieście, utrzymywał się z prac dorywczych wykonywanych w czasie licznych podróży. W Gdańsku w 1744 roku rytował portret Hieronima Floriana Radziwiłła, w 1749 związał się z miastem na stałe. Utrzymywał się z lekcji rysunku i grafiki, sprzedaży rycin na zamówienie (reklamował się w [[KÖNIGLICH PREUßISCHE DANZIGER NACHRICHTEN UND ANZEIGEN ZUM NUTZEN UND BESTEN DES PUBLIKUMS| „Danziger Anzeigen”]] | + | '''MATTHAEUS DEISCH''' (18 VII 1724 Augsburg – 28 I 1789 Gdańsk), rytownik. Nauki w zakresie malarstwa i rytownictwa pobierał w rodzinnym mieście, utrzymywał się z prac dorywczych wykonywanych w czasie licznych podróży. W Gdańsku w 1744 roku rytował portret Hieronima Floriana Radziwiłła, w 1749 związał się z miastem na stałe. Utrzymywał się z lekcji rysunku i grafiki, sprzedaży rycin na zamówienie (reklamował się w [[KÖNIGLICH PREUßISCHE DANZIGER NACHRICHTEN UND ANZEIGEN ZUM NUTZEN UND BESTEN DES PUBLIKUMS| „Danziger Anzeigen”]]), komentując aktualne wydarzenia polityczne (na przykład ''Wykonanie wyroku na Robercie Damiens'', zamachowcu na króla Francji Ludwika XV w 1757). W 1754 roku znajdował się na skraju bankructwa. W latach 1761–1775, na podstawie rysunków Friedricha Antona Augusta Lohrmanna (1735 Berlin – 1800 Warszawa, w Gdańsku 1759–1773), stworzył cykl rycin ''50 widoków Gdańska'' (''50 Prospekte von Danzig''), dedykowanych [[RADA MIEJSKA | Radzie Miejskiej]], tworząc jeden na miesiąc na zamówienie subskrypcyjne. Przedstawiały panoramy Gdańska, reprezentacyjne gmachy, tereny przedmiejskie i przemysłowe. Nagrodzony pieniężnie przez Radę, w roku 1763 otrzymał [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE| obywatelstwo]] miejskie i w 1779 pracę w komorze podatkowej (pisarz akcyzowy). We współpracy z Lohrmannem (z którym się pokłócił, nie umieszczając na sztychach jego nazwiska jako rysownika) w latach 1762–1765 stworzył serię 40 rycin ''Wywoływacze gdańscy'' (''Danziger Ausrufer''), przedstawiającą ulicznych handlarzy, dołączając do każdej zapis słowny i nutowy intonacji nawoływań przedstawianych osób (zob. ilustrację [[SPOŁECZEŃSTWO DO KOŃCA I WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA| Społeczeństwo do końca I Wolnego Miasta Gdańska]]). Tworzył portrety gdańskich patrycjuszy, kaznodziejów, uczonych i władców (między innymi [[GRODDECK KARL | Karla Groddecka]], [[BERTLING ERNST AUGUST| Ernsta Augusta Bertlinga]], [[HOFFMANN JOHANN BENEDIKT sen.| Johanna Benedickta Hoffmana seniora]], [[UPHAGEN PETER | Petera Uphagena]], [[LENGNICH GOTTFRIED | Gottfrieda Lengnicha]], [[WEICKHMANN GOTTLIEB GABRIEL von| Gottlieba Gabriela von Weickhmanna]], [[WESSEL JACOB| Jacoba Wessela]], [[WOLFF MATHIAS NATHANAEL| Mathiasa Nathanaela Wolffa]], [[ZERNECKE HEINRICH| Heinrich Zernecke]], króla polskiego Stanisława Augusta, Fryderyka II (w sumie 25 osób)). W okresie 1766–1767 wydał dwa herbarze Gdańska, w 1769 ryciny przedstawiające gobeliny wystawiane corocznie w [[DWÓR ARTUSA | Dworze Artusa]], a projektowane przez [[STECH ANDREAS | Andreasa Stecha]]; ryciny do książki dla dzieci o tematyce biblijnej (wyd. 1780). Pozostawił około 200 prac. Mieszkał przy Poggenpfuhl (ul. Żabi Kruk). Żonaty był z gdańszczanką Philippinen Agate z domu Pollet, promo voto Pfundkeller (zm. 1781), bezdzietny. {{author: RED}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Wersja z 10:09, 29 maj 2019
przy Przedbramiu ul. Długiej, 1761–1765
.jpg)
,_1761%E2%80%931765.jpg)
św. Jakuba od strony fosy
i przedpola, 1761–1765
św. Jakuba od strony miasta, 1761–1765
św. Barbary, 1761–1765
_na_Anio%C5%82kach,_Matthaeus_Deisch,_1761%E2%80%931765.JPG)
św. Michała (Wszystkich Bożych Aniołów) na Aniołkach, 1761–1765
w stronę Targu Rybnego, 1761–1765
w Strzyży w Gdańsku, 1761–1765
MATTHAEUS DEISCH (18 VII 1724 Augsburg – 28 I 1789 Gdańsk), rytownik. Nauki w zakresie malarstwa i rytownictwa pobierał w rodzinnym mieście, utrzymywał się z prac dorywczych wykonywanych w czasie licznych podróży. W Gdańsku w 1744 roku rytował portret Hieronima Floriana Radziwiłła, w 1749 związał się z miastem na stałe. Utrzymywał się z lekcji rysunku i grafiki, sprzedaży rycin na zamówienie (reklamował się w „Danziger Anzeigen”), komentując aktualne wydarzenia polityczne (na przykład Wykonanie wyroku na Robercie Damiens, zamachowcu na króla Francji Ludwika XV w 1757). W 1754 roku znajdował się na skraju bankructwa. W latach 1761–1775, na podstawie rysunków Friedricha Antona Augusta Lohrmanna (1735 Berlin – 1800 Warszawa, w Gdańsku 1759–1773), stworzył cykl rycin 50 widoków Gdańska (50 Prospekte von Danzig), dedykowanych Radzie Miejskiej, tworząc jeden na miesiąc na zamówienie subskrypcyjne. Przedstawiały panoramy Gdańska, reprezentacyjne gmachy, tereny przedmiejskie i przemysłowe. Nagrodzony pieniężnie przez Radę, w roku 1763 otrzymał obywatelstwo miejskie i w 1779 pracę w komorze podatkowej (pisarz akcyzowy). We współpracy z Lohrmannem (z którym się pokłócił, nie umieszczając na sztychach jego nazwiska jako rysownika) w latach 1762–1765 stworzył serię 40 rycin Wywoływacze gdańscy (Danziger Ausrufer), przedstawiającą ulicznych handlarzy, dołączając do każdej zapis słowny i nutowy intonacji nawoływań przedstawianych osób (zob. ilustrację Społeczeństwo do końca I Wolnego Miasta Gdańska). Tworzył portrety gdańskich patrycjuszy, kaznodziejów, uczonych i władców (między innymi Karla Groddecka, Ernsta Augusta Bertlinga, Johanna Benedickta Hoffmana seniora, Petera Uphagena, Gottfrieda Lengnicha, Gottlieba Gabriela von Weickhmanna, Jacoba Wessela, Mathiasa Nathanaela Wolffa, Heinrich Zernecke, króla polskiego Stanisława Augusta, Fryderyka II (w sumie 25 osób)). W okresie 1766–1767 wydał dwa herbarze Gdańska, w 1769 ryciny przedstawiające gobeliny wystawiane corocznie w Dworze Artusa, a projektowane przez Andreasa Stecha; ryciny do książki dla dzieci o tematyce biblijnej (wyd. 1780). Pozostawił około 200 prac. Mieszkał przy Poggenpfuhl (ul. Żabi Kruk). Żonaty był z gdańszczanką Philippinen Agate z domu Pollet, promo voto Pfundkeller (zm. 1781), bezdzietny.
