DIECEZJA GDAŃSKA
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
− | '''DIECEZJA GDAŃSKA''', erygowana 30 XII 1925 w miejsce istniejącej od 21 IV 1922 [[ADMINISTRATURA APOSTOLSKA II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | administratury apostolskiej]] w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG). Obejmowała teren II WMG w jego granicach. Pierwszym biskupem został [[O’ROURKE EDUARD | Eduard O’Rourke]], kościołem katedralnym ustanowiono 3 I 1926 roku pocysterski | + | '''DIECEZJA GDAŃSKA''', erygowana 30 XII 1925 w miejsce istniejącej od 21 IV 1922 [[ADMINISTRATURA APOSTOLSKA II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | administratury apostolskiej]] w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG). Obejmowała teren II WMG w jego granicach. Pierwszym biskupem został [[O’ROURKE EDUARD | Eduard O’Rourke]], kościołem katedralnym ustanowiono 3 I 1926 roku pocysterski [[KOŚCIÓŁ TRÓJCY ŚWIĘTEJ | kościół Trójcy Świętej]] w Oliwie. Diecezja składała się z 4 dekanatów, 44 samodzielnych placówek duszpasterskich i liczyła około 120 tysięcy wiernych. Za rządów bp. E. O’Rourke’a w latach 1926–1938 powołano 6 nowych parafii, wybudowano 13 nowych kościołów i 2 kaplice. W dniach 10–12 XII 1935 roku odbył się i Synod Gdański w katedrze oliwskiej. 13 VI 1938 bp E. O’Rourke został zmuszony przez nazistów do rezygnacji z urzędu, wskutek sporu o rozszerzenie sieci polskich parafii na terenie II WMG. Na jego miejsce mianowano ks. [[SPLETT CARL MARIA | Carla Marię Spletta]], ówczesnego proboszcza katedry w Oliwie. Podczas II wojny światowej zamordowanych zostało 11 kapłanów gdańskich, w tym 7 Polaków, a zniszczeniu uległa większość gdańskich świątyń. Po roku 1945 granice diecezji nie uległy zmianie. 1 IX 1946 na terenie diecezji było 237 tysięcy wiernych, w tym 15 tysięcy katolików narodowości niemieckiej, wśród których pracowało 81 księży, 69 Polaków i 12 Niemców. W roku 1946, po aresztowaniu przez władze polskie, odbył się proces pokazowy bp. C.M. Spletta, skazanego na 8 lat więzienia. 15 VIII 1945 roku administratorem apostolskim diecezji gdańskiej i chełmińskiej został ks. infułat [[WRONKA ANDRZEJ | Andrzej Wronka]]. 26 I 1951 został on usunięty z Gdańska i decyzją władz na jego miejsce wybrany został jako wikariusz kapitulny ks. [[CYMANOWSKI JAN | Jan Cymanowski]]. W 1956 roku przywrócono do kultu część [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]] (NMP), rok później poświęcono świątynię i przywrócono ją w całości do kultu religijnego. 8 I 1956 nastąpiło przejęcie diecezji gdańskiej przez bp. [[NOWICKI EDMUND | Edmunda Nowickiego]] jako koadiutora ''sedi datus''. Zwolniony z więzienia bp C.M. Splett pod koniec 1956 roku wyjechał do Niemiec. 27 X 1957 decyzją bp. E. Nowickiego utworzono biskupie Seminarium Duchowne w Oliwie ([[GDAŃSKIE SEMINARIUM DUCHOWNE | Gdańskie Seminarium Duchowne]]). W 1960 roku miało miejsce pierwsze nawiedzenie diecezji przez obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w jego kopii objeżdżającej Polskę. Po śmierci C.M. Spletta (5 III 1964) Stolica Apostolska 7 III 1964 mianowała bp. E. Nowickiego biskupem gdańskim. 20 XI 1965 Watykan nadał kościołowi NMP tytuł bazyliki mniejszej. 2 XII 1971, po śmierci bp. E. Nowickiego, nowym ordynariuszem diecezji został dotychczasowy sufragan gdański bp [[KACZMAREK LECH | Lech Kaczmarek]]. W 1973 roku miał miejsce II Synod Gdański w katedrze oliwskiej. W 1976 roku nadano katedrze w Oliwie tytuł bazyliki mniejszej. W 1976 wznowiono działalność biskupiego sądu w Gdańsku, w 1978 ustanowiono Kapitułę Katedralną Gdańska. 31 XII 1984 roku, po śmierci bp. L. Kaczmarka, ordynariuszem gdańskim został bp [[GOCŁOWSKI TADEUSZ | Tadeusz Gocłowski]]. W 1986 roku kościół NMP (bazylika) został ustanowiony konkatedrą. W dniach 10–11 VI 1987 teren diecezji odwiedził papież Jan Paweł II ([[PAPIEŻ JAN PAWEŁ II W GDAŃSKU | papież Jan Paweł II w Gdańsku]]), w trakcie jego wizyty odbyła się koronacja obrazu Matki Boskiej Trąbkowskiej podczas mszy dla ludzi pracy na [[ZASPA | Zaspie]]. W 1991 tytuł bazyliki mniejszej nadano [[KOŚCIÓŁ ŚW. BRYGIDY | kościołowi św. Brygidy]] z okazji 600-lecia kanonizacji św. Brygidy. 25 III 1992 roku bullą papieską Jana Pawła ''II Totus Tuus Poloniae Populus'' diecezja gdańska została podniesiona do rangi [[ARCHIDIECEZJA GDAŃSKA | archidiecezji]]. Zob. też [[METROPOLIA GDAŃSKA | metropolia gdańska]]. {{author: AH}} <br /><br /> |
{| class="tableGda" | {| class="tableGda" | ||
|- | |- |
Wersja z 20:41, 2 lip 2014
DIECEZJA GDAŃSKA, erygowana 30 XII 1925 w miejsce istniejącej od 21 IV 1922 administratury apostolskiej w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG). Obejmowała teren II WMG w jego granicach. Pierwszym biskupem został Eduard O’Rourke, kościołem katedralnym ustanowiono 3 I 1926 roku pocysterski kościół Trójcy Świętej w Oliwie. Diecezja składała się z 4 dekanatów, 44 samodzielnych placówek duszpasterskich i liczyła około 120 tysięcy wiernych. Za rządów bp. E. O’Rourke’a w latach 1926–1938 powołano 6 nowych parafii, wybudowano 13 nowych kościołów i 2 kaplice. W dniach 10–12 XII 1935 roku odbył się i Synod Gdański w katedrze oliwskiej. 13 VI 1938 bp E. O’Rourke został zmuszony przez nazistów do rezygnacji z urzędu, wskutek sporu o rozszerzenie sieci polskich parafii na terenie II WMG. Na jego miejsce mianowano ks. Carla Marię Spletta, ówczesnego proboszcza katedry w Oliwie. Podczas II wojny światowej zamordowanych zostało 11 kapłanów gdańskich, w tym 7 Polaków, a zniszczeniu uległa większość gdańskich świątyń. Po roku 1945 granice diecezji nie uległy zmianie. 1 IX 1946 na terenie diecezji było 237 tysięcy wiernych, w tym 15 tysięcy katolików narodowości niemieckiej, wśród których pracowało 81 księży, 69 Polaków i 12 Niemców. W roku 1946, po aresztowaniu przez władze polskie, odbył się proces pokazowy bp. C.M. Spletta, skazanego na 8 lat więzienia. 15 VIII 1945 roku administratorem apostolskim diecezji gdańskiej i chełmińskiej został ks. infułat Andrzej Wronka. 26 I 1951 został on usunięty z Gdańska i decyzją władz na jego miejsce wybrany został jako wikariusz kapitulny ks. Jan Cymanowski. W 1956 roku przywrócono do kultu część kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP), rok później poświęcono świątynię i przywrócono ją w całości do kultu religijnego. 8 I 1956 nastąpiło przejęcie diecezji gdańskiej przez bp. Edmunda Nowickiego jako koadiutora sedi datus. Zwolniony z więzienia bp C.M. Splett pod koniec 1956 roku wyjechał do Niemiec. 27 X 1957 decyzją bp. E. Nowickiego utworzono biskupie Seminarium Duchowne w Oliwie ( Gdańskie Seminarium Duchowne). W 1960 roku miało miejsce pierwsze nawiedzenie diecezji przez obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w jego kopii objeżdżającej Polskę. Po śmierci C.M. Spletta (5 III 1964) Stolica Apostolska 7 III 1964 mianowała bp. E. Nowickiego biskupem gdańskim. 20 XI 1965 Watykan nadał kościołowi NMP tytuł bazyliki mniejszej. 2 XII 1971, po śmierci bp. E. Nowickiego, nowym ordynariuszem diecezji został dotychczasowy sufragan gdański bp Lech Kaczmarek. W 1973 roku miał miejsce II Synod Gdański w katedrze oliwskiej. W 1976 roku nadano katedrze w Oliwie tytuł bazyliki mniejszej. W 1976 wznowiono działalność biskupiego sądu w Gdańsku, w 1978 ustanowiono Kapitułę Katedralną Gdańska. 31 XII 1984 roku, po śmierci bp. L. Kaczmarka, ordynariuszem gdańskim został bp Tadeusz Gocłowski. W 1986 roku kościół NMP (bazylika) został ustanowiony konkatedrą. W dniach 10–11 VI 1987 teren diecezji odwiedził papież Jan Paweł II ( papież Jan Paweł II w Gdańsku), w trakcie jego wizyty odbyła się koronacja obrazu Matki Boskiej Trąbkowskiej podczas mszy dla ludzi pracy na Zaspie. W 1991 tytuł bazyliki mniejszej nadano kościołowi św. Brygidy z okazji 600-lecia kanonizacji św. Brygidy. 25 III 1992 roku bullą papieską Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus diecezja gdańska została podniesiona do rangi archidiecezji. Zob. też metropolia gdańska.
1926–1938 | Eduard O’Rourke ( administratura apostolska II WMG) |
1938–1964 | Carl Maria Splett (od 1956 w Niemczech) |
1964–1971 | Edmund Nowicki |
1971–1984 | Lech Kaczmarek |
1984–1992 | Tadeusz Gocłowski |