MORSKA GRUPA OPERACYJNA

'''MORSKA GRUPA OPERACYJNA''', jedna z grup operacyjnych, jakie od jesieni 1944 roku były powoływane początkowo przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, następnie Ministerstwo Przemysłu. Grupy przejmowały i organizowały przemysł natychmiast po przejściu frontu. Funkcjonowanie grup oparte było na dyscyplinie wojskowej i niezależne od aparatu państwowego. Zasady działania na Ziemiach Odzyskanych określała instrukcja kierownictwa grup operacyjnych Ministerstwa Przemysłu o pracy na terenach poza granicami z roku 1939, wydana w Lublinie na początku 1945 roku. Werbowano ludzi z różnych środowisk administracyjnych, technicznych i gospodarczych. Nabór do MGO zaczął się w lutym 1945 z grup działających na Lubelszczyźnie. Siedzibą centrali stała się 13 III 1945 Bydgoszcz. Przedstawiciele grup mieli przejmować nie tylko obiekty przemysłowe, lecz także zakłady rzemieślnicze, przedsiębiorstwa handlowe, usługowe, magazyny, składy. Działanie MGO objęło powiaty: kwidzyński, sztumski, elbląski, gdański oraz miasta wydzielone: Gdańsk, Sopot, Gdynię, Elbląg. Do MGO przydzielono 37-osobową straż portową, zorganizowaną na terenie Warszawy. Podobną 34-osobową straż zorganizowano w Płocku. Formalnoprawna przynależność mienia portowego, przemysłu okrętowego i przetwórstwa rybnego na terenach działań wojennych, objętych wojskową administracją armii radzieckiej, była nierozwiązana. Wiosną 1945 roku nie zapadły jeszcze postanowienia międzynarodowe dotyczące granic Polski. Mieniem znajdującym się na Ziemiach Odzyskanych dysponowała Armia Czerwona. Wszystkie większe zakłady przemysłowe były obsadzone przez radzieckie brygady demontażowe. Na przykład po dotarciu przedstawicieli MGO do Stoczni Gdańskiej zastano ponad 200 urządzeń gotowych do wywiezienia. Po negocjacjach większość urządzeń ustawiono z powrotem na stanowiskach pracy. Dopiero 10 V 1945 w Moskwie minister przemysłu i handlu Hilary Minc ustalił z Państwowym Komitetem Obrony ZSRR, że 30% urządzeń [[STOCZNIA GDAŃSKA | Stoczni Gdańskiej]] przejmą Polacy, a 70% ZSRR). Dźwigi pływające i doki podzielono po połowie, obrabiarki, dźwigi lądowe i inne urządzenia według klucza: 1/3 dla Polski, 2/3 dla ZSRR. Licząca 12 osób MGO dotarła do Gdańska w nocy z 27 na 28 marca, gdy we wschodnich rejonach Gdańska i na [[STOGI | Stogach]] trwały jeszcze walki. Siedzibę obrano w pobliżu [[POLITECHNIKA GDAŃSKA | Politechniki Gdańskiej]], przy ob. ul. Do Studzienki. Kierownikiem MGO w Gdańsku był [[SZEDROWICZ WŁADYSŁAW | kpt. Władysław Szedrowicz]], oficer I Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, absolwent Politechniki Lwowskiej, a szefem grupy stoczniowej [[URBANOWICZ WITOLD JAN | Witold Urbanowicz]]. Później dołączyli inżynierowie okrętowcy, m.in. [[CZARNOWSKI WACŁAW | Wacław Czarnowski]], Mieczysław Filipowicz, Henryk Giełdzik, Olgierd Jabłoński, Kazimierz Juchniewicz-Leski, Jan Morze, Andrzej Stołłągiewicz, Bronisław Raciniewski. MGO w miastach Wybrzeża Gdańskiego, z podległymi jej ekipami, rozrosła się do około 600 osób. Po umocnieniu się władzy administracyjnej, kpt. Alfred Wiślicki, pełnomocnik grup operacyjnych Ministerstwa Przemysłu polecił kierownictwu MGO w Gdańsku 30 IV 1945 zakończyć pracę grupy, a jej funkcje przekazać Wojewódzkiemu Wydziałowi Przemysłowemu i wydziałom przemysłowym Gdańska i Gdyni oraz właściwym departamentom i centralnym zarządom Ministerstwa Przemysłu. Władysław Szedrowicz został delegatem Ministerstwa Przemysłu przy wojewodzie w Gdańsku, następnie kierownikiem [[BIURO ODBUDOWY PORTÓW | Biura Odbudowy Portów]] w Gdańsku. Pracownicy grup przeszli do organizujących się zjednoczeń i przedsiębiorstw gospodarki morskiej. {{author: JMY}} [[Category: Encyklopedia]]