FLORJAŃSKI-KOHMAN WŁADYSŁAW, profesor Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 11:36, 5 lip 2024

Władysław i Tadeusz Floriańscy, 1912

WŁADYSŁAW MARIAN FLORJAŃSKI-KOHMAN (8 IX 1880 Brzeżany (dawne województwo tarnopolskie, obecnie Ukraina) – 21 VII 1952 Gdańsk), konstruktor, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Władysława Floriana Kohmanna (4 V 1854 Lwów – 11 IX 1911 Lwów), śpiewaka i reżysera operowego, występującego pod pseudonimem Florjański, i Józefy z domu Kienzler (zm. 1940), brat Tadeusza Oliviera (21 X 1884 Lwów – 31 III 1951 Gdańsk) i Antoniego Kohmanna (1879–1944), tenora operowego i pedagoga.

W 1899 zdał maturę w Pradze, na tamtejszej politechnice rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn. W 1902, w połowie studiów, zdał pierwszy egzamin państwowy i odbył roczna praktykę w praskiej Fabryce Maszyn i Wagonów F. Ringhoffera. Od 1904 kontynuował studia z roczną przerwą (1906–1907) na wyjazd z ojcem (trasa koncertowa) do USA. Od 1907 studiował głównie zagadnienia lotnictwa i konstrukcji silników samochodowych. Od 1908 inżynier, od tego roku w Pradze studiował także malarstwo w Wyższej Szkole Przemysłu Artystycznego (Vysoká škola uměleckoprůmyslová v Praze). W 1910 magistrat Lwowa powołał go na stanowisko inspektora technicznego i artystycznego Teatru Miejskiego, gdzie zajmował się scenografią i projektowaniem kostiumów. W latach 1912–1914 praktykował w zakładach lotniczych w Berlinie, Pardubicach i Wiedniu. W 1913 razem z bratem Tadeuszem Olivierem otrzymał pierwszą nagrodę za model szybowca. W 1914 ukończyli budowę samolotu wzorowanego na konstrukcji Farman IV, który po wybuchu I wojny światowej skonfiskowali Austriacy, następnie przejęli Rosjanie, używając go do lotów zwiadowczych.

W latach 1915–1919 asystent Katedry Budowy Maszyn Kolejowych Politechniki Lwowskiej. W 1917 zrekonstruował instalacje maszynowe Teatru Miejskiego we Lwowie. Do 1918 wykonał 27 projektów młynów, siedem tartaków i dwie gorzelnie. W 1919, będąc kierownikiem Motowagonów Pancernych, zaprojektował dwa wagony opancerzone, wyposażone w karabiny maszynowe, które wykorzystywano podczas obrony oblężonego Lwowa. W latach 1921–1927 prowadził zajęcia z maszynoznawstwa ogólnego i młynarstwa zbożowego na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, zaś w tamtejszej Państwowej Szkole Technicznej uczył rysunku technicznego, termodynamiki i części maszyn. Podczas II wojny światowej od maja 1940 do czerwca 1941 pracował w Katedrze Pomp i Silników Wodnych na Politechnice Lwowskiej, do końca czerwca 1944 w Państwowej Szkole Technicznej i jeszcze w tym samym roku przeniósł się do Białego Dunajca, gdzie realizował swój projekt turbiny wodnej o mocy 140 KM.

Po przybyciu do Gdańska, od października 1945 pracował na PG na stanowisku profesora, dekretem prezydenckim z 24 VII 1946 został profesorem nadzwyczajnym (tytularnym). Zorganizował Katedrę Rysunku Technicznego na Wydziale Mechanicznym, która obsługiwała także wydziały Elektryczny i Budowy Okrętów, w 1949 przeniesiony na Wydział Chemiczny, objął Katedrę Maszynoznawstwa Ogólnego i Chemicznego. Pod jego kierownictwem uruchomiono Laboratorium Maszyn Chemicznych, służące do ćwiczeń z inżynierii chemicznej i pomiarów maszynowych. Autor 60 obrazów olejnych i akwarel oraz 15 drzeworytów, które wystawiał w Krakowie (1938), Lwowie (1940), Moskwie, Kijowie i Charkowie (1941), w okresie lwowskim był także scenografem Teatru Miejskiego. Od 1925 żonaty z artystką operową Marią (1888–1942), córką Stanisława Hierowskiego (1855–1917), aktora, i poślubionej 7 X 1887 we Lwowie Izabeli z domu Piller. Ojciec Tadeusza (4 X 1925 – 16 X 2013 Gdańsk). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. JMY







Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Gill Edward, Wstęp do życiorysu profesora Władysława Florjańskiego, „Z Historii Politechniki Gdańskiej”, nr 2, 1994, s. 15–21. Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 183.