BISTA HENRYK, aktor, reżyser
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File: Henryk_Bista.jpeg |thumb| Henryk Bista (z lewej), Andrzej Szaciłło i [[MICHALSKI STANISŁAW, aktor | Stanisław Michalski]] w sztuce ''Własną drogą'', Teatr Wybrzeże]] | [[File: Henryk_Bista.jpeg |thumb| Henryk Bista (z lewej), Andrzej Szaciłło i [[MICHALSKI STANISŁAW, aktor | Stanisław Michalski]] w sztuce ''Własną drogą'', Teatr Wybrzeże]] | ||
[[File: Bista_Henryk.jpeg |thumb| Henryk Bista i [[WINIARSKA HALINA, aktorka | Halina Winiarska]] w sztuce ''Mur'', Teatr Wybrzeże, 1975]] | [[File: Bista_Henryk.jpeg |thumb| Henryk Bista i [[WINIARSKA HALINA, aktorka | Halina Winiarska]] w sztuce ''Mur'', Teatr Wybrzeże, 1975]] | ||
| + | [[File: Henryk_Bista_1977.jpg |thumb| Henryk Bista (z lewej) jako laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za rok 1976]] | ||
'''HENRYK BISTA''' (12 III 1934 Kochłowice (obecnie dzielnica Rudy Śląskiej) – 9 X 1997 Warszawa), aktor, reżyser, pedagog. | '''HENRYK BISTA''' (12 III 1934 Kochłowice (obecnie dzielnica Rudy Śląskiej) – 9 X 1997 Warszawa), aktor, reżyser, pedagog. | ||
Syn urzędnika Mikołaja, młodszy brat Stanisława (1929–1985), od 1953 księdza katolickiego, doktora teologii i prałata. Studiował początkowo mechanikę na politechnice w Gliwicach, następnie architekturę w Krakowie, w 1958 ukończył Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. W latach 1958–1960 pracował w teatrze Ateneum w Warszawie, 1960–1962 w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie, od 1962 w [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrze Wybrzeże]], w latach 1990–1997 w Teatrze Współczesnym w Warszawie. W okresie 1970–1988 uczył zadań aktorskich, piosenki i wiersza w Studiu Wokalno-Aktorskim przy Teatrze Muzycznym w Gdyni. Zagrał około 350 ról teatralnych i filmowych. Doskonale rysował. <br/><br/> | Syn urzędnika Mikołaja, młodszy brat Stanisława (1929–1985), od 1953 księdza katolickiego, doktora teologii i prałata. Studiował początkowo mechanikę na politechnice w Gliwicach, następnie architekturę w Krakowie, w 1958 ukończył Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. W latach 1958–1960 pracował w teatrze Ateneum w Warszawie, 1960–1962 w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie, od 1962 w [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrze Wybrzeże]], w latach 1990–1997 w Teatrze Współczesnym w Warszawie. W okresie 1970–1988 uczył zadań aktorskich, piosenki i wiersza w Studiu Wokalno-Aktorskim przy Teatrze Muzycznym w Gdyni. Zagrał około 350 ról teatralnych i filmowych. Doskonale rysował. <br/><br/> | ||
W Teatrze Wybrzeże zagrał 84 role, stworzył wiele pierwszoplanowych i wybitnych kreacji aktorskich. W latach 70. i 80. XX wieku należał do liderów zespołu. Jego gra aktorska odznaczała się precyzją i dopracowaniem szczegółów, a charakterystyczny chód drobnymi kroczkami przeszedł do historii teatru. W Teatrze Wybrzeże debiutował rolą Leona w ''Śnie srebrnym Salomei'' Juliusza Słowackiego w reżyserii [[GOLIŃSKI JERZY, aktor, reżyser, wykładowca | Jerzego Golińskiego]]. Był aktorem drugiego planu. Przełomowa w karierze aktorskiej stała się rola Łazarza w [[TRAGEDIA O BOGACZU I ŁAZARZU, dramat | ''Tragedii o bogaczu i Łazarzu'']] z 1969. Najwybitniejsze kreacje aktorskie stworzył w spektaklach [[HEBANOWSKI-DOBROGOYSKI STANISŁAW, reżyser, pisarz, patron gdańskiej ulicy | Stanisława Hebanowskiego-Dobrogoyskiego]], [[OKOPIŃSKI MAREK, aktor, reżyser, dyrektor teatrów | Marka Okopińskiego]], [[MAJOR RYSZARD, reżyser, teatrolog, aktor | Ryszarda Majora]], [[BABICKI KRZYSZTOF, reżyser | Krzysztofa Babickiego]], Kazimierza Kutza oraz [[AFANASJEW JERZY, reżyser, poeta, pisarz | Jerzego Afanasjewa]] (w teatrach telewizji).<br/><br/> | W Teatrze Wybrzeże zagrał 84 role, stworzył wiele pierwszoplanowych i wybitnych kreacji aktorskich. W latach 70. i 80. XX wieku należał do liderów zespołu. Jego gra aktorska odznaczała się precyzją i dopracowaniem szczegółów, a charakterystyczny chód drobnymi kroczkami przeszedł do historii teatru. W Teatrze Wybrzeże debiutował rolą Leona w ''Śnie srebrnym Salomei'' Juliusza Słowackiego w reżyserii [[GOLIŃSKI JERZY, aktor, reżyser, wykładowca | Jerzego Golińskiego]]. Był aktorem drugiego planu. Przełomowa w karierze aktorskiej stała się rola Łazarza w [[TRAGEDIA O BOGACZU I ŁAZARZU, dramat | ''Tragedii o bogaczu i Łazarzu'']] z 1969. Najwybitniejsze kreacje aktorskie stworzył w spektaklach [[HEBANOWSKI-DOBROGOYSKI STANISŁAW, reżyser, pisarz, patron gdańskiej ulicy | Stanisława Hebanowskiego-Dobrogoyskiego]], [[OKOPIŃSKI MAREK, aktor, reżyser, dyrektor teatrów | Marka Okopińskiego]], [[MAJOR RYSZARD, reżyser, teatrolog, aktor | Ryszarda Majora]], [[BABICKI KRZYSZTOF, reżyser | Krzysztofa Babickiego]], Kazimierza Kutza oraz [[AFANASJEW JERZY, reżyser, poeta, pisarz | Jerzego Afanasjewa]] (w teatrach telewizji).<br/><br/> | ||
| − | Aktor wszechstronny, z etykietą „aktora demonicznego”, doskonale czuł się w repertuarze komediowym czy liryczno-groteskowym i śpiewanym. Wachlarz ról pierwszoplanowych i kreacje aktorskie otwiera Adwokat o lucyferycznej proweniencji (''Maleńka Alicja''), następnie | + | Aktor wszechstronny, z etykietą „aktora demonicznego”, doskonale czuł się w repertuarze komediowym czy liryczno-groteskowym i śpiewanym. Wachlarz ról pierwszoplanowych i kreacje aktorskie otwiera Adwokat o lucyferycznej proweniencji (''Maleńka Alicja''), następnie m.in. Lucyfer (''Tragedia człowieka''), Robespierre (''Thermidor''), Milosz – „wódz” (''Cmentarzyska samochodów''), Jagon – uosobienie zła (w ''Otellu''), Lucyfer – smutny szatan (w ''Samuelu Zborowskim''), Gorgoniusz – umęczony mitoman i kabotyn (z ''Cyganerii Warszawskiej''), Gospodarz – „piękny Polak, choć mitoman” (z ''Wesela''), Joachim Baltazar – wieczny rewolucjonista (''Sonata Belzebuba''), kontrowersyjny i lodowaty Konrad (''Dziady''), Robespierre (''Sprawa Dantona''). Rozdarty wewnętrznie tytułowy szekspirowski Makbet kończy sezony u Hebanowskiego. Bista zagrał żałosnego Scurvy’ego (''Szewcy''), potem u Majora i Babickiego wcielał się w czułego i szlachetnego Grzegorza (''Kordian''), figurę o „mentalności zmąconej” – Pijaka (''Ślub''), intelektualistę Profesora (''Operetka''), pragmatyka i neurastenika Jermołaja Łopachina (''Wiśniowy sad''), smutnego i strąconego anioła Masynissę (''Irydion''), ostentacyjnego impertynenta Brechta (''Opowieści Hollywoodu''), przebiegłego politycznie gracza Octavia Picolominiego (''Wallenstein''), Bartodzieja, kata i ofiarę w jednej osobie (''Portret''). Ostatnią rolą w Teatrze Wybrzeże był ironiczny i groteskowy służalec dumą podszyty Gotorpow (''Lenin'') z 1989. <br/><br/> |
| − | W 1990 wyjechał do Warszawy, chcąc być bliżej filmu. Stał się mistrzem epizodu i ról drugoplanowych – zagrał ich około 140, | + | W 1990 wyjechał do Warszawy, chcąc być bliżej filmu. Stał się mistrzem epizodu i ról drugoplanowych – zagrał ich około 140, m.in. Senatora w ''Lawie'' Tadeusza Konwickiego i jednorękiego Żyda w ''Liście Schindlera'' w reżyserii Stevena Spielberga. W teatrze telewizji wyczarował 103 postaci. Zagrał Hitlera w serialu telewizyjnym (''Przed burzą'') – ta rola należała do jego mistrzowskich osiągnięć – oraz Brechta w ''Opowieściach Hollywoodu''. Współpracował jako reżyser z Urszulą Modrzewską-Bistą (żoną) przy realizacji ''Igraszek z diabłem'' Jana Drdy (Teatr Muzyczny w Gdyni, 1982) oraz przy ''Ślubach panieńskich'' Aleksandra Fredry, gdzie grał Radosta (Teatr Wybrzeże, 1987).<br/><br/> |
| − | Odznaczony | + | Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984). Laureat Nagrody Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1977), w 1976 przyznano mu Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska. W latach 1969, 1975, 1977, 1983 i 1988 nagradzany na Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu, w 1981 otrzymał nagrodą specjalną redakcji "Nowości" za rolę Robespierre'a w ''Sprawie Dantona'', w 1987 Nagrodę Artystyczną [[GDAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki]]. Na XV Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni uhonorowany za drugoplanową rolę Senatora w ''Lawie'' Tadeusza Konwickiego (1990). W 1989 otrzymał od widzów, czytelników i krytyków „Złoty Ekran” za role w widowiskach Teatru Telewizji.<br/><br/> |
Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie. W 2006 jego ekshumowane szczątki spoczęły obok żony na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku. W październiku 2005 na ścianie rodzinnego domu przy ul. Radoszowskiej 167 w Kochłowicach odsłonięto tablicę pamiątkową Henryka i Stanisława Bistów. {{author: HD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie. W 2006 jego ekshumowane szczątki spoczęły obok żony na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku. W październiku 2005 na ścianie rodzinnego domu przy ul. Radoszowskiej 167 w Kochłowicach odsłonięto tablicę pamiątkową Henryka i Stanisława Bistów. {{author: HD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:53, 18 maj 2024
HENRYK BISTA (12 III 1934 Kochłowice (obecnie dzielnica Rudy Śląskiej) – 9 X 1997 Warszawa), aktor, reżyser, pedagog.
Syn urzędnika Mikołaja, młodszy brat Stanisława (1929–1985), od 1953 księdza katolickiego, doktora teologii i prałata. Studiował początkowo mechanikę na politechnice w Gliwicach, następnie architekturę w Krakowie, w 1958 ukończył Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. W latach 1958–1960 pracował w teatrze Ateneum w Warszawie, 1960–1962 w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie, od 1962 w Teatrze Wybrzeże, w latach 1990–1997 w Teatrze Współczesnym w Warszawie. W okresie 1970–1988 uczył zadań aktorskich, piosenki i wiersza w Studiu Wokalno-Aktorskim przy Teatrze Muzycznym w Gdyni. Zagrał około 350 ról teatralnych i filmowych. Doskonale rysował.
W Teatrze Wybrzeże zagrał 84 role, stworzył wiele pierwszoplanowych i wybitnych kreacji aktorskich. W latach 70. i 80. XX wieku należał do liderów zespołu. Jego gra aktorska odznaczała się precyzją i dopracowaniem szczegółów, a charakterystyczny chód drobnymi kroczkami przeszedł do historii teatru. W Teatrze Wybrzeże debiutował rolą Leona w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w reżyserii Jerzego Golińskiego. Był aktorem drugiego planu. Przełomowa w karierze aktorskiej stała się rola Łazarza w Tragedii o bogaczu i Łazarzu z 1969. Najwybitniejsze kreacje aktorskie stworzył w spektaklach Stanisława Hebanowskiego-Dobrogoyskiego, Marka Okopińskiego, Ryszarda Majora, Krzysztofa Babickiego, Kazimierza Kutza oraz Jerzego Afanasjewa (w teatrach telewizji).
Aktor wszechstronny, z etykietą „aktora demonicznego”, doskonale czuł się w repertuarze komediowym czy liryczno-groteskowym i śpiewanym. Wachlarz ról pierwszoplanowych i kreacje aktorskie otwiera Adwokat o lucyferycznej proweniencji (Maleńka Alicja), następnie m.in. Lucyfer (Tragedia człowieka), Robespierre (Thermidor), Milosz – „wódz” (Cmentarzyska samochodów), Jagon – uosobienie zła (w Otellu), Lucyfer – smutny szatan (w Samuelu Zborowskim), Gorgoniusz – umęczony mitoman i kabotyn (z Cyganerii Warszawskiej), Gospodarz – „piękny Polak, choć mitoman” (z Wesela), Joachim Baltazar – wieczny rewolucjonista (Sonata Belzebuba), kontrowersyjny i lodowaty Konrad (Dziady), Robespierre (Sprawa Dantona). Rozdarty wewnętrznie tytułowy szekspirowski Makbet kończy sezony u Hebanowskiego. Bista zagrał żałosnego Scurvy’ego (Szewcy), potem u Majora i Babickiego wcielał się w czułego i szlachetnego Grzegorza (Kordian), figurę o „mentalności zmąconej” – Pijaka (Ślub), intelektualistę Profesora (Operetka), pragmatyka i neurastenika Jermołaja Łopachina (Wiśniowy sad), smutnego i strąconego anioła Masynissę (Irydion), ostentacyjnego impertynenta Brechta (Opowieści Hollywoodu), przebiegłego politycznie gracza Octavia Picolominiego (Wallenstein), Bartodzieja, kata i ofiarę w jednej osobie (Portret). Ostatnią rolą w Teatrze Wybrzeże był ironiczny i groteskowy służalec dumą podszyty Gotorpow (Lenin) z 1989.
W 1990 wyjechał do Warszawy, chcąc być bliżej filmu. Stał się mistrzem epizodu i ról drugoplanowych – zagrał ich około 140, m.in. Senatora w Lawie Tadeusza Konwickiego i jednorękiego Żyda w Liście Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga. W teatrze telewizji wyczarował 103 postaci. Zagrał Hitlera w serialu telewizyjnym (Przed burzą) – ta rola należała do jego mistrzowskich osiągnięć – oraz Brechta w Opowieściach Hollywoodu. Współpracował jako reżyser z Urszulą Modrzewską-Bistą (żoną) przy realizacji Igraszek z diabłem Jana Drdy (Teatr Muzyczny w Gdyni, 1982) oraz przy Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry, gdzie grał Radosta (Teatr Wybrzeże, 1987).
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984). Laureat Nagrody Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1977), w 1976 przyznano mu Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska. W latach 1969, 1975, 1977, 1983 i 1988 nagradzany na Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu, w 1981 otrzymał nagrodą specjalną redakcji "Nowości" za rolę Robespierre'a w Sprawie Dantona, w 1987 Nagrodę Artystyczną Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. Na XV Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni uhonorowany za drugoplanową rolę Senatora w Lawie Tadeusza Konwickiego (1990). W 1989 otrzymał od widzów, czytelników i krytyków „Złoty Ekran” za role w widowiskach Teatru Telewizji.
Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie. W 2006 jego ekshumowane szczątki spoczęły obok żony na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku. W październiku 2005 na ścianie rodzinnego domu przy ul. Radoszowskiej 167 w Kochłowicach odsłonięto tablicę pamiątkową Henryka i Stanisława Bistów.
