GAJDA ANDRZEJ, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku

Wersja z 09:02, 1 paź 2022

ANDRZEJ GAJDA (12 XI 1920 Wojnicz, województwo małopolskie – 2 X 1992 Gdańsk), lekarz ze specjalizacją I stopnia z epidemiologii (1952) i II stopnia w zakresie chorób zakaźnych (1959), profesor Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Urodził i wychował się w rodzinie robotniczej. Uczęszczał do gimnazjum w Zakopanem. Po wybuchu II wojny światowej pracował fizycznie w kamieniołomach w Kuźnicach i Zakopanem. W 1944 podjął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu im. Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie. Na czwartym roku studiów przeniósł się do Gdańska, gdzie ukończył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Lekarskiej (od 1950 AMG). W 1951 otrzymał dyplom lekarza medycyny.

Po uzyskaniu absolutorium rozpoczął pracę w Klinice Chorób Zakaźnych AMG, gdzie przeszedł wszystkie szczeble kariery naukowej. W 1952 ukończył specjalizację I stopnia z epidemiologii. W 1955, podczas trwającej w Gdańsku epidemii duru brzusznego, był delegatem AMG do Rady Sanitarnej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Brał udział w zwalczaniu epidemii ospy i jej ognisk w Polsce w 1953 (za co otrzymał pisemne podziękowanie od ówczesnego Ministra Zdrowia Polski Jerzego Sztachelskiego), epidemii ospy we Wrocławiu w latach 1962–1963 (za co otrzymał Złoty Krzyż Zasługi) oraz w 1965 w Bułgarii (za co otrzymał pisemne podziękowanie od Ministra Zdrowia Bułgarii).

W 1959 ukończył specjalizację II stopnia w zakresie chorób zakaźnych. Od tego roku doktor, w oparciu o rozprawę Obraz białej krwi w błonicy ze szczególnym uwzględnieniem obecności komórek kwasochłonnych (promotor prof. Wiktor Bincer). W latach 1959–1972 prowadził, jedną z pierwszych w Polsce, poradnię dla chorych po wirusowym zapaleniu wątroby. Od 1971, na podstawie dorobku i rozprawy Następstwa wirusowego zapalenia wątroby w świetle materiału przychodni przyklinicznej (druk 1970) doktor habilitowany, od 1972 docent. Od 1 VII 1974 do 1987 był kierownikiem Kliniki Chorób Zakaźnych AMG. Od 1981 profesor nadzwyczajny (tytularny). Był między innymi rzecznikiem dyscyplinarnym do spraw studentów, członkiem Komisji Programowej przy Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego. Od 30 IX 1987, z powodu zaawansowanej choroby wieńcowej serca, przeszedł na emeryturę.

Prowadził zajęcia z zakresu chorób zakaźnych i pasożytniczych na Wydziale Lekarskim i Oddziale Stomatologicznym AMG oraz jej filii w Bydgoszczy. Zajmował się tematyką kliniki i immunopatogenezy wirusowego zapalenia wątroby, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, chorób zakaźnych, takich jak np. leptospiroza, bruceloza, malaria, błonica, grypa oraz wścieklizna. Interesowały go również epidemie. Był autorem między innymi: rozdziału Choroby zakaźne w skrypcie Choroby wewnętrzne (pod redakcją Władysława Wermuta, Gdańsk 1978), trzech rozdziałów w podręczniku dla studentów medycyny Choroby zakaźne i inwazyjne (pod redakcją Bertolda Kassura, pierwsze wydanie: Warszawa 1974) oraz trzech rozdziałów w Vademecum terapii (pod redakcją Włodzimierza Brühla, Warszawa 1975).

W 1978 został wybrany w skład Rady Naukowej Międzynarodowej Federacji do spraw Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni (od 1972), Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, przez dwie kadencje przewodniczył oddziałowi gdańsko-koszalińskiemu tego Towarzystwa. Wieloletni członek Zarządu Głównego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, w latach 1978–1991 przewodniczącym jego Zarządu Głównego. Należał także do Krajowego Zespołu Konsultacyjnego do spraw Chorób Zakaźnych, był konsultantem w tym zakresie dla ówczesnych województw słupskiego i elbląskiego.

Oprócz Złotego Krzyża Zasługi odznaczony był także Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1982) i odznaką „Za Zasługi dla Rozwoju Województwa Słupskiego” (1980). W 1978 nadano mu tytuł honorowego członka Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Otrzymał też dyplom Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za wkład pracy i zasługi w zwalczaniu chorób zakaźnych (1984).

Pochowany 8 X 1992 na cmentarzu św. Franciszka na Siedlcach. SeKo PP

Bibliografia:
Ratajowa Helena, Spis prac prof. dr. Andrzeja Gajdy, „Annales Academiae Gedanensis”, t. 23, 1993, s. 349–354.
Sieńkowski Eugeniusz, Dzieje Akademii Medycznej w Gdańsku (1945–1995), Gdańsk 1995, s. 77, 137, 138.
Zielińska Władysława, Janina Ellert-Żygadłowska, Andrzej Gajda (1920–1992) profesor nadzwyczajny, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Instytutu Chorób Wewnętrznych AM w Gdańsku, „Annales Academiae Gedanensis”, 25, 1995, Suplement 4, s. 67–69.
Zielińska Władysława, Janina Ellert-Żygadłowska, Andrzej Gajda (1920–1992) Profesor nadzwyczajny, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Instytutu Chorób Wewnętrznych AM w Gdańsku w latach 1974–1987, „Annales Academiae Gedanensis”, t. 23, 1993, s. 347–348.