PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA W GDAŃSKU

Aktualna wersja na dzień 08:49, 6 lut 2024

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Gdańsku

PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA W GDAŃSKU (PBW, od 1 IX 2022 Pomorska Biblioteka Pedagogiczna), od 2 VI 1976 im. Gdańskiej Macierzy Szkolnej, Gdańsk–Wrzeszcz, al. Hallera 14, z siedzibą w byłym budynku szkoły w Nowych Szkotach z 1907, w części będącej niegdyś szkołą dla dziewcząt. Organem prowadzącym jest Samorząd Województwa Pomorskiego, który finansuje jej działalność poprzez Pomorskiego Kuratora Oświaty, sprawującego także nadzór merytoryczny nad instytucją. Do 1990 instytucja podlegała władzom wojewódzkim (od 1951 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, od 1973 wojewoda gdański).

Powstała w czerwcu 1946 staraniem wizytatora bibliotek Gdańskiego Kuratorium Okręgu Szkolnego Kazimierza Jasiulańca jako Okręgowa Biblioteka Pedagogiczna, z siedzibą w Sopocie przy ul. Skłodowskiej-Curie 10/12. Pierwszy księgozbiór (854 woluminów) pochodził ze zbiorów K. Jasiulańca oraz darów osób prywatnych. Otwarta na początku września 1946. Status Biblioteki Wojewódzkiej Pedagogicznej uzyskała 21 V 1951, zobligowana do zorganizowania pedagogicznych bibliotek powiatowych (1951 powstały w: Kościerzynie, Kwidzynie, Lęborku, Starogardzie Gdańskim, Tczewie i Elblągu) oraz opieki merytorycznej nad nimi. W tym celu utworzono Wydział Bibliotek Terenowych (organizator i pierwszy kierownik: Maria Szelągowska). Później pod opiekę trafiły biblioteki terenowe w: Gdyni, Kartuzach, Malborku, Pruszczu Gdańskim, Sztumie, Wejherowie, Nowym Dworze Gdańskim, Pucku, Sopocie. Po zmianach w podziale administracyjnym kraju w 1975 pozostało ich dziewięć, działały jako filie PBW w Gdańsku: Gdynia, Sopot, Tczew, Wejherowo, Puck, Starogard Gdański, Kościerzyna, Kartuzy i Pruszcz Gdański. Wydział Bibliotek Terenowych działał do 1990, kiedy to filie stały się integralną częścią biblioteki centralnej, a bezpośredni nadzór nad nimi objęła dyrekcja PBW.

W 1952 przeniesiona z Sopotu do Wrzeszcza, do lokalu przy ul. Waryńskiego. Ze względu na powiększające się zbiory w 1956 PBW przeniesiono do budynku zarządzanego przez Kuratorium Oświaty przy ul. Wały Jagiellońskie 24 (naprzeciw Nowego Ratusza), w 1973 przeniesiona do większego powierzchniowo budynku zbudowanego w 1908 dla celów szkolnych, zajmowanego wcześniej przez Szkołę Podstawową nr 28 przy ul. Marksa 14 (obecnie al. Hallera) we Wrzeszczu. Poszerzenie zadań WBP spowodowało zmiany w strukturze placówki. W 1952 z inicjatywy Lucylli Goryszewskiej-Pisarskiej powstał Wydział Informacyjno-Bibliograficzny, z zadaniem gromadzenia i opracowywania materiałów bibliograficznych dla kształcących się nauczycieli i studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej. W 1958 powołano Wydział Udostępniania (w 1964 podzielony na wypożyczalnię i czytelnię), w 1963 zorganizowany przez Barbarę Mielczarek Wydział Instrukcyjno-Metodyczny, z zadaniem pomocy nauczycielom i bibliotekarzom szkolnym w sprawach merytorycznych (zamknięty w 1975, w związku z reorganizacją doradztwa metodycznego), w 1967 wydziały: Gromadzenia (głównie zakup i ewidencja zbiorów) i Opracowania Księgozbioru (klasyfikowanie i katalogowanie księgozbioru). Po 1970 z inicjatywy B. Mielczarek powstał Wydział Zbiorów Specjalnych, gromadzący zbiory audiowizualne i specjalne (między innymi fotografie, kroniki szkolne, świadectwa szkolne, dyplomy, legitymacje), z którego w 1990 zostały wyodrębnione: Wydział Zbiorów Audiowizualnych oraz Wydział Muzealny ze zbiorami, które pozwoliły otworzyć w 2001 w siedzibie PBW Muzeum Oświaty Pomorskiej i Regionalną Izbę Edukacyjną.

W 1993 decyzją Kuratorium Oświaty w Gdańsku PBW została włączona do nowej placówki oświatowej: Centrum Edukacji Nauczycieli (CEN), a ówczesna dyrektor PBW – dr Maria Etmańska – została wicedyrektorem CEN do spraw PBW. W 1999 PBW wyłączono ze struktury CEN i przywrócono jej pełną samodzielność organizacyjną. Od 1999 do PBW dołączono nowe filie z siedzibami w: Chojnicach, Kwidzynie, Nowym Dworze Gdańskim, Sztumie i Malborku, a w trzy lata później ze struktur wyłączono filię w Kartuzach. W 2003 reaktywowano Wydział Instrukcyjno-Metodyczny.

Od 2005 wydaje czasopismo „Exempli Gratia”, a w 2006 otwarto Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej, od listopada 2007 w ramach komputeryzacji rozpoczęto skanowanie kartkowych katalogów alfabetycznych filii i sukcesywne udostępnianie ich w Internecie, w grudniu 2008 uruchomiono katalog online zbiorów książkowych jednostki macierzystej w Gdańsku. W 2009 PBW została partnerem projektu Pomorska Biblioteka Cyfrowa, strona internetowa (uruchomiona 5 I 2010) przyłączona została do Federacji Bibliotek Cyfrowych. Wedle stanu na 31 XII 2011 zbiory PBW składają się z 167 331 woluminów książek, 15 989 jednostek inwentarzowych czasopism, 19 076 jednostek inwentarza zbiorów specjalnych; łącznie 202 396 wszystkich jednostek inwentarzowych. PŚ