STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File:Strauch_Aegidius_archiwum-Pracownia.jpg|thumb|Strauch Aegidius]] | + | [[File:Strauch_Aegidius_archiwum-Pracownia.jpg|thumb|Aegidius Strauch]] |
| + | [[File:1_Aegidius_Strauch.png|thumb|Aegidius Strauch]] | ||
[[File:2_Aegidius_Strauch.jpg|thumb|Andreas Stech, ''Portret Aegidiusa Straucha'', przed 1682]] | [[File:2_Aegidius_Strauch.jpg|thumb|Andreas Stech, ''Portret Aegidiusa Straucha'', przed 1682]] | ||
[[File:Adolf Boy, Portret Aegidiusa Straucha, 1650–1700, ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.JPG|thumb|Adolf Boy ''Portret Aegidiusa Straucha'', 1650–1700]] | [[File:Adolf Boy, Portret Aegidiusa Straucha, 1650–1700, ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.JPG|thumb|Adolf Boy ''Portret Aegidiusa Straucha'', 1650–1700]] | ||
[[File:Medal portretowy Aegidiusa Straucha, Johann Höhn jr, awers, 1671 .JPG|thumb|Medal portretowy Aegidiusa Straucha, Johann Höhn jr, awers, 1671]] | [[File:Medal portretowy Aegidiusa Straucha, Johann Höhn jr, awers, 1671 .JPG|thumb|Medal portretowy Aegidiusa Straucha, Johann Höhn jr, awers, 1671]] | ||
| − | [[File:Strauch_Aegidius_księgozbiór-Pracownia.jpg|thumb|Herb rodowy | + | [[File:Strauch_Aegidius_księgozbiór-Pracownia.jpg|thumb|Herb rodowy Aegidiusa Straucha]] |
| − | '''AEGIDIUS STRAUCH''' (21 II 1632 Wittenberga – 13 XII 1682 Gdańsk), teolog, pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], rektor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. | + | '''AEGIDIUS STRAUCH''' (21 II 1632 Wittenberga – 13 XII 1682 Gdańsk), teolog, pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], rektor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Wnuk kupca przybyłego do Niemiec z Niderlandów, syn Johanna, asesora sądu dworskiego i profesora prawa na uniwersytecie w Wittenberdze oraz Gertrudy, córki Ambrosiusa Huhna, kaznodziei ustanowionego w 1544 przez Marcina Lutra. Studiował do 1651 filozofię, teologię, matematykę i historię na uniwersytetach w Lipsku i Wittenberdze, tamże 28 IV 1651 magister filozofii, 13 X 1653 adiunkt na Wydziale Filozofii, 1656 profesor historii, 1657 licencjat teologii, od 1662 doktor teologii, od 1666 asesor Wydziału Teologii. <br/><br/> |
| − | W Gdańsku 25 XII 1669 powołany urząd profesora teologii, rektora Gimnazjum Akademickiego i pastora kościoła św. Trójcy. Zagorzały zwolennik [[LUTERANIE | luteranizmu]], w pismach i kazaniach zwalczał katolików i [[KALWINI W GDAŃSKU | kalwinistów]] (między innymi odmówił odprawienia nabożeństwa po śmierci polskiego króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, jako zmarłego w „nieprawdziwej wierze”). Za głoszone poglądy w grudniu 1673 | + | W Gdańsku 25 XII 1669 powołany na urząd profesora teologii, rektora Gimnazjum Akademickiego i pastora kościoła św. Trójcy, z bardzo wysoką pensją 1000 talarów rocznie (ponad 3000 florenów), podczas gdy w Wittenberdze jego wynagrodzenie nie przekraczało 300 talarów. Zagorzały zwolennik [[LUTERANIE | luteranizmu]], w pismach i kazaniach zwalczał katolików i [[KALWINI W GDAŃSKU | kalwinistów]] (między innymi odmówił odprawienia nabożeństwa po śmierci polskiego króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, jako zmarłego w „nieprawdziwej wierze”). Za głoszone poglądy w grudniu 1673, z inspiracji burmistrza [[BODECK NICOLAUS von, burmistrz Gdańska | Nicolausa von Bodecka]], odwołany został przez [[RADA MIEJSKA | Radę Miejską]] z zajmowanych stanowisk. W jego obronie stanęły gdańskie cechy rzemieślnicze (zob. [[MEYER CHRISTIAN, szewc, przywódca opozycji | Christian Meyer]]), doprowadzając w konsekwencji do kilkuletnich w Gdańsku konfliktów religijno-społecznych. Pod wpływem tych wydarzeń został czasowo przywrócony na swoje stanowisko, lecz 28 XII 1674 otrzymał od Rady Miejskiej ponowny zakaz wystąpień publicznych. Oskarżony został też przez władze Gdańska o znoszenie się ze Szwecją i aresztowany. Spowodowało to 29 VIII 1675 rozruchy, nocne oblężenie przez rzemieślników Ratusza Głównego Miasta z zamkniętymi w nim rajcami, ławnikami i przedstawieicelami Trzeciego Ordynku. Zmuszony do emigracji, 30 IX 1675 opuścił miasto Gdańsk, 4 października z Wisłoujścia odpłynął do pozostającego pod szwedzkim panowaniem Greifswaldu, gdzie zostać miał profesorem tamtejszego uniwersytetu. Jako sympatyk Szwedów aresztowany został (nie bez zakulisowych działań władz Gdańska) w Kołobrzegu przez elektora brandenburskiego i osadzony w twierdzy w Kostrzynie. Po uwolnieniu powrócił 20 VII 1678 do Gdańska, objął poprzednie funkcje pastora oraz rektora i oddał się studiom teologicznym zaniechawszy religijnych sporów. W 1679 został nawet proseniorem [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]].<br/><br/> |
| − | Autor prac teologicznych pisanych po łacinie (np. ''Quae vero per Septennium muneris hic. Gymn. et Ecclesiasticici, Sermone Latino & Germ. publicavit, sunt ista. Compendium Theologicum'', 1672) i po niemiecku (np. ''Die Tage Purim der Evangelischen lutherisch benannten Schrift Hertzen, in 3 Gedächtnis-Predigten Anno 1670 | + | Autor prac teologicznych pisanych po łacinie (np. ''Quae vero per Septennium muneris hic. Gymn. et Ecclesiasticici, Sermone Latino & Germ. publicavit, sunt ista. Compendium Theologicum'', 1672) i po niemiecku (np. ''Die Tage Purim der Evangelischen lutherisch benannten Schrift Hertzen, in 3 Gedächtnis-Predigten Anno 1670'', Danzig. 1673), także mów pogrzebowych (m.in. w Gdańsku na pogrzebie [[BARTHOLDI CASPAR, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała | Caspara Bartholdiego]]) czy w 1679 Marii z Keckermannów, pierwszej żony Antona Heuglina (zm. 1695), byłego ucznia Gimnazjum Akademickiego (od 1678). <br/><br/> |
| − | Był postacią kontrowersyjną, acz ważną publicznie. Tuż przed powtórnym zakazem wystąpień publicznych (1674) odsłonięto w kościele św. Trójcy tablicę z panegirykiem na jego cześć, z okazji powrotu do Gdańska wiersz pochwalny napisał Johann Peter Titius (1678). Mowę pogrzebową nad jego grobem 29 XII 1682 wygłosił kaznodzieja kościoła św. Trójcy Michael Engel, tuż po jego śmierci (1682) odsłonięto poświęconą mu tablicę w Gryfii (Greifswald). {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | Był postacią kontrowersyjną, acz ważną publicznie. Tuż przed powtórnym zakazem wystąpień publicznych (1674) odsłonięto w kościele św. Trójcy tablicę z panegirykiem na jego cześć, z okazji powrotu do Gdańska wiersz pochwalny napisał [[TITIUS JOHANN PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johann Peter Titius]] (1678). Mowę pogrzebową nad jego grobem 29 XII 1682 wygłosił kaznodzieja kościoła św. Trójcy Michael Engel, tuż po jego śmierci (1682) odsłonięto poświęconą mu tablicę w Gryfii (Greifswald), zaś profesorowie i uczniowie gdańskiego Gimnazjum Akademickiego wydali zbiór epicediów ''Professores Athenaei Gedanensis, Ad Supremum Pietatis Officium, Viro ... Aegidio Strauchio…'' (Gedani 1682). W 1705 wdowa po nim, Martha Margaretha Sybilla Cranach (była żoną od 1660) podarowała chórowi Gimnazjum Akademickiemu 12 drogich płaszczy (wartości 1000 florenów), w których występował on podczas uroczystości pogrzebowych. {{author: MrGl}} {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Aktualna wersja na dzień 21:06, 5 lut 2024
AEGIDIUS STRAUCH (21 II 1632 Wittenberga – 13 XII 1682 Gdańsk), teolog, pastor kościoła św. Trójcy, rektor Gimnazjum Akademickiego. Wnuk kupca przybyłego do Niemiec z Niderlandów, syn Johanna, asesora sądu dworskiego i profesora prawa na uniwersytecie w Wittenberdze oraz Gertrudy, córki Ambrosiusa Huhna, kaznodziei ustanowionego w 1544 przez Marcina Lutra. Studiował do 1651 filozofię, teologię, matematykę i historię na uniwersytetach w Lipsku i Wittenberdze, tamże 28 IV 1651 magister filozofii, 13 X 1653 adiunkt na Wydziale Filozofii, 1656 profesor historii, 1657 licencjat teologii, od 1662 doktor teologii, od 1666 asesor Wydziału Teologii.
W Gdańsku 25 XII 1669 powołany na urząd profesora teologii, rektora Gimnazjum Akademickiego i pastora kościoła św. Trójcy, z bardzo wysoką pensją 1000 talarów rocznie (ponad 3000 florenów), podczas gdy w Wittenberdze jego wynagrodzenie nie przekraczało 300 talarów. Zagorzały zwolennik luteranizmu, w pismach i kazaniach zwalczał katolików i kalwinistów (między innymi odmówił odprawienia nabożeństwa po śmierci polskiego króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, jako zmarłego w „nieprawdziwej wierze”). Za głoszone poglądy w grudniu 1673, z inspiracji burmistrza Nicolausa von Bodecka, odwołany został przez Radę Miejską z zajmowanych stanowisk. W jego obronie stanęły gdańskie cechy rzemieślnicze (zob. Christian Meyer), doprowadzając w konsekwencji do kilkuletnich w Gdańsku konfliktów religijno-społecznych. Pod wpływem tych wydarzeń został czasowo przywrócony na swoje stanowisko, lecz 28 XII 1674 otrzymał od Rady Miejskiej ponowny zakaz wystąpień publicznych. Oskarżony został też przez władze Gdańska o znoszenie się ze Szwecją i aresztowany. Spowodowało to 29 VIII 1675 rozruchy, nocne oblężenie przez rzemieślników Ratusza Głównego Miasta z zamkniętymi w nim rajcami, ławnikami i przedstawieicelami Trzeciego Ordynku. Zmuszony do emigracji, 30 IX 1675 opuścił miasto Gdańsk, 4 października z Wisłoujścia odpłynął do pozostającego pod szwedzkim panowaniem Greifswaldu, gdzie zostać miał profesorem tamtejszego uniwersytetu. Jako sympatyk Szwedów aresztowany został (nie bez zakulisowych działań władz Gdańska) w Kołobrzegu przez elektora brandenburskiego i osadzony w twierdzy w Kostrzynie. Po uwolnieniu powrócił 20 VII 1678 do Gdańska, objął poprzednie funkcje pastora oraz rektora i oddał się studiom teologicznym zaniechawszy religijnych sporów. W 1679 został nawet proseniorem Ministerium Duchownego.
Autor prac teologicznych pisanych po łacinie (np. Quae vero per Septennium muneris hic. Gymn. et Ecclesiasticici, Sermone Latino & Germ. publicavit, sunt ista. Compendium Theologicum, 1672) i po niemiecku (np. Die Tage Purim der Evangelischen lutherisch benannten Schrift Hertzen, in 3 Gedächtnis-Predigten Anno 1670, Danzig. 1673), także mów pogrzebowych (m.in. w Gdańsku na pogrzebie Caspara Bartholdiego) czy w 1679 Marii z Keckermannów, pierwszej żony Antona Heuglina (zm. 1695), byłego ucznia Gimnazjum Akademickiego (od 1678).
Był postacią kontrowersyjną, acz ważną publicznie. Tuż przed powtórnym zakazem wystąpień publicznych (1674) odsłonięto w kościele św. Trójcy tablicę z panegirykiem na jego cześć, z okazji powrotu do Gdańska wiersz pochwalny napisał Johann Peter Titius (1678). Mowę pogrzebową nad jego grobem 29 XII 1682 wygłosił kaznodzieja kościoła św. Trójcy Michael Engel, tuż po jego śmierci (1682) odsłonięto poświęconą mu tablicę w Gryfii (Greifswald), zaś profesorowie i uczniowie gdańskiego Gimnazjum Akademickiego wydali zbiór epicediów Professores Athenaei Gedanensis, Ad Supremum Pietatis Officium, Viro ... Aegidio Strauchio… (Gedani 1682). W 1705 wdowa po nim, Martha Margaretha Sybilla Cranach (była żoną od 1660) podarowała chórowi Gimnazjum Akademickiemu 12 drogich płaszczy (wartości 1000 florenów), w których występował on podczas uroczystości pogrzebowych.
