BLECH EPHRAIM PHILIPP WILHELM, lekarz

Aktualna wersja na dzień 11:47, 27 wrz 2024

EPHRAIM PHILIPP WILHELM BLECH (22 I 1756 Gdańsk – 13 III 1812 Gdańsk), lekarz, profesor Gimnazjum Akademickiego, dyrektor Towarzystwa Przyrodniczego. Syn Ephraima (20 XI 1717 Gdańsk – po 22 III 1773 Gdańsk), kupca, armatora, w sierpniu 1751 – w okresie walki o rozszerzenie uprawnień króla w Gdańsku – wraz z innymi kupcami (m.in. z Peterem Uphagenem i Andreasem Schopenhauerem) sygnatariusza supliki skierowanej do króla, w której domagano się zachowania dawnych przywilejów Gdańska, co naraziło go na konflikt z Trzecim Ordynkiem i z królewskim otoczeniem, ławnika Starego Miasta Gdańska od 1769 (zrezygnował w 1773) i jego drugiej żony (od 1752) Eufrozyny Dorothei von Keyt (zm. w marcu 1756, w wieku 24 lat, po komplikacjach związanych z jego urodzeniem). Młodszy brat Benjamina Friedricha (chrzest 19 IV 1753) i Nathanaela Benjamina (chrzest 18 V 1754).

1 VII 1774 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, pozostawał pod opieką profesora medycyny i fizyki Christiana Sendela. Po otrzymaniu stypendium Johanna Gotffrieda Diesseldorfa odbył studia medyczne w 1779 w Lipsku, od 1782 w Getyndze. Po uzyskaniu w 1784 dyplomu doktora nauk medycznych i chirurgii po obronie roprawy De Aëris Dephlogisticated Usu In Asphyxia, lekarz prywatny w Gdańsku. W 1786 jako osobisty lekarz rosyjskiego ministra-rezydenta w Gdańsku, Christopha de Petersona (1735–1789) wyjechał z nim do Petersburga.

Po powrocie do Gdańska w 1787 został asystentem Christiana Sendela w Gimnazjum Akademickim. W latach 1789–1812 lekarz ( fizyk) miejski i w 1800–1812 naczelny lekarz (Erster Stadtphysicus und Oberarzt), ordynator Szpitala Miejskiego (Lazaretu przy Bramie Oliwskiej). W 1789 został profesorem Gimnazjum Akademickiego, w którym wykładał fizykę i medycynę ( Katedra Anatomii Gimnazjum Akademickiego). W 1797 należał do Pruskiego Królewskiego Kolegium Medycznego, a od 1784 do gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego, na którego kursach wykładał fizykę i chemię, przez sześć lat jego sekretarz, w 1793 dyrektor. M.in. 28 I 1787 wygłosił mowę okolicznościową na uroczystości z okazji 100-lecia śmierci Jana Heweliusza (Rede bey der Gedächtnisfeyer Hevelii, Dantzig, 1787), dedykowaną królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, w 1789 opublikował pochwałę zmarłego rok wcześniej botanika i astronoma Gottfrieda Reygera, w 1794 rektora Gimnazjum Akademickiego Wilhelma Paula Verpoortenna, w 1811 rektora tegoż Friedricha Theodora Rincka. W niezrealizowanym projekcie pruskiej Kamery Wojen i Domen w Kwidzynie i Kolegium Admiralicji w Gdańsku z 1802 w sprawie utworzenia w Gdańsku szkoły nawigacyjnej, przewidywany był na nauczyciela fizyki w zakresie pojęć przyrodniczych niezbędnych do morskiej nawigacji i matematyki (mechaniki).

W 1797 mieszkał przy Vorstädtischer Graben 165 (ul. Podwale Przedmiejskie 17). Od 1804 (1808?) był właścicielem domów przy Hundegasse 262 (ul. Ogarna 41) i Vorstädtischer Graben 169 (ul. Podwale Przedmiejskie 21). Ożenił się z Constancią Wilhelminą Schmidt (zm. 27 XII 1864 Gdańsk). Ojciec Philippa Wilhelma, pastora, i Ernsta Philippa Eduarda (1791 – 2 XI 1820 Gdańsk), od 23 VIII 1806 ucznia najwyższej klasy Gimnazjum Akademickiego, po studiach medycznych młodo zmarłego lekarza w Gdańsku, dziedzica ojcowskich kamienic. MrGl









Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 356, 381.
„Danziger Intelligenzblatt”, nr 89 z 8 XI 1820, s. 1974 (nekrolog Ernsta Philippa Eduarda Blecha).
Schumann Eduard, Geschichte der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig 1743–1892, „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”, NF, Bd. 8, Danzig 1893, nr 2, s. 86.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 2, 88.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 37.