ŻBIKOWSKA-MICHALAK ALICJA, koszykarka

Aktualna wersja na dzień 18:59, 25 mar 2024

ALICJA ŻBIKOWSKA-MICHALAK (ur. 22 VI 1950 Gdańsk), sportowiec, jedna z najlepszych polskich koszykarek (rozgrywająca, skrzydłowa), przez całą karierę zawodniczka Spójni Gdańsk. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, następnie Studium Nauczycielskiego Wychowania Fizycznego w Oliwie oraz Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego (WSWF), gdzie studiowała w latach 1973–1977 i którą ukończyła jako magister wychowania fizycznego. Treningi w Spójni rozpoczęła w 1965 pod opieką Stefanii Rogowskiej-Markowskiej (byłej zawodniczki Spójni, m.in. trzykrotnej uczestniczki Mistrzostw Europy w latach 1950–1956). Od 1966 grała w reprezentacji Polski juniorek, w lipcu–sierpniu 1969 w Hagen (RFN) na Mistrzostwach Europy juniorek zajęła wraz z zespołem czwarte miejsce (grała we wszystkich siedmiu meczach, zdobyła 53 punkty). W pierwszej drużynie seniorek Spójni od lutego 1967 – początkowo sporadycznie, po mistrzostwach w Hagen coraz częściej – grała w pierwszej (podstawowej) piątce.

Z drużyną Spójni była sześciokrotną wicemistrzynią Polski – w sezonach: 1968/1969 (w decydującym o wicemistrzostwie meczu z ŁKS Łódź 9 III 1969 jeszcze z ławki poderwała zespół do zwycięstwa, zdobyła też najwięcej punktów – 15), 1969/1970, 1977/1978 (30 meczów, 423 punkty; w spotkaniu z Wisłą Kraków 7 II 1978, zakończonym wynikiem 69:68, zdobyła aż 38 punktów), 1978/1979 (30 meczów, 359 punktów), 1979/1980 (30 meczów, 391 punktów) i 1980/1981 (27 meczów, 379 punktów). W sezonach 1967/1968 i 1973/1974 (podczas którego uzyskała 709 punktów) zdobyła brązowe medale. Najmniej ligowych występów odnotowała w sezonie 1976/1977 (11 meczów i 54 punkty), podczas którego przebywała na urlopie macierzyńskim. W 1970 wywalczyła z zespołem Puchar Polski i Puchar Centralnej Rady Związków Zawodowych. Była wieloletnim kapitanem zespołu.

Z zespołem Spójni (jako wicemistrzem Polski) grała w 1978 w Pucharze Europy im. Ronchetti: po zwycięskich eliminacjach (22 i 23 listopada) z UBV Wiedeń (105:77 – zdobyła 16 punktów; 102:78 – zdobyła 17 punktów), w styczniu–lutym 1979 wystąpiła z zespołem w ćwierćfinale. W grupie eliminacyjnej grała ze Slovanem Bratysława (późniejszym finalistą pucharu), kończąc mecze z wynikami 71:79 (zdobyła 8 punktów) i 83:86, a także z Pagnossin Treviso – 70:78 i 90:65 (zdobyła 12 punktów), zajmując zespołowo w grupie ostatnie miejsce.

Swój ostatni mecz w Spójni rozegrała 15 II 1982 z Lechem Poznań (wynik – 76:55, zdobyła 3 punkty). Po kontuzji odniesionej w tym meczu w marcu 1982 ogłosiła zakończenie czynnej kariery sportowej (w sezonie 1981/1982 rozegrała 11 meczów, zdobyła 168 punktów). Pożegnano ją 19 VI 1983 w Gdańsku podczas zorganizowanego z tej okazji meczu Spójni Gdańsk z przygotowującą się do Mistrzostw Świata w Brazylii reprezentacją koszykarek Polski (60:92, w pierwszej połowie grała w zespole kadry – zdobyła 4 punkty, drugą połowę w zespole Spójni). Ogółem rozegrała 396 spotkań ligowych, zdobyła 5047 punktów (druga pozycja w dziejach sekcji koszykówki żeńskiej Spójni Gdańsk, po Małgorzacie Wołujewicz-Czerlonko).

W reprezentacji Polski występowała od 1971. Uczestniczka Mistrzostw Europy w 1972 w Warnie (dziewiąte miejsce; grała w siedmiu meczach, zdobyła 60 punktów: z ZSRR – 4, z Jugosławią – 2, z Rumunią – 14, z Włochami – 4, z Węgrami bez punktów, z Holandią – 24, z NRD – 4, z Austrią – 8) i 1974 w Cagliari (9 miejsce; grała w siedmiu meczach, zdobyła 34 punkty: z Hiszpanią (84:50) i Rumunią zdobyła po 2 punkty, z Bułgarią – punkt, z Jugosławią bez zdobyczy punktowej, z RFN – 12, z Danią – 10, z Holandią – 7). Po rozegraniu 97 spotkań opuściła kadrę w 1974 po konflikcie z trenerem Zygmuntem Olesiewiczem. Do kadry powołał ją ponownie (na mecz z Czechosłowacją) Zbigniew Felski w październiku 1978 (jednocześnie trener Spójni i reprezentacji), następnie w lutym 1979 trener Ludwik Miętta. W sumie zagrała w kadrze Polski 101 razy.

W trakcie kariery sportowej była nauczycielką wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej nr 74 (Przymorze) i Szkole Podstawowej nr 1 (Piecki), trenowała też juniorki Spójni. W 1989 wyemigrowała do RFN, gdzie również była trenerką (m.in. do 2005 przygotowywała zespół koszykarski TVE Barop Dortmund).

Została odznaczona m.in. Brązowym Krzyżem Zasługi, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska”, srebrną i złotą odznaką Polskiego Związku Koszykówki (1983), medalem „Za zasługi dla gdańskiego sportu” (2018).

W 1974 uznano ją za najlepszą polską koszykarkę. W 1979 w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” na najlepszego sportowca Wybrzeża za rok poprzedni uplasowała się na siódmej pozycji (jednak na pierwszym miejscu wśród sportsmenek). W 2006 wybrano ją trzecią koszykarką 60-lecia Okręgowego Związku Koszykówki w Gdańsku.

Od 1974 żona Ryszarda Michalaka, piłkarza ręcznego (skrzydłowego) Spójni Gdańsk, absolwenta Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Gdańsku i gdańskiej WSWF. BŚ