PROCHASKA WŁODZIMIERZ, profesor Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 11:57, 30 paź 2024

Włodzimierz Prochaska, 1965

WŁODZIMIERZ PROCHASKA (15 IV 1900 Niepołomice – 17 II 1992 Warszawa), naukowiec, architekt, profesor zwyczajny Politechniki Gdańskiej (PG) i Politechniki Białostockiej. Syn poborcy celnego Felicjana (zm. 1946) i Anny Alojzy z domu Vrana (6 VI 1874 – 11 IV 1959 Gdynia), brat Marii (ur. 18898), po mężu Iwanowskiej. W 1918 absolwent Szkoły Realnej w Krakowie. Od marca 1915 do 1917 roku żołnierz I i III Brygady Legionów, od marca do października 1918 służył w Armii Austro-Węgier w artylerii w Ołomuńcu. Od 1919 w Wojsku Polskim w 9. Pułku Artylerii Polowej, awansowany do stopnia podporucznika. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w walkach na Wołyniu, w 1921 przeniesiony do rezerwy w stopniu porucznika. W 1927 ukończył Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej jako inżynier architekt. W latach 1927–1939 mieszkał w Gdyni, gdzie był pierwszym dyplomowanym architektem. W 1928 był współzałożycielem Biura Architektonicznego Stanisław Garliński, Tadeusz Jędrzejewski, Włodzimierz Prochaska. W latach 1928–1933 pracował w Spółdzielni Budowy Mieszkań Ekonomicznych, 1933–1935 w Towarzystwie Budowy Osiedli (był też członkiem zarządu). Od 1931 prezes Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowych i Budowlano-Mieszkaniowych Okręgu Morskiego w Gdyni. W latach 1928–1934 był radnym Rady Miejskiej w Gdyni, 1933–1934 reprezentantem Gdyni w Sejmiku Województwa Pomorskiego w Toruniu.

31 VIII 1939 został zmobilizowany do służby wojskowej w Składnicy Uzbrojenia w Toruniu. Od 18 IX 1939 w Rumunii, następnie na statku „Warszawa” przedostał się do Francji, gdzie był internowany 3 I 1940 w Marsylii. Żołnierz 2. Dywizji Strzelców Pieszych Armii Polskiej we Francji. W 1940 internowany w Szwajcarii w obozie (Hochschullager XXX) Winterthur. Prowadził wykłady dla architektów pod patronatem Politechniki w Zurychu, opracował liczne skrypty, m.in. Systematyka urbanistyki (seria „Prace Seminarium Urbanistyki Obozu Uniwersyteckiego w Winterthur”, t. 2, 1945).

W Polsce od grudnia 1945, od 1946 w Gdyni. W latach 1946–1950 pracował w firmie Gdynia Ameryka Linie Żeglugowe (GAL), 1946–1948 kierował Oddziałem Budowlanym, od 17 IX 1948 do 1950 pełnił funkcję doradcy. W latach 1956–1961 był starszym projektantem i weryfikatorem w Biurze Projektów Przemysłu Mięsnego w Gdańsku. Jednocześnie w latach 1946–1972 pracował na PG. Od 1947 do 1955 był kierownikiem Katedry Podstaw Budownictwa i Elementów Budowlanych na Wydziale Architektury, w okresie 1956–1970 kierownikiem Katedry i Zakładu Projektowania Architektury Przemysłowej. W latach 1956–1958 był dziekanem, 1960–1963 kierownikiem Zakładu Projektowania Architektury Portów i Przymorza. Od 1946 profesor nadzwyczajny, od 1969 profesor zwyczajny. Od 1970 na emeryturze, od 1972 mieszkał w Warszawie. Od 1986, na podstawie rozprawy Definicja architektury na tle przemian jej pojmowania, podziału zawodu na specjalności oraz prognozy, doktor na Wydziale Architektury PG, w latach 1983–1986 pracował na Politechnice Białostockiej.

Twórca patentu stropów betonowych prefabrykatów (w latach 1936–1939 produkował je we własnym zakładzie), zastosowanych przy budowie domów w Gdyni. Do wybuchu II wojny światowej zaprojektował około sto budynków w Gdyni, m.in. hoteli, domów i budynków mieszkalnych przy ul. Kasztanowej 14, ul. Bema 19, pl. Kaszubskim 1, ul. Świętojańskiej 53, a także budynek Fabryki Win, Soków Owocowych i Konserw Warzywnych Alojzego Nagórskiego i obiektów Zakładu Oczyszczania Miasta. Projektował eksperymentalne budynki z trzcinobetonu w Gdańsku i na Żuławach. W 1959 był współprojektantem hali sportowej w Łodzi. Przygotowywał również ekspertyzy dla biur projektowych. Autor m.in. prac Trzcinobetonowa budowa doświadczalna w Oliwie (1951), Szkło w budownictwie (1960).

Członek licznych stowarzyszeń, m.in. w latach 1928–1929 Koła Architektów Pobrzeża Morskiego w Gdyni, w 1930 Koła Architektów w Gdyni, 1932–1939 Koła Architektów Polskich w Gdyni, Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej (SARP). W latach 1938–1939 był prezesem Oddziału Morskiego w Gdyni SARP, 1948–1949 prezesem Oddziału Wybrzeże, 1956–1958 członkiem Rady Głównej, 1982–1984 członkiem zarządu oddziału warszawskiego. Od 1934 członek Związku Legionistów Polskich (oddział gdyński), a także Towarzystwa Miłośników Gdyni (od 1979 honorowy członek), w latach 1991–1992 Stowarzyszenia Weteranów Wojny Polsko-Bolszewickiej. Był żonaty z Leokadią z domu Gardaszewską (18 XI 1907 – 22 I 1996 Warszawa), dzieci nie miał, sprawował opiekę nad siostrzeńcem żony Jerzym Kamińskim (ur. 1931). Pochowany na warszawskim cmentarzu Bródnowskim. WP







Bibliografia:
Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 519.