NEUMANN WANDA, aktorka
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | '''WANDA NEUMANN-NOWICKA''' (ur. 24 XI 1945 Urbanowo | + | [[File: Wanda_Neuman.jpeg |thumb| Wanda Neumann i [[KISZKIS JERZY, aktor | Jerzy Kiszkis]] w sztuce ''Zamiana'' Paul Claudel, w reżyserii Jerzego Kreczmera, Teatr Wybrzeża, 1977]] |
| + | [[File: Neumann_Wanda.jpeg |thumb| Wanda Neumann, Zbigniew Grochal i [[GORDON KRZYSZTOF, aktor, reżyser | Krzysztof Gordon]]]] | ||
| + | '''WANDA NEUMANN-NOWICKA''' (ur. 24 XI 1945 Urbanowo koło Nowego Tomyśla), aktorka. W 1964 absolwentka Liceum Muzycznego w Poznaniu, w 1968 ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną i Filmową w Łodzi. W latach 1968–1971 pracowała w Teatrze Polskim w Poznaniu, 1971–1973 w Teatrze Nowym w Łodzi. <br/><br/> | ||
| + | Z [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrem Wybrzeże]] związana od 1973. Na jego scenie zadebiutowała w sztuce ''Sen'' Felicji Kruszewskiej w reżyserii [[HEBANOWSKI-DOBROGOYSKI STANISŁAW, reżyser, pisarz, patron gdańskiej ulicy | Stanisława Hebanowskiego]] (premiera 26 I 1974). Wystąpiła tu w kilkudziesięciu rolach, między innymi w sztukach Alberta Camusa, Antoniego Czechowa, Witolda Gombrowicza, Christophera Hamptona, Federica Garcii Lorki, Arthura Millera, Sławomira Mrożka, Williama Shakespeare’a, Stanisława Wyspiańskiego, reżyserowanych przez Stanisława Hebanowskiego, Izabelę Cywińską, Jerzego Kreczmara, [[AFANASJEW JERZY, reżyser, poeta, pisarz | Jerzego Afanasjewa]], Stanisława Różewicza, [[BABICKI KRZYSZTOF, reżyser | Krzysztofa Babickiego]], Ryszarda Majora i innych; 22 II 2014 zagrała w ''Martwych duszach'' Mikołaja Gogola w reżyserii Janusza Wiśniewskiego. <br/><br/> | ||
| + | W 1977 wraz z mężem, aktorem [[NOWICKI WIESŁAW, aktor, reżyser | Wiesławem Nowickim]], założyła Teatr na Przymorzu, kameralny teatr poetycki, w którym dwoje aktorów grało wiele ról. Wspólnie adaptowali i reżyserowali w nim kolejne spektakle sceniczne, między innymi na podstawie ''Małego Księcia'' Antoine’a de Saint-Exupéry’ego (1979), ''Koncert wiosenny'' według opowiadań Janusza Korczaka (1986), a także spektakle dla młodszej widowni według utworów Jana Brzechwy, Kornela Makuszyńskiego i Juliana Tuwima. Teatr ten od 1994 istniał jako Agencja Artystyczna Euroart, a obecnie działa jako Euro Art Neumann. <br/><br/> | ||
| + | Na wielkim ekranie zadebiutowała w 1967 roku w filmie ''Julia, Anna, Genowefa'' w reżyserii Anny Sokołowskiej. Wystąpiła między innymi w filmach ''Samotność we dwoje'' (1968), ''Drzwi w murze'' (1973) i ''Pensja pani Latter'' (1982) Stanisława Różewicza, ''Znicz olimpijski'' Lecha Lorentowicza (1969), ''Ciemna rzeka'' Sylwestra Szyszki (1973), ''Gniazdo'' Jana Rybkowskiego (1974). Wzięła udział we francuskim trzyodcinkowym miniserialu ''Maria Curie. Une femme honorable'' (1990) w reżyserii Michela Boisronda. Od lat 90. pojawiała się w wielu polskich serialach telewizyjnych, między innymi ''Radio Romans'' (1993–1994), ''Na dobre i na złe'' (2003–2004), ''Sąsiedzi'' (2007), ''Prawo Agaty'' (2013). <br/><br/> | ||
| + | W latach 70. i 80. w „Scenie”, „Życiu Literackim” oraz „Wybrzeżu” publikowała teksty poświęcone problematyce teatralnej i ludziom teatru (Stanisław Hebanowski, Stanisław Różewicz). Wraz z córką [[NOWICKA EWELINA, skrzypaczka, kompozytorka | Eweliną]] wydała dwa tomiki wierszy Wiesława Nowickiego: ''Wiersze gostomskie'' (2013) oraz ''Wiersze łódzkie żartobliwe'' (2014), oba nagrodzone na Targach Książki w Kościerzynie. <br/><br/> | ||
| + | Od początku pracy scenicznej była nagradzana wyróżnieniami aktorskimi, między innymi w latach 1969–1970 dwukrotnie została laureatką Złotej Chryzantemy w plebiscycie czytelników „Expressu Poznańskiego”, w 1970 otrzymała nagrodę na X Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za rolę w ''Elektrze'' Sofoklesa w reżyserii Izabeli Cywińskiej, w 1974 na XVI Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu nagrodę za rolę w ''Śnie'', w 1976 i 1977 Nagrodę im. Iwo Galla, w 1978 Doroczną Nagrodę Teatralną Wybrzeża. W 1984 roku została uhonorowana Nagrodą Artystyczną Wojewody Gdańskiego, w 2016 za wybitne zasługi w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechniania i ochrony kultury na rzecz mieszkańców województwa pomorskiego – Nagrodą Specjalną Marszałka Województwa Pomorskiego. Laureatka [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE | Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury]] w 2008 z okazji jubileuszu 40-lecia pracy artystycznej i w 2018 z okazji jubileuszu 50-lecia pracy artystycznej. Została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1985), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1996), Złotym Krzyżem Zasługi (2004) oraz Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2009). <br/><br/> | ||
| + | Jest prezesem założonej w 2013 Fundacji im. Wiesława Nowickiego. W listopadzie 2015 [[POLSKA AKADEMIA NAUK BIBLIOTEKA GDAŃSKA | Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska]] zorganizowała poświęconą aktorce wystawę ''Wandy Neumann theatrum vitae'' (25 XI 2015 – 14 I 2016, przedłużona do 4 II 2016). {{author: JAK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:40, 25 lis 2022
WANDA NEUMANN-NOWICKA (ur. 24 XI 1945 Urbanowo koło Nowego Tomyśla), aktorka. W 1964 absolwentka Liceum Muzycznego w Poznaniu, w 1968 ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną i Filmową w Łodzi. W latach 1968–1971 pracowała w Teatrze Polskim w Poznaniu, 1971–1973 w Teatrze Nowym w Łodzi.
Z Teatrem Wybrzeże związana od 1973. Na jego scenie zadebiutowała w sztuce Sen Felicji Kruszewskiej w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (premiera 26 I 1974). Wystąpiła tu w kilkudziesięciu rolach, między innymi w sztukach Alberta Camusa, Antoniego Czechowa, Witolda Gombrowicza, Christophera Hamptona, Federica Garcii Lorki, Arthura Millera, Sławomira Mrożka, Williama Shakespeare’a, Stanisława Wyspiańskiego, reżyserowanych przez Stanisława Hebanowskiego, Izabelę Cywińską, Jerzego Kreczmara, Jerzego Afanasjewa, Stanisława Różewicza, Krzysztofa Babickiego, Ryszarda Majora i innych; 22 II 2014 zagrała w Martwych duszach Mikołaja Gogola w reżyserii Janusza Wiśniewskiego.
W 1977 wraz z mężem, aktorem Wiesławem Nowickim, założyła Teatr na Przymorzu, kameralny teatr poetycki, w którym dwoje aktorów grało wiele ról. Wspólnie adaptowali i reżyserowali w nim kolejne spektakle sceniczne, między innymi na podstawie Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry’ego (1979), Koncert wiosenny według opowiadań Janusza Korczaka (1986), a także spektakle dla młodszej widowni według utworów Jana Brzechwy, Kornela Makuszyńskiego i Juliana Tuwima. Teatr ten od 1994 istniał jako Agencja Artystyczna Euroart, a obecnie działa jako Euro Art Neumann.
Na wielkim ekranie zadebiutowała w 1967 roku w filmie Julia, Anna, Genowefa w reżyserii Anny Sokołowskiej. Wystąpiła między innymi w filmach Samotność we dwoje (1968), Drzwi w murze (1973) i Pensja pani Latter (1982) Stanisława Różewicza, Znicz olimpijski Lecha Lorentowicza (1969), Ciemna rzeka Sylwestra Szyszki (1973), Gniazdo Jana Rybkowskiego (1974). Wzięła udział we francuskim trzyodcinkowym miniserialu Maria Curie. Une femme honorable (1990) w reżyserii Michela Boisronda. Od lat 90. pojawiała się w wielu polskich serialach telewizyjnych, między innymi Radio Romans (1993–1994), Na dobre i na złe (2003–2004), Sąsiedzi (2007), Prawo Agaty (2013).
W latach 70. i 80. w „Scenie”, „Życiu Literackim” oraz „Wybrzeżu” publikowała teksty poświęcone problematyce teatralnej i ludziom teatru (Stanisław Hebanowski, Stanisław Różewicz). Wraz z córką Eweliną wydała dwa tomiki wierszy Wiesława Nowickiego: Wiersze gostomskie (2013) oraz Wiersze łódzkie żartobliwe (2014), oba nagrodzone na Targach Książki w Kościerzynie.
Od początku pracy scenicznej była nagradzana wyróżnieniami aktorskimi, między innymi w latach 1969–1970 dwukrotnie została laureatką Złotej Chryzantemy w plebiscycie czytelników „Expressu Poznańskiego”, w 1970 otrzymała nagrodę na X Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za rolę w Elektrze Sofoklesa w reżyserii Izabeli Cywińskiej, w 1974 na XVI Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu nagrodę za rolę w Śnie, w 1976 i 1977 Nagrodę im. Iwo Galla, w 1978 Doroczną Nagrodę Teatralną Wybrzeża. W 1984 roku została uhonorowana Nagrodą Artystyczną Wojewody Gdańskiego, w 2016 za wybitne zasługi w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechniania i ochrony kultury na rzecz mieszkańców województwa pomorskiego – Nagrodą Specjalną Marszałka Województwa Pomorskiego. Laureatka Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury w 2008 z okazji jubileuszu 40-lecia pracy artystycznej i w 2018 z okazji jubileuszu 50-lecia pracy artystycznej. Została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1985), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1996), Złotym Krzyżem Zasługi (2004) oraz Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2009).
Jest prezesem założonej w 2013 Fundacji im. Wiesława Nowickiego. W listopadzie 2015 Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska zorganizowała poświęconą aktorce wystawę Wandy Neumann theatrum vitae (25 XI 2015 – 14 I 2016, przedłużona do 4 II 2016).
