GRZEGORZEWSKI EDWARD, rektor Akademii Lekarskiej w Gdańsku
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''EDWARD GRZEGORZEWSKI''' (4 X 1906 Tobolsk, Syberia – 10 | + | [[File:Edward_Grzegorzewski.jpg|thumb|Edward Grzegorzewski]] |
| + | '''EDWARD GRZEGORZEWSKI''' (4 X 1906 Tobolsk, Syberia – 10 X 1982 Baltimore, USA), lekarz, rektor gdańskiej [[GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY | Akademii Lekarskiej]] (AL, następnie Akademia Medyczna w Gdańsku). Syn okulisty Olgierda, potomka polskiego zesłańca na Syberię, oraz Kazimiery z domu Dmochowskiej. Wraz ze starszym bratem Wiktorem uczęszczał do gimnazjum w Tobolsku, od 1922 z rodziną w Polsce, ojciec prowadził prywatną praktykę w Jarosławiu.<br/><br/> | ||
| + | Wysłany z bratem na naukę do Lwowa, maturę uzyskał w VIII Gimnazjum Realnym. W latach 1925–1930 studiował medycynę we Lwowie i Warszawie, od 1931 doktor wszech nauk medycznych. W czasie studiów był wolnym słuchaczem wykładów z nauk społecznych i humanistycznych, w 1928 przebywał w Grenoble, gdzie uczył się języka francuskiego. Po rocznej praktyce szpitalnej od 1 I 1932 asystent w Państwowym Zakładzie Higieny (PZH). Od sierpnia 1932 do stycznia 1934 przebywał na stypendium Fundacji Rockefellera w Baltimore (USA), odbył podróż naukową dookoła świata, zapoznając się z instytucjami i systemami służby zdrowia odwiedzanych krajów.<br/><br/> | ||
| + | Po powrocie pracował w Wydziale Zdrowia Zarządu Miasta Warszawy, od 1938 w PZH, prowadził również zajęcia z higieny społecznej, epidemiologii i administracji sanitarnej w Państwowej Szkole Higieny. Podczas II wojny światowej kierował w Warszawie masowymi szczepieniami przeciw durowi brzusznemu, pracował jako kierownik Wydziału Zdrowia Zarządu Miasta, następnie (nie chcąc współpracować z Niemcami) przeniósł się do Otwocka, gdzie był lekarzem oddziałowym w sanatorium. We wrześniu 1944 nawiązał współpracę z Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego, obejmując (do kwietnia 1945) w Ministerstwie Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia stanowisko dyrektora Departamentu Zdrowia. Jednocześnie organizował Wydział Lekarski na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS) w Lublinie. Od stycznia 1945 na tej uczelni doktor habilitowany, od listopada 1944 do maja 1945 prodziekan Wydziału Lekarskiego UMCS, od lipca 1945 profesor nadzwyczajny (tytularny).<br/><br/> | ||
| + | 22 III 1945 złożył ministrowi zdrowia, doktorowi Franciszkowi Litwinowi, memoriał w sprawie utworzenia w Gdańsku AL, bezpośrednio podległej Ministerstwu Zdrowia. 5 VII 1945 mianowany pełnomocnikiem Ministra Zdrowia do spraw organizacji gdańskiej AL, 15 lipca przejął od Armii Radzieckiej gmach Szpitala Miejskiego. Od stycznia 1946 profesor zwyczajny i jednocześnie pierwszy rektor Akademii. W 1946 delegat Polski na Konferencji Zdrowia w Nowym Jorku; uchwaliła ona konwencję o powołaniu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w której (1948) został dyrektorem Wydziału Nadzoru, Organizacji i Szkolenia w Zakresie Higieny. Po wygaśnięciu mandatu pozostał za granicą, pracował jako profesor higieny na uniwersytetach w USA, w Ameryce Południowej, Iranie, Libii i Izraelu. Od 1968 na emeryturze.<br/><br/> | ||
| + | W badaniach koncentrował się głównie na społeczno-higienicznej stronie zjawisk chorób nagminnych i zwalczaniu ich środkami działania masowego. Żonaty był z Kariną z domu Walewską (zm. 1970), pielęgniarką, ojczym bliźniaków Andrzeja i Wojciecha (ur. 27 V 1933). 10 V 1999 w sali posiedzeń Senatu gdańskiej Akademii Medycznej odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową według projektu [[TOŁKIN WIKTOR, architekt, artysta rzeźbiarz | Wiktora Tołkina]]. {{author: ZM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Baran Czesław, ''Udział prof. dr. Edwarda Grzegorzewskiego w tworzeniu Światowej Organizacji Zdrowia'', „Gazeta AMG”, 1995, nr 5, s. 12–13. <br/> | ||
| + | Machaliński Zbigniew, ''Edward Grzegorzewski, wychowanek szkoły warszawskiej, pierwszy rektor Akademii Lekarskiej w Gdańsku. (Przyczynek do genezy Akademii Lekarskiej w Gdańsku)'', „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, t. 43, 1998, nr 2, s. 93-112. <br/> | ||
| + | Machaliński Zbigniew, ''Grzegorzewski Edward'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 109-110. | ||
Aktualna wersja na dzień 07:38, 17 paź 2024
EDWARD GRZEGORZEWSKI (4 X 1906 Tobolsk, Syberia – 10 X 1982 Baltimore, USA), lekarz, rektor gdańskiej Akademii Lekarskiej (AL, następnie Akademia Medyczna w Gdańsku). Syn okulisty Olgierda, potomka polskiego zesłańca na Syberię, oraz Kazimiery z domu Dmochowskiej. Wraz ze starszym bratem Wiktorem uczęszczał do gimnazjum w Tobolsku, od 1922 z rodziną w Polsce, ojciec prowadził prywatną praktykę w Jarosławiu.
Wysłany z bratem na naukę do Lwowa, maturę uzyskał w VIII Gimnazjum Realnym. W latach 1925–1930 studiował medycynę we Lwowie i Warszawie, od 1931 doktor wszech nauk medycznych. W czasie studiów był wolnym słuchaczem wykładów z nauk społecznych i humanistycznych, w 1928 przebywał w Grenoble, gdzie uczył się języka francuskiego. Po rocznej praktyce szpitalnej od 1 I 1932 asystent w Państwowym Zakładzie Higieny (PZH). Od sierpnia 1932 do stycznia 1934 przebywał na stypendium Fundacji Rockefellera w Baltimore (USA), odbył podróż naukową dookoła świata, zapoznając się z instytucjami i systemami służby zdrowia odwiedzanych krajów.
Po powrocie pracował w Wydziale Zdrowia Zarządu Miasta Warszawy, od 1938 w PZH, prowadził również zajęcia z higieny społecznej, epidemiologii i administracji sanitarnej w Państwowej Szkole Higieny. Podczas II wojny światowej kierował w Warszawie masowymi szczepieniami przeciw durowi brzusznemu, pracował jako kierownik Wydziału Zdrowia Zarządu Miasta, następnie (nie chcąc współpracować z Niemcami) przeniósł się do Otwocka, gdzie był lekarzem oddziałowym w sanatorium. We wrześniu 1944 nawiązał współpracę z Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego, obejmując (do kwietnia 1945) w Ministerstwie Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia stanowisko dyrektora Departamentu Zdrowia. Jednocześnie organizował Wydział Lekarski na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS) w Lublinie. Od stycznia 1945 na tej uczelni doktor habilitowany, od listopada 1944 do maja 1945 prodziekan Wydziału Lekarskiego UMCS, od lipca 1945 profesor nadzwyczajny (tytularny).
22 III 1945 złożył ministrowi zdrowia, doktorowi Franciszkowi Litwinowi, memoriał w sprawie utworzenia w Gdańsku AL, bezpośrednio podległej Ministerstwu Zdrowia. 5 VII 1945 mianowany pełnomocnikiem Ministra Zdrowia do spraw organizacji gdańskiej AL, 15 lipca przejął od Armii Radzieckiej gmach Szpitala Miejskiego. Od stycznia 1946 profesor zwyczajny i jednocześnie pierwszy rektor Akademii. W 1946 delegat Polski na Konferencji Zdrowia w Nowym Jorku; uchwaliła ona konwencję o powołaniu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w której (1948) został dyrektorem Wydziału Nadzoru, Organizacji i Szkolenia w Zakresie Higieny. Po wygaśnięciu mandatu pozostał za granicą, pracował jako profesor higieny na uniwersytetach w USA, w Ameryce Południowej, Iranie, Libii i Izraelu. Od 1968 na emeryturze.
W badaniach koncentrował się głównie na społeczno-higienicznej stronie zjawisk chorób nagminnych i zwalczaniu ich środkami działania masowego. Żonaty był z Kariną z domu Walewską (zm. 1970), pielęgniarką, ojczym bliźniaków Andrzeja i Wojciecha (ur. 27 V 1933). 10 V 1999 w sali posiedzeń Senatu gdańskiej Akademii Medycznej odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową według projektu Wiktora Tołkina.
Bibliografia:
Baran Czesław, Udział prof. dr. Edwarda Grzegorzewskiego w tworzeniu Światowej Organizacji Zdrowia, „Gazeta AMG”, 1995, nr 5, s. 12–13.
Machaliński Zbigniew, Edward Grzegorzewski, wychowanek szkoły warszawskiej, pierwszy rektor Akademii Lekarskiej w Gdańsku. (Przyczynek do genezy Akademii Lekarskiej w Gdańsku), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, t. 43, 1998, nr 2, s. 93-112.
Machaliński Zbigniew, Grzegorzewski Edward, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 109-110.
