CHRISTA JANUSZ, rysownik

Aktualna wersja na dzień 12:01, 23 mar 2024

Janusz Christa, 1988

JANUSZ WINCENTY CHRISTA (19 VII 1934 Wilno – 15 XI 2008 Sopot), rysownik, scenarzysta, twórca polskiego komiksu. Syn Kazimierza (1898–1965), żołnierza Legionów Polskich, i Apolonii (1904 – 13 III 1997). Brat m.in. Olgierda ps. „Leszek” (1923–2004) i Zdzisława ps. „Mamut” (1925-2008), którzy wraz z ojcem byli żołnierzami Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. Po wojnie z rodziną w Sopocie, gdzie poszedł do szkoły i wstąpił do harcerstwa.

Nigdy nie zdobył formalnego wykształcenia plastycznego. Pracę rozpoczął po małej maturze, którą zrobił w szkole handlowej (1951), był m.in. magazynierem, normowszczykiem (chronometrażystą, czyli mierzącym czas konkretnych czynności w procesie produkcyjnym i na tej podstawie wyliczającym normy pracy) i perkusistą jazzowym. Środowisko muzyczne zainspirowało go do rysowania: zadebiutował w 1956 w czasopiśmie „Jazz”, którego do 1957 był sekretarzem redakcj, cyklami komiksowymi Opowieść o Amstrongu i „Rock and roll”. Przez następne dwa lata publikował w różnych gazetach komiksy o dzieciach (m.in. Kuku Ryku w magazynie „Przygoda”), milicjantach, kowbojach, a nawet o Koraku, synu Tarzana (tygodnik „Nowa Wieś”).

15 IX 1958 w w „Wieczorze Wybrzeża” zamieścił pierwszy pasek o przygodach dwóch marynarzach, Kajtku i Majtku. Bohaterowie szybko stali się Kajtkiem i Koko, a cały cykl o nich ukazywał się codziennie oprócz niedziel przez 17 lat, pod koniec których bohaterowie zamienili się w swych praprzodków – rycerzy Kajka i Kokosza. W międzyczasie eksternistycznie zdał dużą maturę w Technikum Ekonomicznym dla Pracujących. W 1975, kontynuując przygody Kajka i Kokosza, przeszedł do „Świata Młodych”, w tym samym roku ukazał się jego pierwszy o nich album W kosmosie. Od 1976 tworzył także dla magazynu „Relaks” (m.in. Dżdżownica; Palacze; seria Bajki dla dorosłych). W 1969 stworzył nowe postaci Gucia i Rosia, ale jego ilustracji nie wykorzystano, więc powrócił do nich w 1978 i jako Gucka i Rocha opublikował, także w „Relaksie” (Tajemniczy rejs; Kurs na Półwysep York) pod pseudonimem Adam Kołodziejczyk. W 1989, ze względu na pogarszający się stan zdrowia, niespodziewanie zakończył karierę albumem Mirmił w opałach. W 2008, z okazji 50-lecia jego twórczości, ukazał się wywiad-rzeka Janusz Christa – wyznania spisane, wydany przez Krzysztofa Janicza i Kamila Śmiałkowskiego (Wydawnictwo „Contur”).

Autor ponad 40 albumów komiksowych w łącznym nakładzie 10 milionów egzemplarzy (m.in. Chybiony strzał, Londyński kryminał, Pojedynek z Abrą, Zwariowana wyspa, Na tropach pitekantropa, Dzień Śmiechały, także wydania specjalne, m.in. w języku włoskim Kajko e Kokosz - Il rimedio miracoloso, francuskim Kaiko et Kokoche - En vacances czy gwarze góralskiej Posiady guślorek). Zilustrował powieści: Przygoda w Gibraltarze Józefa Borysewicza, Żeglarskie dzieje Tadeusza Szczygielskiego oraz Jak I b odkryła Nowy Ląd Eugenii Kobylińskiej-Masiejewskiej. Tworzył także komiksowe programy teatralne dla Teatru Wybrzeże (O dwóch takich, co ukradli księżyc) i Olsztyńskiego Teatru Lalek (O Piaście i Popielu; O Kasi, co gąski zgubiła; Wilk, koza i koźlęta; O straszliwym smoku i dzielnym szewczyku, prześlicznej królewnie i królu Gwoździku).

W 2007 otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 50-lecia pracy twórczej. Mieszkał w Sopocie, pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Katolickim. Już w latach 80. XX w. próbowano nakręcić film animowany, a później także aktorski na podstawie jego komiksów, obie próby zakończyły się jednak fiaskiem. Ukazały się dwie gry planszowe z Kajkiem i Kokoszem (Wielki wyścig i Wyprawa śmiałków) oraz sześć gier komputerowych. Władze Sopotu zastanawiały się nad stworzeniem parku Kajka i Kokosza. W 2006 w kinach pojawiła się 16-minutowa animacja oparta na albumie Zamach na Milusia. Na podstawie powstałego w 1981 w czasie "Solidarności" albumu Festiwal Czarownic Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie wystawił Kajka i Kokosza w reżyserii Marty Ogrodzińskiej (premiera 18 XII 2010). Od 2016 wydawnictwo Egmont organizuje Konkurs na komiks dla dzieci im. Janusza Christy. Studio EgoFilm stworzyło animowany serial Kajko i Kokosz, którego 26 odcinków ukazało się na platformie Netflix, począwszy od lutego 2021. MA JANSZ





Bibliografia:
https://www.granice.pl/autor/janusz-christa/278.
https://culture.pl/pl/tworca/janusz-christa.
https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/2342867,janusz-christa-kajko-i-kokosz-i%E2%80%A6-gwiezdne-wojny.
https://na-plasterki.blogspot.com/p/biografia.html