SZPITAL ŚW. JAKUBA

Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{paper}}
 
{{paper}}
−
'''SZPITAL ŚW. JAKUBA''' (St. Jakobs-Hospital), przy ob. ul. Łagiewniki. Powstał 1414 za sprawą gildii szyprów, do opieki nad starymi i chorymi czł. korporacji. Pierwotnie leżał na terenie q Młodego Miasta, 1433 spalony przez husytów. Po odbudowie, budynek sz. przylegał ściśle do q kośc. św. Jakuba po stronie płn. Średniowieczny układ połączenia części szpitalnej z częścią kośc. dotrwał do 6 XII 1815, gdy po wybuchu pobliskiej baszty prochowej św. Jakuba doszło do znacznego uszkodzenia budynków (zginęły 4 pensjonariuszki). W XIX i XX w. sz. nie został poddany procesowi medykalizacji i jako przytułek przetrwał do 1945. Budynki uległy zniszczeniu, częściowo się spaliły, ocalała część zabudowy z XIX w. przy ul. Łagiewniki 63 (ob. dom zakonny q kapucynów, z fragmentami kamieniarki z XVII i XVIII w.) i budynek z pocz. XX w. przy ul. Aksamitnej 9A (ob. mieszkalny, z wizerunkiem żaglowca w portalu). {{author: ASZ}}  <br /><br /> Tabela: Prezesi zarządu szpitala św. Jakuba [[Category: Encyklopedia]]
+
[[File:Kościół_św._Jakuba,_Der_Stadt_Dantzig…,_1688_(2).jpg|thumb|Szpital (bialy budynek) i kościół św. Jakuba, [[WILLER PETER, architekt, grafik, kartograf | Peter Willer]], 1687]]
 +
'''SZPITAL ŚW. JAKUBA''' (St. Jakobs-Hospital), przy obecnej ul. Łagiewniki. Powstał w 1414 za sprawą gildii szyprów, do opieki nad starymi i chorymi członkami korporacji. Pierwotnie leżał na terenie [[MŁODE MIASTO (Jungstadt) | Młodego Miasta]], w 1433 spalony przez husytów ([[OBLĘŻENIE GDAŃSKA W 1433 ROKU | oblężenie Gdańska w 1433]]). Po odbudowie budynek szpitala przylegał ściśle do [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościoła św. Jakuba]] po stronie północnej. W nocy z 12 na 13 VII 1636 kompleks szpitalno-kościelny spłonął od uderzenia pioruna (zginęła pensjonariuszka). Odbudowany został dzięki pomocy gildii szyprów. Średniowieczny układ połączenia części szpitalnej z częścią kościoła dotrwał do 6 XII 1815, gdy po wybuchu pobliskiej baszty prochowej św. Jakuba doszło do znacznego uszkodzenia budynków (zginęły cztery pensjonariuszki). W 1816 rozebrany; fundacja przetrwała w otaczających pierwotny kompleks budynkach, stawianych od około XVI wieku wzdłuż boków trójkąta wyznaczonego obecnymi ulicami Łagiewniki, Aksamitną i Wałową.<br/><br/>
 +
Szpital pełnił przede wszystkim funkcję przytułku dla członków gildii szyprów i ich rodzin oraz dla mogących wpłacić wkupne (prebendariusze). W 1623 przebywało w nim 41 pensjonariuszy, w 1681 – 43, w 1696 – 54, w 1706 – 65, w XIX i w 1. połowie XX wieku – 72. Zarząd składał się z czterech prowizorów, początkowo z gildii szyprów. Z racji specyfiki zawodu zdarzały się problemy z ich dyspozycyjnością. W początku XVI wieku nie powiodła się próba wymiennego pełnienia urzędu przez dwóch prowizorów pozostających w Gdańsku i dwóch na morzu. Od około połowy XVI wieku trzech prowizorów wywodziło się z kupców gdańskich, a jeden – z gildii szyprów. Posługa duchowa należała od 1415 do jednego, następnie do dwóch kapłanów, od reformacji pracował kaznodzieja luterański. <br/><br/>
 +
W XIX i XX wieku szpital nie został poddany procesowi medykalizacji i jako przytułek przetrwał do 1945. Budynki uległy zniszczeniu, częściowo się spaliły, ocalała część zabudowy z XIX wieku przy ul. Łagiewniki 63 (obecny dom zakonny [[KAPUCYNI | kapucynów]], z fragmentami kamieniarki z XVII i XVIII wieku) i budynek z początku XX wieku przy ul. Aksamitnej 9A (obecnie mieszkalny, z wizerunkiem żaglowca w portalu). {{author: ASZ}}  <br/><br/>  
 +
{| class="tableGda"
 +
|-
 +
|+ Prowizorzy szpitala św. Jakuba  
 +
|-
 +
! Notowany w roku
 +
! Imię i nazwisko
 +
! Zawód
 +
|-
 +
| 1797
 +
| Carl Friedrich Barth
 +
| kupiec
 +
|-
 +
| 1817
 +
| Gottlieb Beniamin Hammer (1765–1837)
 +
| makler
 +
|-
 +
| 1839, 1858
 +
| Gustav Friedrich Focking (1798–1862; zob. [[FOCKING, firma | Focking, firma]])
 +
| kupiec
 +
|-
 +
| 1869
 +
| [[OLSCHEWSKI ALEXANDER JULIUS, kupiec, radny | Alexander Julius Olschewski]]
 +
| bankowiec
 +
|-
 +
| 1874, 1884, 1892, 1897
 +
| Hermann Theodor Brinkckmann (1820–1905)
 +
| kupiec
 +
|-
 +
| 1908
 +
| [[KLAWITTER JULIUS WILHELM, właściciel stoczni, radny | Julius Wilhelm Klawitter]]
 +
| przedsiębiorca
 +
|-
 +
| 1914, 1921, 1928
 +
| Emil Heinrich Behncke (1857–1937)
 +
| kupiec, armator
 +
|-
 +
| 1935, 1938
 +
| Johann Heinrich Hevelcke (1853–1938)
 +
| kupiec
 +
|-
 +
| class="authorEgTab" | {{author:  MrGl}}
 +
|}
 +
[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]

Aktualna wersja na dzień 17:11, 21 maj 2024

Szpital (bialy budynek) i kościół św. Jakuba, Peter Willer, 1687

SZPITAL ŚW. JAKUBA (St. Jakobs-Hospital), przy obecnej ul. Łagiewniki. Powstał w 1414 za sprawą gildii szyprów, do opieki nad starymi i chorymi członkami korporacji. Pierwotnie leżał na terenie Młodego Miasta, w 1433 spalony przez husytów ( oblężenie Gdańska w 1433). Po odbudowie budynek szpitala przylegał ściśle do kościoła św. Jakuba po stronie północnej. W nocy z 12 na 13 VII 1636 kompleks szpitalno-kościelny spłonął od uderzenia pioruna (zginęła pensjonariuszka). Odbudowany został dzięki pomocy gildii szyprów. Średniowieczny układ połączenia części szpitalnej z częścią kościoła dotrwał do 6 XII 1815, gdy po wybuchu pobliskiej baszty prochowej św. Jakuba doszło do znacznego uszkodzenia budynków (zginęły cztery pensjonariuszki). W 1816 rozebrany; fundacja przetrwała w otaczających pierwotny kompleks budynkach, stawianych od około XVI wieku wzdłuż boków trójkąta wyznaczonego obecnymi ulicami Łagiewniki, Aksamitną i Wałową.

Szpital pełnił przede wszystkim funkcję przytułku dla członków gildii szyprów i ich rodzin oraz dla mogących wpłacić wkupne (prebendariusze). W 1623 przebywało w nim 41 pensjonariuszy, w 1681 – 43, w 1696 – 54, w 1706 – 65, w XIX i w 1. połowie XX wieku – 72. Zarząd składał się z czterech prowizorów, początkowo z gildii szyprów. Z racji specyfiki zawodu zdarzały się problemy z ich dyspozycyjnością. W początku XVI wieku nie powiodła się próba wymiennego pełnienia urzędu przez dwóch prowizorów pozostających w Gdańsku i dwóch na morzu. Od około połowy XVI wieku trzech prowizorów wywodziło się z kupców gdańskich, a jeden – z gildii szyprów. Posługa duchowa należała od 1415 do jednego, następnie do dwóch kapłanów, od reformacji pracował kaznodzieja luterański.

W XIX i XX wieku szpital nie został poddany procesowi medykalizacji i jako przytułek przetrwał do 1945. Budynki uległy zniszczeniu, częściowo się spaliły, ocalała część zabudowy z XIX wieku przy ul. Łagiewniki 63 (obecny dom zakonny kapucynów, z fragmentami kamieniarki z XVII i XVIII wieku) i budynek z początku XX wieku przy ul. Aksamitnej 9A (obecnie mieszkalny, z wizerunkiem żaglowca w portalu). ASZ

Prowizorzy szpitala św. Jakuba
Notowany w roku Imię i nazwisko Zawód
1797 Carl Friedrich Barth kupiec
1817 Gottlieb Beniamin Hammer (1765–1837) makler
1839, 1858 Gustav Friedrich Focking (1798–1862; zob. Focking, firma) kupiec
1869 Alexander Julius Olschewski bankowiec
1874, 1884, 1892, 1897 Hermann Theodor Brinkckmann (1820–1905) kupiec
1908 Julius Wilhelm Klawitter przedsiębiorca
1914, 1921, 1928 Emil Heinrich Behncke (1857–1937) kupiec, armator
1935, 1938 Johann Heinrich Hevelcke (1853–1938) kupiec
MrGl
Źródło „https://gdansk.gedanopedia.pl/index.php?title=SZPITAL_%C5%9AW._JAKUBA&oldid=135493”
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania