VERPOORTENN WILHELM PAUL, rektor Gimnazjum Akademickiego
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | '''WILHELM PAUL VERPOORTENN''' (Verpooorten, ver Poorten, VerPoorten) (4 IX 1721 Neustadt an der Heyde, obecnie Bawaria, Niemcy – 17 I 1794 Gdańsk), rektor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], teolog luterański. Syn [[VERPOORTENN ALBERT MENON, rektor Gimnazjum Akademickiego | Alberta Menona Verpoortenna]]. Uczył się w gimnazjum Casimirianum w Koburgu (ówcześnie Saksonia, obecnie Bawaria) oraz w gdańskim Gimnazjum Akademickim (pod kierunkiem ojca, wówczas rektora). Studiował na uniwersytetach w Jenie i Lipsku, w 1745 uzyskał stopień magistra filozofii i wykładał filozofię. Ze względu na zły stan zdrowia ojca (zm. 1752) powrócił do Gdańska i pomagał mu w pracy naukowej. | + | [[File: Paul_W._Verpoortenn.png |thumb| Strona tytułowa dysputy Wilhelma Paula Verpoortena, odbytej w gdańskim Gimnazjum Akademickim pod kierunkiem ojca, 1741]] |
| − | + | [[File: Johann_Georg_Trendelenburg.jpg |thumb| Druk z okazji wprowadzenia przez rektora Wilhelma Paula Verpoortena na stanowisko wykładowcy Gimnazjum Akademickiego Johanna Georga Trendelenburga, 1779]] | |
| − | oraz pastor | + | '''WILHELM PAUL VERPOORTENN''' (Verpooorten, ver Poorten, VerPoorten) (4 IX 1721 Neustadt an der Heyde, obecnie Bawaria, Niemcy – 17 I 1794 Gdańsk), rektor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], teolog luterański, pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]]. Syn [[VERPOORTENN ALBERT MENON, rektor Gimnazjum Akademickiego | Alberta Menona Verpoortenna]]. Uczył się w gimnazjum Casimirianum w Koburgu (ówcześnie Saksonia, obecnie Bawaria) oraz w gdańskim Gimnazjum Akademickim (pod kierunkiem ojca, wówczas rektora), gdzie został zapisany 23 VI 1732 do klasy trzeciej. M.in. 1 IX 1740 był oponentem w dyspucie prowadzonej przez [[SENDEL CHRISTIAN, profesor Gimnazjum Akademickiego | Christiana Sendela]]. Studiował na uniwersytetach w Jenie i Lipsku, w 1745 uzyskał stopień magistra filozofii na podstawie dysertacji ''De Concilio oecumenico secundo, Constantinopolitano primo'' i wykładał filozofię. Ze względu na zły stan zdrowia ojca (zm. 1752) powrócił do Gdańska i pomagał mu w pracy naukowej. Zweryfikowany w tym samym roku przez [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], 5 IV 1751 mianowany pastorem w Steblewie, 25 kwietnia wprowadzony na urząd przez diakona kościoła św. Trójcy Hermanna Bordewischa (1696–1761), od 1762 drugi diakon w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]].<br/><br/> |
| + | 17 IX 1770 uzyskał tytuł doktora teologii na uniwersytecie w Królewcu w oparciu o rozprawę ''De habitu legis ad poenitentiam et fidem''. W latach 1770–1794 rektor gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, wprowadzony na ten urząd 28 X 1770 (introdukcję uczcił [[KANTATA| kantatą]] [[MOHRHEIM FRIEDRICH CHRISTIAN SAMUEL, kompozytor, kapelmistrz | Friedrich Christian Mohrheim]]) oraz pastor kościoła św. Trójcy (objęciu urzędu uczcił z kolei swoją kantatą [[BARTOLDI CARL FRIEDRICH, kompozytor, kantor, nauczyciel muzyki | Carl Friedrich Bartoldi]]). Był rektorem w okresie stopniowego upadku gimnazjum spowodowanego dekoniunkturą i wydarzeniami politycznymi, m.in. blokadą Gdańska przez Prusy (po I rozbiorze Polski). Jako uczony zajmował się patrystyką, teologią symboliczną i moralną, był znawcą języków orientalnych. Około 1766 próbował polemiki z poglądami jednego z największych myślicieli oświecenia, Jeana Jacques’a Rousseau.<br/><br/> | ||
Do jego najważniejszych prac teologicznych, zwłaszcza w okresie gdańskim, należały: ''De resurrectione impiorum merito Christi non impetrata'' (1774), ''Theses ex theologia symbolica'' (1791). W 1786, z okazji urodzin, był adresatem specjalnie na jego cześć skomponowanej w Gdańsku pieśni. <br/><br/> | Do jego najważniejszych prac teologicznych, zwłaszcza w okresie gdańskim, należały: ''De resurrectione impiorum merito Christi non impetrata'' (1774), ''Theses ex theologia symbolica'' (1791). W 1786, z okazji urodzin, był adresatem specjalnie na jego cześć skomponowanej w Gdańsku pieśni. <br/><br/> | ||
| − | + | 13 X 1754 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] ożenił się z Anną Eleonorą (7 XII 1719 Gdańsk – pochowana 21 VI 1775 w kościele św. Trójcy), córką ławnika (od 1727) Hartmanna Maula (1677–1729), wdową po Ernście Christianie Schultzu (zm. 1753). Córka Weronika Wilhelmina od 1777 była żoną [[LENGNICH KARL BENJAMIN, uczony, archidiakon kościoła NMP| Karla Benjamina Lengnicha]].<br/><br/> | |
| − | Pochowany 30 I 1794 w kościele św. Trójcy. Pośmiertny utwór na jego cześć przygotował [[BLECH EPHRAIM PHILIPP WILHELM, lekarz | Ephraim Philipp Blech]]. {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | Pochowany 30 I 1794 w kościele św. Trójcy. Pośmiertny utwór na jego cześć przygotował [[BLECH EPHRAIM PHILIPP WILHELM, lekarz | Ephraim Philipp Blech]]. {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 319.<br/> | ||
| + | Freytag Hermann, ''Geschichte des Kirchspiels Stüblau im Danziger Werder'', „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 54, 1912, s. 183–185 (m.in. wykaz prac). | ||
Aktualna wersja na dzień 22:48, 2 gru 2024
WILHELM PAUL VERPOORTENN (Verpooorten, ver Poorten, VerPoorten) (4 IX 1721 Neustadt an der Heyde, obecnie Bawaria, Niemcy – 17 I 1794 Gdańsk), rektor Gimnazjum Akademickiego, teolog luterański, pastor kościoła św. Trójcy. Syn Alberta Menona Verpoortenna. Uczył się w gimnazjum Casimirianum w Koburgu (ówcześnie Saksonia, obecnie Bawaria) oraz w gdańskim Gimnazjum Akademickim (pod kierunkiem ojca, wówczas rektora), gdzie został zapisany 23 VI 1732 do klasy trzeciej. M.in. 1 IX 1740 był oponentem w dyspucie prowadzonej przez Christiana Sendela. Studiował na uniwersytetach w Jenie i Lipsku, w 1745 uzyskał stopień magistra filozofii na podstawie dysertacji De Concilio oecumenico secundo, Constantinopolitano primo i wykładał filozofię. Ze względu na zły stan zdrowia ojca (zm. 1752) powrócił do Gdańska i pomagał mu w pracy naukowej. Zweryfikowany w tym samym roku przez Ministerium Duchownego, 5 IV 1751 mianowany pastorem w Steblewie, 25 kwietnia wprowadzony na urząd przez diakona kościoła św. Trójcy Hermanna Bordewischa (1696–1761), od 1762 drugi diakon w kościele św. Katarzyny.
17 IX 1770 uzyskał tytuł doktora teologii na uniwersytecie w Królewcu w oparciu o rozprawę De habitu legis ad poenitentiam et fidem. W latach 1770–1794 rektor gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, wprowadzony na ten urząd 28 X 1770 (introdukcję uczcił kantatą Friedrich Christian Mohrheim) oraz pastor kościoła św. Trójcy (objęciu urzędu uczcił z kolei swoją kantatą Carl Friedrich Bartoldi). Był rektorem w okresie stopniowego upadku gimnazjum spowodowanego dekoniunkturą i wydarzeniami politycznymi, m.in. blokadą Gdańska przez Prusy (po I rozbiorze Polski). Jako uczony zajmował się patrystyką, teologią symboliczną i moralną, był znawcą języków orientalnych. Około 1766 próbował polemiki z poglądami jednego z największych myślicieli oświecenia, Jeana Jacques’a Rousseau.
Do jego najważniejszych prac teologicznych, zwłaszcza w okresie gdańskim, należały: De resurrectione impiorum merito Christi non impetrata (1774), Theses ex theologia symbolica (1791). W 1786, z okazji urodzin, był adresatem specjalnie na jego cześć skomponowanej w Gdańsku pieśni.
13 X 1754 w kościele Najświętszej Marii Panny ożenił się z Anną Eleonorą (7 XII 1719 Gdańsk – pochowana 21 VI 1775 w kościele św. Trójcy), córką ławnika (od 1727) Hartmanna Maula (1677–1729), wdową po Ernście Christianie Schultzu (zm. 1753). Córka Weronika Wilhelmina od 1777 była żoną Karla Benjamina Lengnicha.
Pochowany 30 I 1794 w kościele św. Trójcy. Pośmiertny utwór na jego cześć przygotował Ephraim Philipp Blech.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 319.
Freytag Hermann, Geschichte des Kirchspiels Stüblau im Danziger Werder, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 54, 1912, s. 183–185 (m.in. wykaz prac).
