MAGNUS OLAUS, duchowny, kartograf
m (Blazejsliwinski przeniósł stronę MAGNUS OLAUS na MAGNUS OLAUS, duchowny, kartograf) |
|||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''OLAUS MAGNUS''' (1490 Linköping, Szwecja – 1557 Rzym), duchowny, humanista, kartograf. Pochodził z katolickiej rodziny mieszczańskiej. W | + | [[File:Magnus_Olaus.jpg|thumb|Olaus Magnus, ''Carta Marina'', 1539, po lewej u dołu (nad cyrklem nawigacyjnym) uzbrojony w armaty okręt z napisem obok: Danzig]] |
| + | |||
| + | '''OLAUS MAGNUS''' (Olaus Magni Gothus, Olof Månsson) (październik 1490 Linköping, Szwecja – 1 VIII 1557 Rzym), duchowny, humanista, kartograf. Pochodził z katolickiej rodziny mieszczańskiej z Linköping, syn Månsa Peterssona i Kristiny. Edukację szkolną ukończył w Linköping i Västerås. W latach 1510–1514 studiował teologię w Roztoku (Rostock), uzyskując stopień bakałarza, w 1517 został magistrem po studiach w Kolonii. W latach 1518–1519 na zlecenie komisarza apostolskiego Arcimboldusa (1485–1555, późniejszego arcybiskupa Mediolanu) sprzedawał odpusty w północnej Szwecji (Norrland), po czym uzyskał godność kanonika w Uppsali i Linköping. W 1520 przebywał w Sztokholmie, w 1523 został prałatem i proboszczem katedry w Strängnäs. <br/><br/> | ||
| + | W 1524 wysłany do papieża Klemensa VII do Rzymu z petycją o potwierdzenie wyboru brata Johanna (19 III 1488 Linköping – 22 III 1544 Rzym) na arcybiskupa Uppsali. W następnych latach reprezentował króla Gustawa I Wazę w placówkach dyplomatycznych. W 1526, wobec szerzącej się w Szwecji reformacji, po uzyskaniu zgody króla polskiego Zygmunta I Starego osiadł z bratem Johannem w Gdańsku. Jeszcze w 1527 negocjował z Gdańska w imieniu króla szwedzkiego poprawę sytuacji handlowej z Holandią. W 1530 został jednak pozbawiony stanowisk kościelnych w Szwecji i swoich tamtejszych majątków. <br/><br/> | ||
| + | W Gdańsku przebywający tu Damião de Góis (2 II 1502 Alenquer – 30 I 1574 Alenquer), portugalski humanista i filozof, zainspirował go do studiowania historii i kultury własnego kraju, otrzymał ku temu pomoc finansową od biskupa [[DANTYSZEK JAN, proboszcz kościoła NMP, biskup | Jana Dantyszka]]. Opracował tzw. ''Carta marina'', zwane też ''Carta Gothica'', czyli wielką mapę krajów Europy Północnej i Grenlandii, oddającą między innymi po raz pierwszy rzeczywisty zarys południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego. Bogato ilustrowana, pokazuje między innymi szkuty załadowane zbożem oraz wypalanie popiołu, z adnotacją, że towary te transportuje się dopływami [[WISŁA | Wisły]] do Gdańska. Umieścił też na mapie gdański statek płynący z Anglii do Holandii. Gdańsk jest też jedynym miastem, którego herb znalazł się na mapie. Wraz z komentarzami (''Ain kurze Auslegung […] der neuuen mappen''), zadedykowanymi Gdańskowi, mapa była jednym z najważniejszych w XVI wieku źródeł geograficznych. <br/><br/> | ||
| + | W 1537 wyjechał z Gdańska na sobór do Mantui, w 1539 zamieszkał w Wenecji u patriarchy Hieronimo Quirino, który sfinansował wydanie sporządzonej w Gdańsku mapy (reedycja w 1572). Po śmierci brata Johanna, który na wygnaniu w Rzymie uzyskał 27 VII 1533 od Klemensa VII biskupią sakrę, został 26 X 1544 wyświęcony przez papieża Pawła III na arcybiskupa Uppsali (na wygnaniu, więc tytularnego i ostatniego katolickiego hierarchy Uppsali i Szwecji). W latach 1545–1549 uczestniczył w soborze trydenckim. Zamieszkał w Domu św. Brygidy, gdzie po soborze założył drukarnię swoich i brata dzieł. Mianowany został przez papież dyrektorem szpitala św. Brygidy w Rzymie, gdzie też zmarł. <br/><br/> | ||
| + | W Gdańsku zebrał również materiały do dzieła etnograficznego ''Historia de gentibus septentrionalibus'' (opublikowanego w 1555 w Rzymie; do 1670 – 20 wydań), w którym między innymi zawarł pochlebne opinie o Gdańsku, bardzo chwalił gdańskie [[PIWO GDAŃSKIE | piwo]]; uważał, że ma ono właściwości lecznicze.<br/><br/> | ||
| + | Pochowany w Rzymie, w kościele Santa Maria dell'Anima. Jego nagrobek zniszczono w trakcie renowacji kościoła w 1774, zachowała się tylko wykuta w marmurze poświęcona mu inskrypcja. {{author: GM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:51, 13 paź 2022
OLAUS MAGNUS (Olaus Magni Gothus, Olof Månsson) (październik 1490 Linköping, Szwecja – 1 VIII 1557 Rzym), duchowny, humanista, kartograf. Pochodził z katolickiej rodziny mieszczańskiej z Linköping, syn Månsa Peterssona i Kristiny. Edukację szkolną ukończył w Linköping i Västerås. W latach 1510–1514 studiował teologię w Roztoku (Rostock), uzyskując stopień bakałarza, w 1517 został magistrem po studiach w Kolonii. W latach 1518–1519 na zlecenie komisarza apostolskiego Arcimboldusa (1485–1555, późniejszego arcybiskupa Mediolanu) sprzedawał odpusty w północnej Szwecji (Norrland), po czym uzyskał godność kanonika w Uppsali i Linköping. W 1520 przebywał w Sztokholmie, w 1523 został prałatem i proboszczem katedry w Strängnäs.
W 1524 wysłany do papieża Klemensa VII do Rzymu z petycją o potwierdzenie wyboru brata Johanna (19 III 1488 Linköping – 22 III 1544 Rzym) na arcybiskupa Uppsali. W następnych latach reprezentował króla Gustawa I Wazę w placówkach dyplomatycznych. W 1526, wobec szerzącej się w Szwecji reformacji, po uzyskaniu zgody króla polskiego Zygmunta I Starego osiadł z bratem Johannem w Gdańsku. Jeszcze w 1527 negocjował z Gdańska w imieniu króla szwedzkiego poprawę sytuacji handlowej z Holandią. W 1530 został jednak pozbawiony stanowisk kościelnych w Szwecji i swoich tamtejszych majątków.
W Gdańsku przebywający tu Damião de Góis (2 II 1502 Alenquer – 30 I 1574 Alenquer), portugalski humanista i filozof, zainspirował go do studiowania historii i kultury własnego kraju, otrzymał ku temu pomoc finansową od biskupa Jana Dantyszka. Opracował tzw. Carta marina, zwane też Carta Gothica, czyli wielką mapę krajów Europy Północnej i Grenlandii, oddającą między innymi po raz pierwszy rzeczywisty zarys południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego. Bogato ilustrowana, pokazuje między innymi szkuty załadowane zbożem oraz wypalanie popiołu, z adnotacją, że towary te transportuje się dopływami Wisły do Gdańska. Umieścił też na mapie gdański statek płynący z Anglii do Holandii. Gdańsk jest też jedynym miastem, którego herb znalazł się na mapie. Wraz z komentarzami (Ain kurze Auslegung […] der neuuen mappen), zadedykowanymi Gdańskowi, mapa była jednym z najważniejszych w XVI wieku źródeł geograficznych.
W 1537 wyjechał z Gdańska na sobór do Mantui, w 1539 zamieszkał w Wenecji u patriarchy Hieronimo Quirino, który sfinansował wydanie sporządzonej w Gdańsku mapy (reedycja w 1572). Po śmierci brata Johanna, który na wygnaniu w Rzymie uzyskał 27 VII 1533 od Klemensa VII biskupią sakrę, został 26 X 1544 wyświęcony przez papieża Pawła III na arcybiskupa Uppsali (na wygnaniu, więc tytularnego i ostatniego katolickiego hierarchy Uppsali i Szwecji). W latach 1545–1549 uczestniczył w soborze trydenckim. Zamieszkał w Domu św. Brygidy, gdzie po soborze założył drukarnię swoich i brata dzieł. Mianowany został przez papież dyrektorem szpitala św. Brygidy w Rzymie, gdzie też zmarł.
W Gdańsku zebrał również materiały do dzieła etnograficznego Historia de gentibus septentrionalibus (opublikowanego w 1555 w Rzymie; do 1670 – 20 wydań), w którym między innymi zawarł pochlebne opinie o Gdańsku, bardzo chwalił gdańskie piwo; uważał, że ma ono właściwości lecznicze.
Pochowany w Rzymie, w kościele Santa Maria dell'Anima. Jego nagrobek zniszczono w trakcie renowacji kościoła w 1774, zachowała się tylko wykuta w marmurze poświęcona mu inskrypcja.
