AFTYKA BOGUSŁAW, zastępca komendanta wojewódzkiego MO

Aktualna wersja na dzień 10:00, 15 sty 2024

Bogusław Aftyka, 1962

BOGUSŁAW AFTYKA (23 IV 1925 Ciemno, województwo lubelskie – 26 II 1977 Elbląg), komendant wojewódzki Milicji Obywatelskiej (MO) w Warszawie, Białymstoku i Elblągu, zastępca komendanta wojewódzkiego MO w Gdańsku. Syn małorolnego chłopa Władysława i Bronisławy z domu Zyga. Zameldowany przez rodziców dopiero 10 V 1926, którą to datę podawał później jako datę urodzenia. Przed II wojną światową ojciec sympatyzował z Komunistyczna Partią Polski, po wojnie uzyskał w wyniku reformy rolnej gospodarstwo o powierzchni ośmiu hektarów.

W 1939 absolwent szkoły powszechnej w Kamionce. Od kwietnia 1943 goniec w placówce Gwardii Ludowej w Ciemnie pod dowództwem stryja, Franciszka Aftyki ps. „Stary”. Od maja 1944 żołnierz Armii Ludowej w oddziale kapitana „Zemsty”, działającym na terenie powiatu lubartowskiego i puławskiego. Brał udział w walkach z Niemcami koło wsi Syry, pod Rąblowem, Nałęczowem, w Lasach Parczewskich i innych. Działał też w rosyjskim oddziale „Czupiga”. W późniejszych latach należał do Związku Bojowników o Wolność i Demokracje (ZBoWiD).

22 VII 1944 został funkcjonariuszem w Komendzie Wojewódzkiej MO w Warszawie. Od 28 VIII 1944 członek Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Od 10 listopada do 24 grudnia 1944 był słuchaczem Szkoły Oficerów Polityczno-Wychowawczych w Lublinie. 13 XII 1944 awansował na chorążego. Od 25 XII 1944 pracował jako instruktor Wydziału Polityczno-Wychowawczego KW MO w Warszawie. W tym czasie nie oceniano go wysoko, pisząc: „Ze względu na młody wiek i niską <<gramotność>> nadaje się [co] najwyżej na z[astęp]-cę Kom[endanta] Komisarjatu” [pisownia oryginalna]. Od 22 III 1945 pozostawał w dyspozycji komendanta wojewódzkiego MO w Bydgoszczy. 19 IV 1945 został zastępcą komendanta powiatowego MO ds. polityczno-wychowawczych w Tucholi. 10 X 1945 awansował na stopień podporucznika. Od 20 IV 1948 był komendantem powiatowym MO w Tucholi i członkiem egzekutywy tamtejszego Komitetu Powiatowego PPR. Od 3 VII 1948 komendant powiatowy MO w Grudziądzu, od grudnia tego roku członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) i egzekutywy miejscowego Komitetu Powiatowego. W służbowej charakterystyce z tego okresu pisano: „uzyskał gospodarstwo poniemieckie na terenie powiatu Tuchola o obszarze 17 ha, gdzie zamieszkuje jego rodzina”. Początkowo figurowało na jego nazwisko, następnie zostało przepisane na jego ojca.

W 1950 ukończył Kurs Kierowników Jednostek MO w Łodzi, w 1955 Wieczorowy Uniwersytet Marksizmu-Leninizmu (WUML) przy Komitecie Zakładowym PZPR Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego, w 1956 Liceum Ogólnokształcące dla Pracujących nr XI w Warszawie. Nie posiadał wyuczonego zawodu.

15 VIII 1950 został zastępcą naczelnika Wydziału V Oddziału III Komendy Głównej MO w Warszawie, a od 1 V 1952 tamże naczelnikiem Wydziału III Oddziału IV. 22 VII 1952 awansował na kapitana. Od 1 VI 1953 był zastępcą komendanta wojewódzkiego MO w Warszawie, od 1 VII 1954 tamże komendantem wojewódzkim. Stwierdzono wówczas „że pod jego kierownictwem milicja wojew. warszawskiego osiąga pozytywne wyniki”. 21 VII 1954 awansował na stopień majora MO, a 3 VII 1958 na podpułkownika MO. Od 1950 był zastępcą członka Komitetu Dzielnicowego PZPR Powiśle (przy Komendzie Głównej MO). W latach 1952–1953 sekretarz Oddziałowej Organizacji Partyjnej przy Komendzie Wojewódzkiej MO w Warszawie. W okresie 1954–1961 członek Komitetu Wojewódzkiego (KW) PZPR w Warszawie.

Od 1 VI 1961 komendant wojewódzki MO w Białymstoku. 2 VII 1962 awansował na pułkownika MO. W latach 1961–1966 był członkiem KW PZPR w Białymstoku. Był też zastępcą przewodniczącego tamtejszej Komisji ds. Wymiaru Sprawiedliwości, Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego oraz radnym WRN. Oceniano że „pod jego kierownictwem stan bezpieczeństwa na terenie woj. białostockiego ulegał systematycznej poprawie”. 30 I 1966 uczestniczył w polowaniu, w trakcie którego doszło do śmiertelnego w skutkach postrzelenia jego zastępcy, ppłk. Rzeczkowskiego. Nie był sprawcą, jednak duże kontrowersje wywołał fakt nie zorganizowania przez niego „właściwej pomocy rannemu oraz zostawienie go samego w Powiatowym Szpitalu w Suwałkach”. Bardzo szybko „wytworzyła się niewłaściwa atmosfera wokół jego osoby, na skutek czego zaszła konieczność odwołania go ze stanowiska K-ta Woj. MO”. Przeniesiono go wówczas na Wybrzeże.

Od 1 VII 1966 zastępca komendanta wojewódzkiego MO w Gdańsku. Od 1 VII 1967 pierwszy zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. Służby Milicji w Gdańsku. Kierował najważniejszymi wydziałami operacyjnymi: wydziałem do walki z przestępczością gospodarczą, wydziałem do walki z przestępstwami w gospodarce morskiej, wydziałem dochodzeniowo-śledczym i inspektoratem szkolenia. Ocena jego działań była pozytywna, podkreślano, że „wymienione ogniwa i ich odpowiedniki w terenie pracują dobrze, osiągając niezłe wyniki”. Podkreślano również że „kierowane przez niego służby ujawniły w ostatnim czasie szereg przestępstw przemytniczych na terenie Trójmiasta”. W 1968 był członkiem egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Uczestniczył w posiedzeniach Wojewódzkiego Zespołu Koordynującego ds. zwalczania przestępczości przy Prokuraturze Wojewódzkiej w Gdańsku. W 1973 był ponadto członkiem gdańskiej Komisji Wymiaru Sprawiedliwości i Porządku Publicznego. Był też prezesem Gwardyjskiego Klubu Sportowego (GKS) Wybrzeże Gdańsk.

W maju 1975 został oceniony jako „doświadczony kierownik jednostki, dobry organizator. W życiu polityczno-społecznym bierze aktywny udział”. Pozytywna ocena działalności pozwoliła mu na uzyskanie 1 VI 1975 stanowiska komendanta wojewódzkiego MO w Elblągu. W latach 1975–1977 był także członkiem KW PZPR w Elblągu oraz członkiem tamtejszej egzekutywy.

Odznaczony był Srebrnym (1948) i Złotym (1954) Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim (1959) i Krzyżem Oficerskim (1969) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II (1964) i I klasy (1974), Medalami 10-lecia (1955) i 30-lecia (1974) Polski Ludowej, odznaką „20 Lat w Służbie Narodu” (1964), Brązowym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1967), Medalem „Za Warszawę” (1970), odznaką „10 Lat w Służbie Narodu” (1954), brązową odznaką „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego” (1973), złotą odznaką „W Służbie Narodu” (1974), srebrną odznaką „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego” (1975).

Od 31 V 1947 żonaty był z Anną z domu Lipińską (24 IX 1921 – 23 XI 2009 Gdańsk), po wojnie pracującą w MO. Ojciec Wiesławy i Marka. Pochowany 1 III 1977 w Alei Zasłużonych na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku. KF