POSTULATY SOLIDARNOŚCI

Aktualna wersja na dzień 15:33, 29 sty 2023

Strajk w Stoczni Gdańskiej, z prawej wywieszone tablice z 21 postulatami Solidarności

Tablice z postulatami Solidarności nad bramą główną Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 1980

Tablice na wystawie „Drogi do Wolności”, prezentowane podczas wizyty w Gdańsku premiera Słowacji Ivana Gasparowa, 2008

POSTULATY (żądania) SOLIDARNOŚCI. 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego sformułowanych w nocy z 16 na 17 VIII 1980 ( sierpień 1980) w Stoczni Gdańskiej z kilku tysięcy postulatów przesłanych z różnych komitetów strajkowych. Żądania (tak nazywano je na początku strajku) robotników były dla rządzącej PZPR trudne do zaakceptowania, wychodziły poza kwestie ekonomiczne i według władz miały zbyt radykalny charakter. Wobec braku możliwości przedstawienia ich za pośrednictwem środków masowego przekazu postanowiono spisać je na sklejkach używanych w stoczni przez traserów i 18 sierpnia zawieszono nad bramą główną nr 2 Stoczni Gdańskiej.

Pomysłodawcami powstania i zawieszenia tablic byli Arkadiusz Rybicki i Maciej Grzywaczewski. Wykonano je z pięciowarstwowej sklejki o grubości 10 mm; tekst namalowano czerwoną farbą olejną i ołówkiem. Pierwsza tablica miała wymiar 210 × 125 cm, druga 213 × 125 cm. W 1. rocznicę podpisania porozumień sierpniowych ( porozumienie gdańskie) zostały wypożyczone na wystawę do Centralnego Muzeum Morskiego (CMM; Narodowe Muzeum Morskie), gdzie wykonano ich kopię.

Po ogłoszeniu stanu wojennego kopie z wystawy zostały skonfiskowane przez SB i zaginęły. 14 XII 1981 pracownicy muzeum – Wiesław Urbański (przewodniczący zakładowej „S”) i Dariusz Chełkowski (kierowca) wywieźli oryginalne tablice do domu W. Urbańskiego we Wrzeszczu, gdzie ukryto je w ściance działowej na strychu. W 1996 ujawnione wróciły do CMM. Od marca 2003 były eksponatem wystawy „Drogi do Wolności”, następnie w Europejskim Centrum Solidarności. 16 X 2003 zostały wpisane przez Międzynarodowy Komitet Doradczy UNESCO w ramach programu „Pamięć Świata” na międzynarodową listę najważniejszych światowych zbiorów archiwalnych, razem z założoną w Ośrodku KARTA w Warszawie kolekcją archiwalną „Solidarność – narodziny ruchu”. JMY


Żądania strajkujących załóg zakładów pracy: przedsiębiorstw reprezentowanych przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.
MKS reprezentuje załogi i instytucje, których funkcjonowanie jest niezbędne społecznie. Komitet ów ma na celu doprowadzić do rozmów, które spełnią oczekiwania strajkujących załóg. Jednym z pierwszych warunków rozpoczęcia rozmów jest odblokowanie wszystkich telefonów. Żądania te są następujące:

1. Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikających z ratyfikowanych przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczących wolności związków zawodowych.
2. Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym.
3. Przestrzegać zagwarantowanej w Konstytucji PRL wolności słowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.
4. Przywrócić do poprzednich praw:
a) ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 roku, studentów wydalonych z uczelni za przekonania;
b) zwolnić wszystkich więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jana Kozłowskiego, Marka Kozłowskiego);
c) znieść represje za przekonania.
5. Podać w środkach masowego przekazu informację o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz publikować jego żądania.
6. Podać realne działania mające na celu wyprowadzenie kraju z sytuacji kryzysowej poprzez:
a) podanie do publicznej wiadomości pełnej informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej;
b) umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom społecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform.
7. Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział w strajku wynagrodzenie za okres strajku – jak za urlop wypoczynkowy, z funduszu CRZZ.
8. Podnieść zasadnicze uposażenie każdego pracownika o 2000 zł na miesiąc jako rekompensatę dotychczasowego wzrostu cen.
9. Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.
10. Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko nadwyżki.
11. Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym.
12. Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej oraz znieść przywileje MO, SB i aparatu partyjnego poprzez: zrównanie zasiłków rodzinnych, zlikwidowanie specjalnych sprzedaży itp.
13. Wprowadzić na mięso i jego przetwory kartki – bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku).
14. Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 55 lat, a dla mężczyzn do lat 60 lub przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek.
15. Zrównać renty i emerytury starego portfela do poziomu aktualnie wypłacanych.
16. Poprawić warunki pracy służby zdrowia, co zapewni pełną opiekę medyczną osobom pracującym.
17. Zapewnić odpowiednią ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących.
18. Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres trzech lat na wychowanie dziecka.
19. Skrócić czas oczekiwania na mieszkania.
20. Podnieść diety z 40 na 100 zł i dodatek za rozłąkę.
21. Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie czterobrygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.