SIKORA ELŻBIETA, kompozytorka

Aktualna wersja na dzień 18:01, 8 sty 2023

Elżbieta Sikora, 2013

Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk

Partner redakcji

ELŻBIETA SIKORA (ur. 20 X 1943 Lwów), kompozytorka. Córka Alfonsa Sikory, przyrodnika, wiceprezesa Ligi Ochrony Przyrody, założyciela Słowińskiego Parku Narodowego, współautora koncepcji gdańskiego ogrodu zoologicznego. W 1963 roku ukończyła liceum muzyczne w Gdańsku w klasie fortepianu i rozpoczęła naukę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (PWSM) w Warszawie na Wydziale Reżyserii Muzycznej, studiując pod kierunkiem Antoniego Karużasa. Po uzyskaniu dyplomu reżysera dźwięku w 1968 wyjechała do Paryża, gdzie w latach 1968–1970 uczestniczyła w stażu w Groupe de recherches musicales, kierowanej przez Pierre’a Schaeffera i François Bayle’a, studiując muzykę elektroakustyczną. Ponieważ nie miała stypendium, pracowała dorywczo (między innymi na poczcie i stacji benzynowej), potem w Radio France. W 1968 zaczęła tworzyć muzykę elektroniczną.

Po powrocie do Polski podjęła kolejne studia – na Wydziale Kompozycji warszawskiej PWSM u Tadeusza Bairda i Zbigniewa Rudzińskiego (ukończyła je w 1977). Jednocześnie Józef Patkowski zatrudnił ją w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia. W 1973 z Krzysztofem Knittlem i Wojciechem Michniewskim założyła Grupę Kompozytorską KEW, koncertując z nią do 1976. Ich wspólnym utworem jest między innymi zaprezentowany na Warszawskiej Jesieni w 1974 roku Drugi poemat tajemny na aparaturę elektroakustyczną i diapozytywy.

Od 1981 mieszka w Paryżu. Tam kształciła się na kursie muzyki komputerowej Institut de recherche et coordination acoustique/musique (1981–1982) oraz studiowała kompozycję u Betsy Jolas, a w latach 1983–1984, dzięki stypendium rządu francuskiego, miasta Mannheim i Fundacji Kościuszkowskiej, była stypendystką w Center for Computer Research in Music and Acoustics przy Stanford University w Kalifornii, gdzie pracowała u Johna Chowninga. W latach 1985–2008 prowadziła zajęcia z kompozycji muzyki elektroakustycznej w konserwatorium w Angoulême. W 1999 uzyskała tytuł doktora nauk muzycznych w zakresie kompozycji w Akademii Muzycznej we Wrocławiu.

Skomponowała między innymi: Interventions na tubę, dwie perkusje i zespół (1969), Prénom na taśmę (1970), Widok z okna na taśmę (1971), Pieśni rozweselające serce na sopran i pięć instrumentów (wersja I, 1973), Kwartet smyczkowy nr 1 (1975), Cercles na orkiestrę (1975), Guernica – Hommage à Pablo Picasso na chór mieszany (1975–1979; I nagroda w Konkursie dla Kompozytorek w Mannheim w 1982), oratorium Stworzenie świata (1976), operę Ariadna (1977, II nagroda w Konkursie im. Carla Marii von Webera w Dreźnie w 1978), Ziemię jałową na taśmę (1979; wyróżnienie w Konkursie Muzyki Elektroakustycznej w Bourges w 1980), Lettres à M. na zespół (1980; wyróżnienie w Konkursie Muzyki Elektroakustycznej w Bourges w 1980), Kwartet smyczkowy nr 2 (1980), Salve Regina na chór dziecięcy i organy (1981), Janek Wiśniewski – grudzień – Polska na taśmę (1982–1983), Eine kleine Tagmusik na siedem instrumentów (1983), operę kameralną Wyrywacz serc według powieści Borisa Viana (1984–1986, wersja sceniczna: 1996; nagroda Francuskiego Stowarzyszenia Autorów i Kompozytorów Dramatycznych w 1996), symfonię Cienie (1984–1990), balet La clef de verre (1986), Géométries variables na zespół (1991), Le chant de Salomon na sopran i zespół (1992; nagroda Jury de l’Académie du disque lyrique w Paryżu w 1992), sekstet smyczkowy Hommage à Witold Lutosławski (1993), Flashback – Hommage à Pierre Schaeffer na taśmę (1996), oratorium Omnia tempus habent (1997), Aquamarina na taśmę (1998), Lisboa, tramway 28, hommage à Fernando Pesoa na saksofon i taśmę (1999), Kwartet smyczkowy nr 3 (Ursula in memoriam) (1999), Ecce Homo na orkiestrę (1999), Eine Rose als Stütze na sopran i fortepian (2000), koncert fortepianowy nr 1 Hommage à Frederic Chopin (2000), Trois Innocenties na chór mieszany (2001), Grain de sable na taśmę (2002), Rouge d’été na taśmę (2002), Eine Rose als Stütze – Hörspiel na taśmę (2002), koncert na saksofon i orkiestrę Michelangelo (2005), Tytane na kontrabas (2005), Reflets irisés na fortepian i dźwięki elektroniczne (2006), Koncert oliwski na organy i orkiestrę (2007; nagroda „Sztorm Roku” w plebiscycie „Gazety Wyborczej” w 2007), Chicago al freco na taśmę (2009), Axe rouge IV na saksofon, zespół instrumentalny i warstwę elektroakustyczną (2012), Axe Rouge V na taśmę (2012). W 2011 skomponowała operę w trzech aktach Madame Curie, której francuska prapremiera odbyła się 15 XI 2011, polska – 25 XI 2011 w Operze Bałtyckiej.

30 VIII 2020, z okazji obchodów Święta Wolności i Demokracji, Monika Kaźmierczak wykonała między innymi skomponowany specjalnie na carillon kościoła św. Katarzyny jej utwór Running North.

Jako dyrektor artystyczny w latach 2011–2017 kierowała festiwalem Musica Electronica Nova we Wrocławiu. Laureatka wielu nagród, między innymi francuskiego Société des auteurs, compositeurs et éditeurs de musique w 1994: Prix pédagogique (za Chant’ Europe) oraz Prix du printemps (za całokształt twórczości), Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” (2011), Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny” (2013), nagrody Złotego Orfeusza (Orphée d’Or) Académie du Disque Lyrique w Paryżu za nagraną na DVD DUX operę Madame Curie. W 1997 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasług Rzeczypospolitej, w 2004 odznaczeniem Chevalier de l’Ordre des Arts et des Lettres. Osobowość Roku Radia Gdańsk (1998). MO