KOMOROWSKI FRANCISZEK, ksiądz, prefekt Gimnazjum Polskiego

Aktualna wersja na dzień 07:35, 30 cze 2023

Ksiądz Franciszek Komorowski w okresie pobytu w Rzymie

Ksiądz Franciszek Komorowski: dopuszczenie do bycia akolitą i egzorcystą, lipiec 1907

Ksiądz Franciszek Komorowski: dopuszczenie do bycia psałterzystą i lektorem, lipiec 1907

FRANCISZEK KOMOROWSKI (17 I 1886 Szarlej, powiat Inowrocław – 9 V 1956 Ostrzeszów, Wielkopolska), duchowny katolicki, zmartwychwstaniec, prefekt Gimnazjum Polskiego w Gdańsku. Najstarszy syn Antoniego i Marianny z domu Groblewskiej. W 1896 ukończył szkołę powszechną (Volksschule) w Łojewie (powiat Inowrocław). Od 1897 do 2 IV 1903 uczęszczał do Gimnazjum Królewskiego w Inowrocławiu (Königlisches Gymnasium zu Inowrozlaw). 4 V 1904 w Krakowie wstąpił do Zgromadzenia Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, zmartwychwstańców (obłóczyny 2 II 1905). Pierwsze śluby zakonne złożył 2 II 1906, tonsura – 28 IV 1907; śluby wieczyste - 2 II 1909, niższe święcenia – 25 VII 1907, subdiakonat – 24 IV 1910; diakonat – 3 VII 1910. Wyższe święcenia kapłańskie otrzymał 6 IV 1912 w Rzymie. Wrócił do Krakowa i do 1914 pełnił funkcję rektora i wychowawcy młodzieży gimnazjalnej w internacie w Krakowie.

Po wybuchu I wojny światowej został wikariuszem w kościele św. Mateusza w Opalenicy, następnie w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Lwówku. W 1919 brał udział w powstaniu wielkopolskim jako kapelan 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Należał do Związku Powstańców Wielkopolskich. W 1920 wrócił do Krakowa, w latach 1920–1923 pracował jako wychowawca młodzieży w dwóch internatach prowadzonych przez zmartwychwstańców: we Lwowie i w Krakowie. 23 VII 1923 mianowany został przełożonym domu zakonnego w Krakowie. We wrześniu 1923 zainaugurował działalność niższego seminarium duchownego zgromadzenia zmartwychwstańców w Krakowie.

26–28 VII 1926 brał udział wraz z ks. Adamem Barwikiem w Kapitule Generalnej w Rzymie jako delegat Polskiej Prowincji. Od 29 I 1926 rektor Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie. Wybór ten okazał się nietrafiony, „głównie dlatego iż okazał się człowiekiem cynicznym, nietaktownym, nielojalnym. Jego rychłe przeniesienie spowodowane było brakiem delikatności, w szczególności w kontaktach z kardynałem protektorem kolegium, Bazylim Pompili”. Miało dojść do nieprawidłowości w finansach oraz do niedopilnowania spraw związanych z sprzedażą zabudowań Kolegium Polskiego w związku z planowaną przez władze Rzymu przebudową tej części miasta, a tym samym konieczności przeniesienia instytucji do innej lokalizacji. W sierpniu (wrześniu?) 1929 usunięty został ze stanowiska i odesłany początkowo do Wiednia, a następnie do Polski. Od 8 XI 1929 do IV 1930 był wikarym w kościele św. Bonifacego w Warszawie. 21 III 1930 złożył podanie o opuszczenie zgromadzenia i przejście do rodzinnej diecezji (eksklaustracja). Za zgodą kardynała Augustyna Hlonda 8 IV 1930 został przyjęty w poczet duchowieństwa archidiecezji poznańskiej.

Od 1930 do 31 VIII 1933, po zmarłym ks. Leonie Miszewskim, objął funkcję prefekta Gimnazjum Polskiego w Gdańsku. Był moderatorem męskiego oddziału Sodalicji Mariańskiej oraz Sodalicji Mariańskiej Akademików Polskich w Gdańsku oraz patron Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej w Sopocie. Prowadził pracę duszpasterską i społeczną na terenie parafii kościoła św. Jadwigi Śląskiej w Gdańsku- Nowym Porcie. Podejmował starania o utworzeniu w tej dzielnicy polskiej parafii. Pełnił funkcję prezesa Polskiego Komitetu Budowy Kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej w Nowym Porcie (przebudowanej z dawnej stajni artyleryjskiej w byłych koszarach (Neufahrwasser-Kaserne)). Po poświęceniu kaplicy 7 VIII 1932 przez biskupa Eduarda O’Rourke prowadził pracę duszpasterską wśród ludności polskiej. Za zgoda proboszcza kościoła św. Jadwigi, ks. Franza Freude, w kaplicy udzielał chrztów, przyjmował dzieci do pierwszej komunii i udzielał ślubów. Jego praca wśród Polaków w II Wolnym Mieście Gdańsku zwróciła uwagę bojówek niemieckich SA. Spotykały go prowokacje, miano również grozić mu śmiercią.

Po wyjeździe z Gdańska w latach 1933–1939 był proboszczem kościoła św. Floriana Męczennika w Opatowie (powiat Kępno). W czasie II wojny światowej ukrywał się, między innymi w Częstochowie i w Zakopanem. Po zakończeniu wojny wrócił do Opatowa. W latach 1946–1956 był proboszczem kościoła Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej w Ostrzeszowie. Podczas prac remontowych, jakie prowadzono w kościele 1953, odkryto fragmenty starych dekoracji malarskich. Dało to podstawę do przeprowadzenia prac badawczych, odsłonięcia oraz konserwacji zabytkowej polichromii. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Ostrzeszowie. LeMo







Bibliografia:
Źródła:
Archivum Congregationis a Resurrectione D. N. J. C.; ACRR. Roma (Archiwum Generalne Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, Rzym); teczka personalna: Komorowski Franciszek.
Liber Sodalium Congregatio a Resurrectione D. N. J. C. Prov. Polona, t. 1, Romae brw.
Literatura:
Baciński Antoni, Polskie duchowieństwo katolickie w Wolnym Mieście Gdańsku 1919–1939, „Studia Gdańskie” 1973, nr 1.
Daniluk Jan, Polska obecność w Nowym Porcie w latach 1919–1939, w: Nowy Port, red. Janusz Dargacz, Katarzyna Kurkowska i Leszek Molendowski, Gdańsk 2021.
Dzieje Ostrzeszowa, red. Stanisław Nawrocki, Kalisz 1990.
Iwicki John, Charyzmat zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. 2 (1887–1932), Kraków– Kielce 2007.
Janik Bernard, Życiorysy pracowników Gimnazjum Polskiego w Gdańsku, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1976, s. 166.
Plenkiewicz Maciej, Kościół katolicki w Wolnym Mieście Gdańsku 1933–1939, Bydgoszcz 1980.
Sroczyńska- Wyczańska Krystyna, Nauczyciele Gimnazjum, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1989.
Stępniak Henryk, Ludność polska w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1991.