PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File:Aleja Lipowa w Parku Oliwskim, początek XX wieku.JPG|thumb|Aleja Lipowa w Parku Oliwskim, początek XX wieku]][[File:Widok na kościół Trójcy Świętej (archikatedrę oliwską) od strony Parku Oliwskiego.JPG|thumb|Widok na kościół Trójcy Świętej | + | [[File:Ogrod.jpg|thumb|Plan Ogrodu Opackiego, 1792]] |
| + | [[File:Aleja Lipowa w Parku Oliwskim, początek XX wieku.JPG|thumb|Aleja Lipowa w Parku Oliwskim, początek XX wieku]] | ||
| + | [[File:Park_Oliwski,_około_1952.jpg|thumb|Park Oliwski, około 1952]] | ||
| + | [[File:Widok na kościół Trójcy Świętej (archikatedrę oliwską) od strony Parku Oliwskiego.JPG|thumb|Widok na kościół Trójcy Świętej od strony Parku Oliwskiego]] | ||
| + | [[File:Pałac_Opat__w__widok_od_strony_południowej.JPG|thumb|Pałac Opatów, widok od strony południowej]] | ||
| + | [[File:Spichlerz opacki.JPG|thumb|Spichlerz opacki w Parku Oliwskim]] | ||
| + | [[File:Sztuczna kaskada w Parku Oliwskim .JPG|thumb|Sztuczna kaskada w Parku Oliwskim]] | ||
| + | [[File:Palmiarnia.jpg|thumb|Palmiarnia, 2010]] | ||
| + | [[File:Park_Oliwski_Groty.jpg|thumb|Park Oliwski, groty szeptów, 2017]] | ||
| + | |||
| + | '''PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA''' (Park Oliwski, ogród opacki, zamkowy, królewski), przy dawnym [[KLASZTOR CYSTERSÓW W OLIWIE | klasztorze cysterskim w Oliwie]], między obecną ul. Opata Jacka Rybińskiego a Opacką, powierzchnia 13 ha. Ozdobny ogród był związany z [[PAŁAC OPATÓW | rezydencją opacką]], istniejącą od XVI wieku, a rozbudowaną w XVIII wieku przez opata [[ZALESKI FRANCISZEK MIKOŁAJ, opat oliwski | Franciszka Zaleskiego]]. 26 VII 1734 król polski August III wydał w ogrodzie ucztę na cześć carycy Anny Iwanownej.<br/><br/> | ||
| + | Powstanie rokokowego parku wiąże się z rozbudową południowego skrzydła pałacu opatów przez [[RYBIŃSKI JACEK JÓZEF, opat oliwski, patron gdańskiej ulicy | Jacka Rybińskiego]]. Projekt ogrodnika Hentschla, wzorowany na ogrodach przy Pałacu Błękitnym w Warszawie, zrealizował Kazimierz Dembiński z Kocka, pracujący wcześniej w Wilanowie. Po południowo-wschodniej stronie pałacu, w tzw. części francuskiej, powstał ozdobny parter ogrodowy, o osi widokowej skierowanej ku Zatoce Gdańskiej, ujęty w szpaler geometrycznie strzyżonych drzew (Fürstliche Aussicht, Aleja Lipowa, Droga do Wieczności) oraz równoległe do alei duży staw i wnętrze ogrodowe zwane Rajem (Paradisium). Kolejny po Jacku Rybińskim (zm. 1782) opat [[HOHENZOLLERN-HECHINGEN JOHANN KARL LUDWIG, biskup chełmiński, opat oliwski | Karl Hohenzollern-Hechingen]] sprowadził ogrodnika [[SALTZMANN JOHANN GEORG NICOLAUS, ogrodnik | Johanna Georga Saltzmanna]], który zgodnie z modą starał się imitować naturę na podstawie popularnych wyobrażeń o chińskich ogrodach. W północno-wschodniej, „angielsko-chińskiej” części powstały kręte ścieżki, pagórki, mostki, stawy i kaskada na [[POTOK OLIWSKI | Potoku Oliwskim]], altany, pawilony i urządzenia (przedstawione na planie z 1792). Po 1793 przedłużeniem parku stało się wzgórze [[PACHOŁEK | Pachołek]] z pawilonem widokowym na szczycie.<br/><br/> | ||
| + | Po kasacie klasztoru i śmierci ostatniego opata [[HOHENZOLLERN-HECHINGEN JOSEPH WILHELM FRIEDRICH | Josepha Hohenzollern-Hechingena]] (1836) przeszedł na własność króla pruskiego. W okresie 1836–1881 zarządzał nim Gustaw Schöndorf (8 II 1810 Berlin – 25 X 1884 Gdańsk-Oliwa), który sprowadził egzotyczne odmiany drzew i krzewów, usunął zniszczone urządzenia, przekształcając park w ogród dendrologiczny. Z dawnych konstrukcji przetrwała kaskada i groty szeptów. Kolejnym zarządcą w latach 1885–1898 był ogrodnik [[RADIKE JULIUS GOTTLIEB, ogrodnik, dyrektor teatrów | Julius Gottlieb Radike]], po nim w 1899–1929 [[WOCKE ERICH, botanik | Erich Wocke]], który w 1910 w miejscu labiryntu (w pobliżu oranżerii przebudowanej w cieplarnię i palmiarnię) założył alpinarium.<br/><br/> | ||
| + | Po przyłączeniu Oliwy do Gdańska w 1926 park przeszedł pod zarząd miejski. Po II wojnie światowej został wpisany do rejestru Ochrony Zabytków Przyrody, nazywany Parkiem Narodowym w Oliwie. W 1946 powstała Stacja Aklimatyzacji Roślin, 22 XII 1947 udostępniono Palmiarnię, w 1956 Ogród Botaniczny, od 26 XI 1955 (w stulecie śmierci poety) nosi imię Adama Mickiewicza (ustawiono w nim pomnik, popiersie poety). W 1976 w naturalnym otoczeniu parku znalazła miejsce stała ekspozycja Galerii Współczesnej Rzeźby Gdańskiej. Odbudowana altana wykorzystywana jest jako miejsce plenerowych koncertów. W obręb parku włączono położony po południowej stronie dawnego klasztoru teren, na którym mieścił się niegdyś ogród użytkowy. Prowadzone prace (ostatnio w okresie 2000–2001) nadały tej części charakter rekreacyjny. W [[PAŁAC OPATÓW | Pałacu Opatów]] ma siedzibę Oddział Sztuki Współczesnej [[MUZEUM NARODOWE | Muzeum Narodowego]], w Spichrzu Opackim Oddział Etnograficzny, a w dawnej wozowni składnica muzealna. {{author: AK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 20:22, 17 gru 2022
_od_strony_Parku_Oliwskiego.JPG)
PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA (Park Oliwski, ogród opacki, zamkowy, królewski), przy dawnym klasztorze cysterskim w Oliwie, między obecną ul. Opata Jacka Rybińskiego a Opacką, powierzchnia 13 ha. Ozdobny ogród był związany z rezydencją opacką, istniejącą od XVI wieku, a rozbudowaną w XVIII wieku przez opata Franciszka Zaleskiego. 26 VII 1734 król polski August III wydał w ogrodzie ucztę na cześć carycy Anny Iwanownej.
Powstanie rokokowego parku wiąże się z rozbudową południowego skrzydła pałacu opatów przez Jacka Rybińskiego. Projekt ogrodnika Hentschla, wzorowany na ogrodach przy Pałacu Błękitnym w Warszawie, zrealizował Kazimierz Dembiński z Kocka, pracujący wcześniej w Wilanowie. Po południowo-wschodniej stronie pałacu, w tzw. części francuskiej, powstał ozdobny parter ogrodowy, o osi widokowej skierowanej ku Zatoce Gdańskiej, ujęty w szpaler geometrycznie strzyżonych drzew (Fürstliche Aussicht, Aleja Lipowa, Droga do Wieczności) oraz równoległe do alei duży staw i wnętrze ogrodowe zwane Rajem (Paradisium). Kolejny po Jacku Rybińskim (zm. 1782) opat Karl Hohenzollern-Hechingen sprowadził ogrodnika Johanna Georga Saltzmanna, który zgodnie z modą starał się imitować naturę na podstawie popularnych wyobrażeń o chińskich ogrodach. W północno-wschodniej, „angielsko-chińskiej” części powstały kręte ścieżki, pagórki, mostki, stawy i kaskada na Potoku Oliwskim, altany, pawilony i urządzenia (przedstawione na planie z 1792). Po 1793 przedłużeniem parku stało się wzgórze Pachołek z pawilonem widokowym na szczycie.
Po kasacie klasztoru i śmierci ostatniego opata Josepha Hohenzollern-Hechingena (1836) przeszedł na własność króla pruskiego. W okresie 1836–1881 zarządzał nim Gustaw Schöndorf (8 II 1810 Berlin – 25 X 1884 Gdańsk-Oliwa), który sprowadził egzotyczne odmiany drzew i krzewów, usunął zniszczone urządzenia, przekształcając park w ogród dendrologiczny. Z dawnych konstrukcji przetrwała kaskada i groty szeptów. Kolejnym zarządcą w latach 1885–1898 był ogrodnik Julius Gottlieb Radike, po nim w 1899–1929 Erich Wocke, który w 1910 w miejscu labiryntu (w pobliżu oranżerii przebudowanej w cieplarnię i palmiarnię) założył alpinarium.
Po przyłączeniu Oliwy do Gdańska w 1926 park przeszedł pod zarząd miejski. Po II wojnie światowej został wpisany do rejestru Ochrony Zabytków Przyrody, nazywany Parkiem Narodowym w Oliwie. W 1946 powstała Stacja Aklimatyzacji Roślin, 22 XII 1947 udostępniono Palmiarnię, w 1956 Ogród Botaniczny, od 26 XI 1955 (w stulecie śmierci poety) nosi imię Adama Mickiewicza (ustawiono w nim pomnik, popiersie poety). W 1976 w naturalnym otoczeniu parku znalazła miejsce stała ekspozycja Galerii Współczesnej Rzeźby Gdańskiej. Odbudowana altana wykorzystywana jest jako miejsce plenerowych koncertów. W obręb parku włączono położony po południowej stronie dawnego klasztoru teren, na którym mieścił się niegdyś ogród użytkowy. Prowadzone prace (ostatnio w okresie 2000–2001) nadały tej części charakter rekreacyjny. W Pałacu Opatów ma siedzibę Oddział Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego, w Spichrzu Opackim Oddział Etnograficzny, a w dawnej wozowni składnica muzealna.
