Tekst źródłowy strony PŁONIA MAŁA

{{paper}}
[[File:Płonia.png|thumb|Tartak, początek XX wieku]]
[[File:  Płonia_tartak.png |thumb| Tartak, początek XX wieku]]
[[File: 3_Płonia_Mała.jpeg |thumb| Płonia Mała, lata 70. XX wieku]]
'''PŁONIA MAŁA''' (Klein Plehnendorf), dawna wieś, obecnie w dzielnicy Gdańska [[RUDNIKI | Rudniki]], położona na lewym brzegu [[WISŁA | Martwej Wisły]] naprzeciw [[KRAKOWIEC | Krakowca]]. W 1353 wzmiankowana jako Tiefensee, w 1454 – Plönendorf, w 1618 – Plehnendorf; po II wojnie światowej określana nazwami Plenichów (Plenichowo), Płonino i stosowane niekiedy do dziś Pleniewo. 16 XII 1946 zatwierdzono nazwę Płonia, w miejsce używanego od 1945 Małego Pleniewa. <br/><br/>
Wraz z położoną na zachód od niej [[PŁONIA WIELKA | Płonią Wielką]] (Groß Plehnendorf) tworzy rozległy polder (tzw. polder Płonia) między Wisłą oraz jej deltowymi odnogami – Łachą Wiślińską (Wesslinker Laake), [[KANAŁ DOLNY POWODZIOWIEC | Dolnym Powodziowcem]], [[CZARNA ŁACHA | Czarną Łachą]] i [[ROZWÓJKA | Rozwójką]] (w nomenklaturze urzędowej Miasta Gdańska nazywanymi łącznie [[KANAŁ PLENIEWSKI | Kanałem Pleniewskim]]). Polder ten zarządzany był przez [[URZĄD BUDOWLANY | Urząd Budowlany]]. W XVII wieku na zachodnim krańcu Płoni Małej u ujścia Rozwójki i Czarnej Łachy do Wisły wzniesiono szaniec zwany obecnie [[REDUTA PŁOŃSKA | Redutą Płońską]]. W 1819 Płonia Mała i Płonia Wielka liczyły łącznie 30 domostw oraz 223 mieszkańców, ponadto miały trzy wiatraki (zbożowy i dwa odwadniające), karczmę i kuźnię.<br/><br/>
W nocy z 11 na 12 IV 1829 w pobliżu Płoni wezbrane wody Wisły przerwały na długości około 500&nbsp;m wał przeciwpowodziowy z 1. połowy XIV wieku, rozpoczynając największą katastrofalną powódź w historycznych dziejach Gdańska – na terenie całkowicie zalanej Płoni wody powodziowe osiągnęły wysokość 4,6&nbsp;m. W 1886 Płonia Mała i Płonia Wielka liczyły razem 29 gospodarstw i 805 mieszkańców; były tam także wiatraki, cegielnia i poczta. Od 1912 do wsi doprowadzono prąd z elektrowni na Ołowiance ([[ELEKTROWNIE I ELEKTROCIEPŁOWNIE | elektrownie i elektrociepłownie]]). <br/><br/>
W końcu XIX wieku właścicielem tutejszego tartaku był Johann Friedrich Giesebrecht (1840–1927), zamieszkały przy Brotbänkengasse 39 (ul. Chlebnicka), właściciel firmy eksportującej drewno „J.J. Giesebrecht & Wessolowski”. Po jego śmierci firmę do około 1931/1935 prowadziła wdowa, Pauline Buttemann-Giesebrecht. W 1924 obie Płonie miały 1482 mieszkańców w 337 gospodarstwach o łącznym areale 426&nbsp;ha. W latach 1908–1913 do Płoni Małej doprowadzono prąd z elektrowni na [[OŁOWIANKA | Ołowiance]]. <br/><br/>
Częścią Płoni Małej była także Kępa Krakowiecka (Krakauer Kämpe), niewielka, podłużna wysepka – w 1883 z 10 domami i 121 mieszkańcami, miejsce składowania drewna i tartak, w 1942 włączona do Gdańska. Pozostały obszar Płoni Małej włączono do Gdańska w 1954. Obecnie cały ten teren zajmuje [[RAFINERIA ROPY NAFTOWEJ | rafineria]]; przed jej budową grząski grunt polderu wzmocniono piaskiem i żwirem z wyrobiska w Rybakach koło Kościerzyny, zniknęła też wówczas Kępa Krakowiecka, z której mieszkańców wykwaterowano w 1974. {{author: ZdK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]