Tekst źródłowy strony KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA KRÓLA

{{paper}}
[[File: Budowa_kościoła_Chrystusa_Króla.jpeg |thumb| Budowa kościoła Chrystusa Króla doglądana przez [[ROGACZEWSKI FRANCISZEK, ksiądz, działacz gdańskiej Polonii, patron ulicy | ks. Franciszka Rogaczewskiego]], z lewej fragment pozostałości Szańca Piaskowego, fot. [[WYROBEK ROMAN FELIKS, działacz gdańskiej Polonii, działacz polonijny, fotografik | Roman Wyrobek]], 1929]]
[[File: Kościół_Chrystusa_Króla_okolo_1932.jpeg |thumb| Kościół Chrystusa Króla, 1932]]
[[File: Główny_ołtarz_kościoła_Chrystusa_Króla.jpeg |thumb| Kościół Chrystusa Króla, ołtarz główny, 1932]]
[[File: Dzwony_kościoła_Chrystusa_Króla.jpg |thumb| Dzwony kościoła Chrystusa Króla, ufundowane przez gdańską Polonię]]
[[File:Kosciół_Chrystusa_Króla_od_strony_frontowej.JPG|thumb|Kościół Chrystusa Króla od strony frontowej]]
[[File:Kościół_Chrystusa_Króla_od_strony_południowej.JPG|thumb|Kościół Chrystusa Króla od strony południowej]]
[[File:Kosciół_Chrystusa_Króla_od_strony_północnej.JPG|thumb|Kościół Chrystusa Króla od strony północnej]]
[[File: Wnętrze_kościoła_Chrystusa_Króla_.2022.jpg |thumb| Kościół Chrystusa Króla, 2022]]
'''KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA KRÓLA''', ul. Rogaczewskiego 55 (Sandgrube), [[PIASKOWNIA | Piaskownia]]. Powstał na dwóch hektarach gruntu budowlanego, przyznanego Polsce w 1921 w ramach podziału mienia poniemieckiego na terenie [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939  | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG). 28 III 1928, w celu budowy kościoła dla katolików Polaków w II WMG, za zgodą [[O’ROURKE EDUARD, biskup gdański, patron placu w Gdańsku | biskupa Edward O’Rourke]], powołano Polskie Towarzystwo Budowy Kościoła Chrystusa Króla w Gdańsku. Prezesem został [[ROGACZEWSKI FRANCISZEK, ksiądz, działacz gdańskiej Polonii, patron ulicy | ks. Franciszek Rogaczewski]], 31 I 1930 mianowany rektorem mającego powstać kościoła. Budowę sfinansowano ze składek gdańskiej Polonii. W latach 1931–1932 na terenie zniwelowanego rawelinu Szańca Piaskowego ([[FORTYFIKACJE | fortyfikacje]]) wzniesiono według projektu [[ŚWIAŁKOWSKI CZESŁAW, architekt, działacz gdańskiej Polonii | Czesława Świałkowskiego]] dużą salę (35x15x6 m) z tymczasowym przeznaczeniem na kościół. Po wybudowaniu kościoła docelowego miała służyć jako miejsce imprez i zebrań. Zbudowano również przylegającą do sali plebanię. Do wybudowania kościoła docelowego, ze względu na napiętą sytuację w Gdańsku, nie doszło. Przewidywany jako kamień węgielny docelowego kościoła głaz narzutowy skradziono, odnalazł się w 1938, gdy posłużył jako kamień węgielny przy budowie [[SCHRONISKO MŁODZIEŻOWE IM. PAULA BENEKEGO | Schroniska Młodzieżowego im. Paula Benekego]] na Biskupiej Górce.<br /><br />
Tymczasowy kościół poświęcił 30 X 1932 bp Edward O’Rourke. 1 VI 1935 mszą w kościele rozpoczął się V Walny Zjazd polskiej [[LIGA MORSKA I RZECZNA | Ligi Morskiej i Rzecznej]]. W 1937 ustanowiono przy kościele personalną parafię polską; wobec sprzeciwu hitlerowskich władz Gdańska dekret o jej erygowaniu został zawieszony, a obiekt pozostał w granicach parafii przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. JÓZEFA (Stare Miasto) | kościele św. Józefa]]. 26 VI 1938 odbyło się w kościele uroczyste pożegnanie opuszczającego Gdańsk bp. Edwarda O’Rourke. W 1939 kościół odebrano Polakom i przekazano przeniesionym z Wrzeszcza [[PALLOTYNI | pallotynom]]. W 1940 otrzymał 22-głosowe organy, wykonane przez organmistrza [[GOEBEL JOSEPH, organmistrz | Josepha Goebela]]. W 1945 niemieckich zakonników zastąpili polscy, a do kościoła, ze względu na zniszczenie świątyni głównej (kościół św. Józefa), przeniesiono ośrodek parafii. Pallotyni działali tu do 1949, następnie ustanowiono świeckich proboszczów.<br /><br />
Próba wywiezienia przez pallotynów kościelnych organów i ufundowanych przez gdańską Polonię ołtarzy, drogi krzyżowej i innych paramentów spotkała się z głośnym protestem byłych działaczy polonijnych. Z inicjatywy [[TYLEWSKI TADEUSZ, artysta muzyk, patron gdańskiej ulicy| Tadeusza Tylewskiego]], Kazimierza Banaś-Purwina, [[JEDWABSKI WOJCIECH ANTONI, działacz polonijny| Wojciecha Jedwabskiego]] i Augustyna Perszona zorganizowano 21 IX 1949 w budynku Teatru Wybrzeże ([[OPERA BAŁTYCKA| Opera Bałtycka]]) protestujące zgromadzenie parafian i byłych członków Polonii związanych z [[KOŚCIÓŁ ŚW. STANISŁAWA BISKUPA MĘCZENNIKA| kościołem św. Stanisława Biskupa Męczennika]]. Decyzją Urzędu Wojewódzkiego organy kościoła pozostały na miejscu. <br /><br />
W latach 1958–1971 proboszczem był późniejszy bp sufragan [[KLUZ KAZIMIERZ, biskup | Kazimierz Kluz]]. W 1971 z obrębu parafii wyłączono kościół św. Józefa (jako rektorski zgromadzenia pallotynów), formalnie jednak nazwę parafii na Chrystusa Króla zmieniono dopiero w roku 1989. Granice parafii były wielokrotnie modyfikowane, poprzez wyłączenie z jej obszaru w 1971 parafii przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. BRYGIDY | kościele św. Brygidy]], w 1985 parafii przy [[KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ | kościele Matki Boskiej Częstochowskiej]], w 2002 parafii przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. TERESY OD DZIECIĄTKA JEZUS | kościele św. Teresy od Dzieciątka Jezus]]. Obecnie obejmuje głównie rejon Nowych Ogrodów i Biskupiej Górki; w 2006 liczyła około 8000 wiernych. Na terenie parafii znajduje się dom sióstr [[PALLOTYNKI | pallotynek]]. Kościół ma kształt nietypowy dla świątyni, w formie wielkiej hali na planie prostokąta, bez wież i innych charakterystycznych elementów architektonicznych. W nawie i prezbiterium witraże (2001–2003), nad głównym wejściem od strony południowo-zachodniej mozaika przedstawiająca Chrystusa Króla. W ołtarzu głównym przedwojenna rzeźba z piaskowca, również poświęcona Chrystusowi. W ołtarzach bocznych stylizowane na gotyk figury Matki Bożej i św. Józefa. Przy parafii działa wiele stowarzyszeń i organizacji kościelnych. Chór parafialny nawiązuje do tradycji przedwojennego chóru Lutnia-Cecylia.{{author: SK}} <br /><br />
{| class="tableGda"
|- 
|+ Proboszczowie kościoła Chrystusa Króla
|-
| 1930–1938
| ks. [[ROGACZEWSKI FRANCISZEK, ksiądz, działacz gdańskiej Polonii, patron ulicy | Franciszek Rogaczewski]] (proboszcz tytularny)
|-
| 1939–1945
| ks. Romuald Laque SAC
|-
| 1945–1947
| ks. Aleksander Wiśniewski SAC (administrator)
|-
| 1947–1949
| ks. Józef Żyto SAC (administrator)
|-
| 1949
| ks. Władysław Zbłowski SAC (administrator)
|-
| 1949–1955
| ks. Zygmunt Badowski (administrator)
|-
| 1955–1957
| ks. Roman Siudek (administrator)
|-
| 1957–1958
| ks. Alfons Ptak OMI (administrator)
|-
| 1958–1972
| ks. [[KLUZ KAZIMIERZ, biskup  | Kazimierz Kluz]]
|-
| 1972–2009
| ks. [[SZWABE KAZIMIERZ, proboszcz kościoła Chrystusa Króla | Kazimierz Szwabe]] (do 1976 administrator)
|-
| 2009–2012
| ks. Piotr Żynda
|-
| 2012
| ks. Jacek Michalak
|-
| 2012–
| ks. Bartłomiej Stark
|-
| class="authorEgTab" | {{author: AGK}}
|} [[Category: Encyklopedia]][[Category: Przestrzeń miasta]]