Tekst źródłowy strony BASTION KOT

{{web}}
[[File:1_Bastion_Kot.jpg|thumb|Czworoboczny, drewniany blokhauz, fragment widoku Gdańska [[MÖLLER ANTON, malarz, rysownik, grafik| Antona Möllera]], 1592/1593, z prawej Baszta Nowa i wokół niej Rondel Przedmiejski, za nim (bez dachu) fragment [[BRAMA NOWA| Bramy Nowej]] i [[BASZTA BIAŁA| Baszta Biała]] i [[BASZTA POD ZRĘBEM|  Baszta Pod Zrębem]], skrajnie z lewej [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY| kościół Św. Trójcy]]]]
[[File:2_Bastion_Kot.jpg|thumb|W środku Bastion Kot, z lewej Rondel Przedmiejski, z prawej Bastion Karowy ([[BRAMA KAROWA| Brama Karowa]]) według tzw. planu sztokholmskiego z około 1600]]
[[File:3_Bastion_Kot.jpg|thumb|Bastion Kot 1620, fragment widoku Gdańsku Claesa Janszoona Visschera juniora (Piscatora), opartego na perspektywicznym planie [[DICKMANN AEGIDIUS, rysownik, rytownik| Aegidusa Dickmanna]] z 1617]]
[[File:4_Bastion_Kot.jpg|thumb|Bastion Kot (w środku), 1641, fragment widoku Gdańska Matthäusa Meriana), opartego na perspektywicznym planie [[DICKMANN AEGIDIUS, rysownik, rytownik| Aegidusa Dickmanna]] z 1617]]
[[File:5_Bastion_Kot.jpg|thumb|Bastion Kot, [[DEISCH MATTHAEUS, rytownik| Matthaeus Deisch]], 1761–1765]]
[[File:6_Bastion_Kot.jpg|thumb|Bastion Kot, 1894]]
[[File:3_Tunel_pod_ul._Okopową.jpg|thumb|Tunel pod ul. Okopowa, wyeksponowane pozostałości Bastionu Kot]]

'''BASTION KOT (Katz)''', przy obecnej ul. Okopowej. Ceglano-ziemny, wysunięty z ciągu wałów ziemnych (i od nich niższy) między Rondlem Przedmiejskim (późniejszym Bastionem [[WIEBE ADAM, inżynier, były patron gdańskiej ulicy | Wiebego]]), znajdującym się w okolicach skrzyżowania obecnych ul. Okopowej i ul. Augustyńskiego, a Bastionem Karowym przy obecnym skrzyżowaniu ul. Okopowej i Podwala Przedmiejskiego ([[BRAMA KAROWA| Brama Karowa]]). Usytuowany w pobliżu zachodniej zabudowy [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY| kościoła Św. Trójcy]]. Zastąpił zbudowaną niemal dokładnie w tym samym miejscu w 1488 Basztę Franciszkańską, także zwaną Kot, oraz funkcjonujący przynajmniej od 1578 czworoboczny drewniany blokhauz. <br/><br/>
Wybudowany według planów [[OBBERGHEN ANTONI van, mistrz budowlany, były patron ulicy w Gdańsku | Antoniego van Obberghena]] w latach 1593–1599 w trakcie budowy wałów między wspomnianymi bastionami. Jego zadaniem było skrócenie linii flankowego ostrzału między nimi. Powstał na planie trójkąta, od strony czoła i barków z wysokim, skarpowo pochylonym murem, z poterną (podziemnym przejściem) do miasta przez wał oraz drewnianym mostem zwodzonym nad fosą, wiodącym w stronę [[ZAROŚLAK| Zaroślaka]]. Przebudowany w latach 1641–1642. Około 1664 roku poszerzono przy nim fosę, wówczas też (lub wcześniej) zlikwidowano most zwodzony. Widoki Gdańska ukazują go jako gęsto porośnięty drzewami, co daje powód do domysłów, że pełnił też funkcję ogrodu. Był jednym z najmniejszych bastionów gdańskich. <br/><br/>
Bastion był siedzibą audytoriatu, odpowiednika współczesnego prokuratora wojskowego i pełnił rolę wojskowego więzienia. Utracił znaczenie po przeprowadzeniu w 1867 [[KOLEJ| linii kolejowej]] z Tczewa do [[DWORZEC BRAMA WYŻYNNA| Dworca Brama Wyżynna]]. Został rozebrany w latach 1895–1897.<br/><br/>
Podziemne kazamaty i poterny czoła bastionu odsłonięto w 1962 podczas remontu ul. Okopowej, wejście zamurowano. Ponownie odsłonięto je w październiku 2015 podczas budowy tunelu przystanku [[SZYBKA KOLEJ MIEJSKA| Szybkiej Kolei Miejskiej]] Śródmieście pod ul. Okopową. Po badaniach archeologicznych oraz zdjęciu w lipcu i sierpniu 2016 kilku górnych warstw cegieł, które uniemożliwiały położenie pod powierzchnią ul. Okopowej infrastruktury technicznej doprowadzającej media (prąd, woda itd.), w dużej części (główna kazamata) ponownie zasypany. W tunelu, za specjalną szybą, wyeksponowano dwanaście metrów jego północnej ściany zewnętrznej (jej części wschodniej). {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]