Tekst źródłowy strony AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU

{{paper}}
[[File: 2a_Akademia_Sztuk_Pięknych.jpg |thumb| Pierwsi wykładowcy Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie w 1947 na wycieczce w Gdyni. Od lewej: [[STUDNICKI JULIUSZ, malarz, rysownik, pedagog | Juliusz Studnicki]], [[ŁADA-STUDNICKA KRYSTYNA, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Krystyna Łada-Studnicka]], głęboko w tle: słabo widoczny [[SMOLANA ADAM, rzeźbiarz, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych|Adam Smolana]], [[WNUK MARIAN, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Marian Wnuk]], [[RÓŻAŃSKA EUGENIA, artysta malarz | Eugenia Różańska]], [[NACHT-SAMBORSKI ARTUR,  artysta malarz, pedagog | Artur Nacht-Samborski]], [[ŻUŁAWSKI JACEK, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku | Jacek Żuławski]], [[ŻUŁAWSKA HANNA, malarka, pedagog | Hanna Żuławska]], [[KOBZDEJ ALEKSANDER, malarz, grafik, scenograf | Aleksander Kobzdej]]]]
[[File: Smolana_Adam.jpg |thumb| Rada Wydziału Malarstwa gdańskiej PWSSP, od lewej: [[ŚRAMKIEWICZ KAZIMIERZ, artysta malarz, prorektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Kazimierz Śramkiewicz]], [[SMOLANA ADAM, rzeźbiarz, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych| Adam Smolana]], Stanisław Borysowski, [[JACKIEWICZ WŁADYSŁAW, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Władysław Jackiewicz]], [[KASPROWICZ MAKSYMILIAN LEON, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych| Maksymilian Kasprowicz]], lata 70. XX wieku]]

[[File:2_Akademia_Sztuk_Pięknych.jpg|thumb|Wykładowcy 1980, od lewej: [[ŚRAMKIEWICZ KAZIMIERZ, artysta malarz, prorektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Kazimierz Śramkiewicz]], [[JACKIEWICZ WŁADYSŁAW, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Władysław Jackiewicz]], [[ZABŁOCKI JERZY PIOTR JAN, artysta malarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Jerzy Zabłocki]], [[ŁAJMING WŁODZIMIERZ, prorektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Włodzimierz Łajming]], [[BOROWSKI BOHDAN, artysta malarz, docent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Bohdan Borowski]], [[USAREWICZ ROMAN, docent Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Roman Usarewicz]]]]
[[File: Akademia_Sztuk_Pięknych_przed_1945.jpg |thumb| Zabudowa obecnej ul. Tkackiej przed 1945 rokiem]]
[[File:4_Akademia_Sztuk_Pięknych.jpg|thumb| Zabudowy ul. Tkackiej po zniszczeniach w 1945 (widok w stronę ul. Piwnej)]]
[[File:Akademia_Sztuk_Pieknych.JPG|thumb|Siedziba Akademii Sztuk Pięknych: Wielka Zbrojownia i skrzydło dobudowane w 1968 wzdłuż ulicy Tkackiej]]
[[File:Kamienice przy ul. Chlebnickiej - siedziba Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych i Dom Studenta.JPG|thumb|Siedziba Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych i Dom Studenta przy ul. Chlebnickiej]]
[[File:Zajęcia_w_Katedrze_Wzornictwa_Przemysłowego_ASP.JPG|thumb|Zajęcia w Katedrze Wzornictwa Przemysłowego ASP]]
[[File:Pracownia_malarska_ASP.JPG|thumb|Pracownia malarska ASP]]

'''AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU''' (ASP), wielokierunkowa uczelnia artystyczna, powstała z przekształcenia Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (PWSSP), pod obecną nazwą od 4 VII 1996.<br /><br /> 
'''Okres sopocki 1945–1950.''' Poprzedzony był rozpoznaniem przeprowadzonym na Wybrzeżu przez delegata Związku Polskich Artystów Plastyków [[STRZAŁECKI JANUSZ, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Janusza Strzałeckiego]] i przyjazdem do Sopotu m.in. malarzy [[ŁADA-STUDNICKA KRYSTYNA, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Krystyny Łady-Studnickiej]], [[STUDNICKI JULIUSZ, malarz, rysownik, pedagog | Juliusza Studnickiego]], [[WNUK JÓZEFA, malarka, artystka tkactwa, pedagog | Józefy Wnukowej]], [[ŻUŁAWSKI JACEK, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku | Jacka Żuławskiego]], [[ŻUŁAWSKA HANNA, malarka, pedagog | Hanny Żuławskiej]] oraz rzeźbiarza [[WNUK MARIAN, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Mariana Wnuka]]. 15 X 1945 zainaugurowano rok akademicki Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, przy ul. Obrońców Westerplatte (dawna willa [[BERGER JOHANN ISIDOR IMMANUEL, kupiec, radny | Johanna Isidora Bergera]]), przekształconego 1 XII 1945 w PWSSP.<br/><br/>
Uczelnia rozbudowywała się wokół zasadniczej struktury trzech wydziałów: Malarstwa, Architektury Wnętrz (połączonych w latach 1947–1949 w jeden wydział) oraz Rzeźby. Pracownie dominującego w uczelni malarstwa obsadzali założyciele i zapraszani profesorowie ([[NACHT-SAMBORSKI ARTUR, artysta malarz, pedagog | Artur Nacht-Samborski]], [[WODYŃSKI JAN, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Jan Wodyński]]); po odejściu Mariana Wnuka na stanowisko rektora ASP w Warszawie, rzeźby nauczali [[HORNO-POPŁAWSKI STANISŁAW, rzeźbiarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Stanisław Horno-Popławski]] i [[SMOLANA ADAM, rzeźbiarz, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Adam Smolana]]; projektowanie architektoniczne prowadzili Stefan Listowski i [[HAUPT ADAM, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Adam Haupt]]. W programie studiów istotne były przedmioty wstępne: tzw. rysunek wieczorny, kompozycja brył i płaszczyzn, oraz specjalizacyjne: ceramika, tkanina i techniki monumentalne. Dynamika nowego środowiska przejawia się między innymi udziałem w ogólnopolskich salonach plastyki, a następnie w pierwszych socrealistycznych wystawach, organizowaniu corocznych Festiwali Sztuk Plastycznych w Sopocie, podejmowaniu realizacji sztuki monumentalnej także poza Trójmiastem.<br /><br />
'''Okres sopocki 1951–1954'''. Objęcie funkcji rektora przez [[TEISSEYRE STANISŁAW, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Stanisława Teisseyre’a]] zbiegło się z socrealistyczną reformą edukacji - między innymi zlikwidowano Wydział Rzeźby; dokonano podziału nauczania według lat studiów; przedmiot kompozycja płaska i przestrzenna został zastąpiony przez przedmiot kształtowanie form użytkowych. Uczelnię tworzyły dwa wydziały: Malarstwa (1949/1950) i Projektowania Dekoracyjnego oraz Architektury Wnętrz (od 1951 – Architektury i Studium Rzeźby), na którym powstała nowa specjalizacja – sprzętarstwo ([[PADLEWSKI WŁODZIMIERZ, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Włodzimierz Padlewski]]). W ramach uczelni powstały Warsztaty Artystyczno-Naukowe (ceramiki i tkaniny). Był to okres sukcesów tzw. [[SZKOŁA SOPOCKA | szkoły sopockiej]], a także pracy artystów przy renowacji [[DROGA KRÓLEWSKA | Drogi Królewskiej]] w Gdańsku, uwieńczony w maju 1954 przeniesieniem uczelni do [[WIELKA ZBROJOWNIA | Wielkiej Zbrojowni]] przy Targu Węglowym (w Sopocie pozostały pracownie rzeźby). <br /><br />
'''Okres stabilizacji 1954–1971'''. Odejście od socrealistycznego systemu nauczania przejawiało się reaktywowaniem systemu pracowni indywidualnych, od 1955 – przywróceniem nauczania kompozycji płaskiej i przestrzennej (Stanisław Wójcik i Ryszard Semka), wśród pedagogów pojawiają się między innymi malarze Stanisław Borysowski i [[CYBIS JAN, artysta malarz | Jan Cybis]], następnie [[POTWOROWSKI TADEUSZ PIOTR, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku | Piotr Potworowski]] (1958–1962) oraz architekt Jerzy Hryniewiecki (1954–1956).<br /><br />
Przywrócenie Wydziału Rzeźby w 1956 na długo ustaliło model uczelni trzywydziałowej; zmiany poszerzające specjalizacje następowały tylko w obrębie wydziałów, nie podważając zasadniczej struktury. W 1957 na Wydziale Malarstwa powstała pracownia grafiki (kierownik Zygmunt Karolak); w 1965 wydział składał się z czterech katedr: Malarstwa; Rysunku; Malarstwa Architektonicznego; Grafiki. W 1968 połączono Katedrę Malarstwa i Katedrę Rysunku, powstała zaś odrębna Katedra Tkaniny Dekoracyjnej. W tym czasie Wydział Rzeźby tworzyły trzy katedry: Rzeźby; Ceramiki Artystycznej; Projektowania Rzeźbiarsko-Architektonicznego. W latach 1958–1959 Wydział Architektury Wnętrz otworzył kolejno dwie pracownie projektowania: wnętrz okrętowych i form przemysłowych oraz mebli przemysłowych. W 1965 wydział ten tworzyły trzy katedry: Projektowania Architektonicznego; Architektury Wnętrz; Architektury Okrętów i Form Przemysłowych, w 1968 powstała czwarta: Katedra Mebla Przemysłowego.<br/><br/>
W 1968 siedziba uczelni powiększyła się o skrzydło dobudowane do Zbrojowni wzdłuż ul. Tkackiej, według projektu profesora uczelni Ryszarda Semki. Okres wychodzenia z socrealizmu ku nowoczesności przejawiał się w działalności uczelni poprzez wystawę w Arsenale i sopockie festiwale z konfrontacjami młodej sztuki, działalności teatrów studenckich, ważnego udziału Piotra Potworowskiego w profesorskim gronie, nowoczesnych obiektów w gdańskiej architekturze. Na lata 60. XX wieku przypadały spektakle teatru Galeria [[KRECHOWICZ JERZY, rektor Akademii Sztuk Pięknych | Jerzego Krechowicza]], ważne festiwalowe wystawy: ''Młoda generacja 1960–1966'', ''Trzy pokolenia'', pierwsze ogólnopolskie ''Porównania''.<br /><br />
'''Okres transformacji 1971–1981'''. Ten etap w historii uczelni rozpoczęła reorganizacja, w której wyniku uczelnię tworzyły dwa wydziały: Malarstwa i Rzeźby (katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa i Rysunku; Rzeźby i Rysunku; Projektowania Malarstwa i Rzeźby) oraz Projektowania Plastycznego (katedry: Projektowania Wstępnego; Projektowania Wnętrz; Projektowania Form Przemysłowych). W roku 1978, w efekcie kolejnej restrukturyzacji, powstał Wydział Malarstwa, Grafiki i Rzeźby z katedrami: Kształcenia Ogólnoplastycznego; Malarstwa i Rysunku (odrębne pracownie dla studentów malarstwa i architektury); Specjalizacji Dodatkowych (tkanina, ceramika, grafika warsztatowa i artystyczna, warsztat litografii i linorytu, warsztat technik metalowych); Projektowania Grafiki. Drugi wydział przekształcił się w Wydział Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego, w 1979 rozbudowany i składający się z katedr: Projektowania Wstępnego; Projektowania Wnętrz; Podstaw i Metodyki Projektowania Wzornictwa Przemysłowego; Wzornictwa Przemysłowego. Nastąpiło ożywienie twórczości graficznej (cykliczne konkursy grafiki i plakatu), odbywały się międzynarodowe plenery i wystawy ceramiczne (np. Kadyny, Oliwa), plastycy nawiązali współpracę z zakładami przemysłowymi i budowniczymi [[PORT PÓŁNOCNY | Portu Północnego]]. Kolejne ''Porównania'' i Biennale Sztuki Gdańskiej, kontakty uczelni chociażby z krajami nadbałtyckimi (między innymi plenery Fart), udział i nagrody młodych twórców w pokazach krajowych i zagranicznych (m.in. [[MISZKIN TERESA, profesor Akademii Sztuk Pięknych | Teresa Miszkin]], [[TUMIELEWICZ CZESŁAW, profesor Akademii Sztuk Pięknych | Czesław Tumielewicz]], [[ŚWIESZEWSKI MACIEJ, profesor Akademii Sztuk Pięknych | Maciej Świeszewski]], Jerzy Ostrogórski) dawały poczucie otwarcia i dynamiki środowiska uczelni. Powstały Galeria Out [[CZERWONKA WITOSŁAW MAREK | Witosława Czerwonki]] i Adama Harasa oraz Galeria Fotografii GN.<br /><br />
'''Okres specjalizacji 1981–1996'''. Cezurę początkową wyznaczał powrót do trzywydziałowej struktury. Wydział Malarstwa i Grafiki obejmował początkowo cztery katedry: Malarstwa i Rysunku; Specjalności Dodatkowych (tkanina, grafika warsztatowa i artystyczna); Projektowania Plastycznego; Projektowania Graficznego. W 1983 połączono projektowanie plastyczne i specjalizację w Katedrę Podstaw Projektowania i Specjalności Dodatkowych. W 1988 wyodrębniono Katedrę Grafiki Warsztatowej, w 1991 przekształcono pion podstaw projektowania plastycznego i specjalizacji, powstała Katedra Specjalizacji Artystycznych (pracownie: tkaniny artystycznej, malarstwa ściennego i witraży, intermedialna) oraz kolejna – Katedra Kształcenia Podstawowego. Po wyodrębnieniu w 1994 w ramach wydziału osobnych kierunków nauczania została ona włączona do struktury kierunku malarstwo (katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa i Rysunku; Specjalizacji Artystycznej); kierunek grafika obejmował dwie katedry: Grafiki Warsztatowej i Projektowania Graficznego. Reaktywowany Wydział Rzeźby składał się z dwóch katedr: Rzeźby i Rysunku oraz Specjalizacji (pracownie: projektowania rzeźbiarsko-architektonicznego, ceramiki, małych form rzeźbiarskich). Wydział Architektury i Wzornictwa pozostał początkowo w poprzedniej strukturze, jednak ze znacznie powiększoną liczbą (do czterech) pracowni malarstwa i rysunku (w Katedrze Projektowania Wstępnego) oraz architektury wnętrz (cztery pracownie w Katedrze Architektury Wnętrz). W 1983 jedną z nich zastąpiła nowo utworzona pracownia kształtowania przestrzeni, powstała też piąta katedra: Malarstwa, Rysunku i Rzeźby. Po połączeniu Katedr Podstaw i Metodyki Projektowania, Architektury Wnętrz oraz Wzornictwa Przemysłowego we wspólną jednostkę (z odrębnymi zakładami) wydział tworzyły ponownie cztery katedry. W 1987 Katedra Wzornictwa Przemysłowego uruchomiła nową pracownię: projektowania architektury okrętów.<br/><br/>
W początku lat 80. XX wieku środowisko włączyło się w ruch demokratyzacji. Bieżące wydarzenia, takie jak [[STAN WOJENNY | stan wojenny]], rozwiązanie Związku Polskich Artystów Plastyków (1983) i powołanie Związku Polskich Artystów Malarzy i Grafików (ZPAMiG, 1984), spolaryzowały twórczość na sferę oficjalną i nurt kultury niezależnej. W drugiej połowie lat 80. XX wieku wielu artystów uczelni uczestniczyło w ruchu młodej sztuki, tzw. ekspresji lat 80. ([[KLAMAN GRZEGORZ, profesor Akademii Sztuk Pięknych | Grzegorz Klaman]], Janusz Akermann, Sławomir Witkowski, Marek Model i inni), na [[SPICHLERZE | Spichlerzach]], wokół plenerowej pracowni rzeźby PWSSP (G. Klaman), a następnie Galerii Wyspa, działa jedna z alternatywnych grup twórczych, z których wyłoniła się tzw. [[NOWA SZKOŁA GDAŃSKA | nowa szkoła gdańska]]. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku powstała też Galeria Promocyjna w [[PAŁAC OPATÓW | Pałacu Opatów]] w [[OLIWA | Oliwie]], miejsce oficjalnych debiutów wielu młodych twórców.<br /><br />
'''Okres wczesny Akademii 1996–2007'''. 4 VII 1996 PWSSP w Gdańsku otrzymała nazwę Akademii Sztuk Pięknych. W strukturze uczelni Wydział Malarstwa i Grafiki został początkowo podzielony tak jak poprzednio na pięć katedr; w obrębie kierunku malarstwo były to katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa i Rysunku; Specjalizacji Artystycznych, w obrębie grafiki – katedry: Grafiki Warsztatowej oraz Projektowania Graficznego.<br /><br />
Od 2004 poprzez wyodrębnienie dla malarstwa i rysunku samodzielnych jednostek wydział podzielono na sześć katedr. Wydział Rzeźby funkcjonował początkowo w poprzednim układzie, w 2002 nastąpił podział na odrębne katedry: Rzeźby oraz Rysunku, Specjalizacji (pracownie: ceramiki artystycznej, medalierstwa i małych form rzeźbiarskich, intermediów, projektowania i organizacji przestrzeni, rekonstrukcji rzeźby). Wydział Architektury i Wzornictwa tworzyły, jak poprzednio, cztery katedry: Podstaw i Metodyki Projektowania; Architektury Wnętrz; Wzornictwa Przemysłowego; Rysunku, Malarstwa i Rzeźby; w 1999 z pracowni mebla (w Katedrze Architektury Wnętrz) powołano piątą – Katedrę Mebla. W 1996 uczelnia otrzymała [[MAŁA ZBROJOWNIA | Małą Zbrojownię]] na [[PLAC WAŁOWY | pl. Wałowym]], dokąd przeniesiono Wydział Rzeźby, w 1998 powstała galeria rysunku ASP „Nowa Oficyna”.<br /><br />
'''Okres drugi Akademii, od 2007'''. Uchwałą Senatu ASP z 21 II 2007 powstał odrębny Wydział Grafiki, złożony z katedr: Grafiki Warsztatowej (linoryt, litografia, wklęsłodruk, serigrafia, techniki cyfrowe); Grafiki Projektowej (design, ilustracja, liternictwo i typografia, edytorstwo); Mediów (fotografia, grafika multimedialna). Wydział Architektury i Wzornictwa składa się obecnie z katedr: Architektury Wnętrz (projektowanie wnętrz miejskich, mebli, scenografii, wystawiennictwa); Wzornictwa Przemysłowego (projektowanie produktów autorskich, użytkowych i biżuterii, mebli seryjnych, architektury okrętów); Wystawiennictwa; Metodyki Projektowania oraz Zakładu Technik Projektowych. Prowadzi nauczanie w kierunkach: Architektura Wnętrz i Wzornictwo. Wydział Rzeźby tworzą obecnie katedry: Rzeźby; Rysunku; Specjalizacji (ceramika artystyczna, medalierstwo i małe formy rzeźbiarskie, projektowanie i organizacja przestrzeni); Intermediów. Wydział Malarstwa obejmuje katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa; Rysunku; Specjalizacji Artystycznych (sztuka włókna, malarstwo ścienne i witraż). Uczelnia posiada także międzywydziałowy Instytut Nauk o Sztuce. {{author: EKA}} <br/><br/>
{| class="tableGda" 
|- 
|+ style="width: 370px" | Rektorzy Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych
|- 
| 1945–1947
| span style="white-space: nowrap" | [[STRZAŁECKI JANUSZ, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Janusz Strzałecki]] (dyrektor)
|- 
| 1947–1949
| [[WNUK MARIAN, profesor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Marian Wnuk]] (dyrektor)
|- 
| span style="white-space: nowrap" | 1949–1950
| [[WODYŃSKI JAN, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Jan Wodyński]] (p.o.)
|- 
| 1950–1951
| [[STRZAŁECKI JANUSZ, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Janusz Strzałecki]]|- 
| 1951–1962
|- 
| [[TEISSEYRE STANISŁAW, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Stanisław Teisseyre]]
|- 
| 1962–1965
| [[HAUPT ADAM, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Adam Haupt]]
|- 
| 1965–1969
| [[PIETKIEWICZ RAJMUND, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Rajmund Pietkiewicz]]
|- 
| 1969–1981
| [[JACKIEWICZ WŁADYSŁAW, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Władysław Jackiewicz]]
|- 
| 1981–1987
| [[DUSZEŃKO FRANCISZEK, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Franciszek Duszeńko]]
|- 
| 1987–1990
| [[ZABŁOCKI JERZY PIOTR JAN, artysta malarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Jerzy Zabłocki]]
|- 
| 1990–1996
| [[RADWAŃSKI STANISŁAW, rektor Akademii Sztuk Pięknych | Stanisław Radwański]]
|-
| class="authorEgTab" | {{author: EKA}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ style="width: 300px" | Rektorzy Akademii Sztuk Pięknych
|- 
| 1996–2002
| [[KRECHOWICZ JERZY, rektor Akademii Sztuk Pięknych | Jerzy Krechowicz]]
|- 
| 2002–2008
| [[BOGUSŁAWSKI TOMASZ, rektor Akademii Sztuk Pięknych | Tomasz Bogusławski]]
|- 
| 2008–2016
| [[OSTROGÓRSKA LUDMIŁA,  rektor Akademii Sztuk Pięknych | Ludmiła Ostrogórska]]
|-
| 2016–2024
| [[POLKOWSKI KRZYSZTOF, rektor Akademii Sztuk Pięknych | Krzysztof Polkowski]]
|-
| 2024–2028
| Adam Świerżewski
|-
| class="authorEgTab" | {{author: EKA}}
|} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]